شفا آنلاین>اجتماعی>پس از تصویب قانون جوانی جمعیت، دولت تبلیغات گسترده‌ای برای افزایش ازدواج و فرزندآوری راه انداخت و امتیازات ویژه‌ای از جمله افزایش مبلغ وام ازدواج و پرداخت وام فرزندآوری در نظر گرفت. اما برخی از واجدان شرایط می‌گویند بیش از یک سال است که در صف انتظار برای این وام‌ها مانده‌اند و بانک‌ها پاسخ روشنی به آنها نمی‌دهند.
نگرانی‌های اقتصادی مانع اول ازدواج
دلایل مختلفی از جمله فرهنگی و تغییر سبک زندگی و اقتصادی برای کاهش ازدواج و فرزندآوری عنوان می‌شود. پیش از این سیمین کاظمی، جامعه‌شناس گفت فرزندآوری موضوعی اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی است. باید در این ماجرا تفاوت‌های فرهنگی و اقتصادی را در نظر گرفت. ممکن است برای طبقه مرفه و تحصیلکرده شهرنشین، عامل فرهنگی تعیین‌کننده باشد ولی برای سایرین عامل اقتصادی تاثیرگذار باشد.
او گفت که وضعیت اقتصادی عامل تعیین‌کننده‌ای برای ازدواج و فرزندآوری است. بحران اقتصادی در ایران، بیکاری و نداشتن مسکن به طور جدی تصمیم‌گیری برای این دو مورد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به عنوان مانع اصلی عمل می‌کند.
عباس عبدی، تحلیلگر نیز پیش از این در یادداشتی در روزنامه اعتماد درباره کاهش ازدواج و فرزندآوری نوشت: «به طور قطع بخشی از این کاهش معلول تغییرات ارزشی و سبک زندگی است. این چیزی نیست که با تبلیغات واقعا سطحی یا حتی جالب و هنری قابل حل باشد. ولی این عامل نمی‌تواند کاهش شدید در رشد جمعیت را توجیه کندو عامل اصلی را باید در سیاست و اقتصاد به آینده جست‌وجو کرد.»
او در ادامه نوشت که کاهش درآمد به ویژه برای طبقه متوسط و ناامیدی از آیند موجب شده که جوانان سودای ازدواج و فرزندآوری را در سر نپرورانند. با وام ازدواج و امتیازات دیگر نمی‌توان مردم را به فرزندآوری تشویق کرد. اگر وضع اقتصادی خوب باشد این تشویق‌ها تا حدی موثر است.
یک سال انتظار در صف وام ازدواج
دولت در راستای قانون جوانی جمعیت، امتیازات ویژه‌ای برای افرادی که ازدواج کنند در نظر گرفته است. ضمن آنکه برای فرزندآوری نیز امتیازات دیگری در نظر گرفته است که به ازای هر فرزند بیشتر امتیازات اقتصادی بیشتر هم می‌شود.
با این حال برخی از مردم می‌گویند دولت اگرچه اعلام کرده است که امتیازات ویژه‌ای می‌دهد اما در واقعیت به دست برخی از آنها نمی‌رسد. برخی از مخاطبان تجارت‌نیوز می‌گویند اگرچه گفته شده وام ازدواج تنها یک ضامن می‌خواهد، اما بانک‌ها درخواست دو ضامن دارند. ضمن آنکه نام آنها در لیست بلندبالایی نوشته شده است و مدت‌هاست در صف انتظار قرار دارند.
یکی از مخاطبان می‌گوید 14 ماه است که در صف وام ازدواج در انتظار مانده و دیگری می‌گوید که مهرماه سال قبل مدارکش را تکمیل کرده و هنوز وامی نگرفته است. یکی دیگر هم می‌گوید کارمندان بانک به او گفته‌اند که باید سه ضامن داشته باشی.
اخیرا تجارت‌نیوز در گزارشی وضعیت پرداختی‌های وام ازدواج در ایران را بررسی کرد. در این گزارش آمده که شبکه بانکی کشور در 6 ماه ابتدایی سال جاری حدود 410 هزار فقره وام ازدواج پرداخت کرده است.
اگرچه بانک مرکزی اعلام کرده که مبلغ مجموع تسهیلات ازدواج پرداخت‌شده 25 درصد افزایش یافته است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که تعداد وام‌ها پرداختی نه تنها رشد نکرده بلکه کاهش هم داشته است. بانک‌های کشور از ابتدای سال 1401 تا پایان شهریورماه آن سال، حدود 486 هزار فقره وام ازدواج پرداخت کرده بودند که بیش از 76 هزار فقره وام بیشتر از دوره مشابه سال قبل است.
کاهش پرداخت وام فرزندآوری
تجارت‌نیوز در گزارش دیگری به وضعیت پرداخت وام فرزندآوری در کشور پرداخت. در این گزارش آمده که اگرچه افزایش مبلغ وام فرزندآوری افزایش یافته اما تعداد وام‌های فرزندآوری پرداختی در شبکه بانکی کاهش یافته است. به عبارتی دریافت تسهیلات فرزندآوری سخت‌تر از قبل شده است، طوری‌که همچنان بیش از 363 هزار نفر در صف وام فرزندآوری هستند.
بنا بر گزارش بانک مرکزی، بانک‌های کشور از ابتدای سال جاری تا پایان شهریورماه حدود 359 هزار فقره وام فرزندآوری به واجدان شرایط پرداخت کردند. در حالی‌که در 6 ماهه ابتدای سال گذشته حدود 383 هزار نفر این وام را دریافت کردند.
کاهش ازدواج در ایران
مرکز آمار ایران در گزارش اجتماعی و فرهنگی بهار 1402 داده‌هایی از وضعیت ازدواج و تولد‌ها در کشور منتشر کرد. بنا بر این گزارش میزان ازدواج و فرزندآوری همچنان در کشور کاهشی است.
بنا بر گزارش مرکز آمار ایران، سال 1400 حدود 572 هزار ازدواج و در سال 1401 حدود 524 هزار ازدواج به ثبت رسید؛ یعنی کاهشی بود. ضمن آنکه بخشی از این ازدواج‌ها، کودک همسری بود. سال 1400 حدود 32 هزار و 700 ازدواج برای دختران کمتر از 15 سال ثبت رسمی شد. سال 1401 نیز حدود 27 هزار ازدواج برای این گروه به ثبت رسید.
اخیرا علی فتحی آشتیانی، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور با اشاره به شیب تند طلاق در ایران گفت که نسبت ازدواج به طلاق در 20 سال گذشته از 12 به یک به کمتر از سه به یک رسیده است.
کاهش آمار فرزندآوری در سال جاری
از سوی دیگر در سال 1400 حدود یک میلیون و 116 هزار ولادت و در سال 1401 حدود یک میلیون و 75 هزار ولادت ثبت رسمی شد.
آخرین آمار ثبت‌شده در گزارش مرکز آمار ایران برای سال جاری نیز مربوط
به فصل بهار است. مقایسه آمار بهار سال جاری با بهار سال گذشته نیز نشان از
کاهش فرزندآوری می‌دهد. بهار سال گذشته 257 هزار و 649 ولادت و بهار سال
جاری 252 و 651 ولادت ثبت رسمی شده است. / نجارت نیوز
