یارانه بزرگ برای تولید سم شیرین

نوشابه‌‌‌ها برای سلامتی مشکلات متعددی ایجاد می‌کنند؛ بیماری‌‌‌های قلبی و عروقی، سرطان، ناباروری، نقرس، پوسیدگی دندان و استخوان‌‌‌ها بخشی از امراضی است که در لیوانی مملو از نوشابه و یخ شناور است. نوشیدنی‌های شیرین گازدار علاوه بر مشکلات کبدی، موجب بیماری‌های‌ مزمن کلیوی نیز می‌شود. مطالعات اخیر حاکی از این است که نوشابه‌‌‌ها بر عملکرد مغز ما نیز تاثیر می‌‌‌گذارد. سطح بالای قند خون با افزایش خطر ابتلا به زوال عقل، به‌ویژه در شکل بیماری آلزایمر مرتبط است. شکر همچنین ممکن است اعتیادآور باشد؛ به‌ویژه برای افرادی که به سایر اشکال اعتیاد مبتلا هستند. بزرگ‌ترین مشکل نوشابه‌‌‌ها این است که حاوی مقادیر زیادی شکر هستند؛ به همین دلیل از نوشابه‌‌‌ها به‌‌‌عنوان یکی از چاق‌‌‌کننده‌‌‌ترین جنبه‌‌‌های رژیم غذایی مدرن و از اجزای اصلی تغذیه ناسالم یاد می‌کنند. آمار نشان می‌دهد شیوع جهانی چاقی که یکی از بیماری‌‌‌های خطرناک غیرواگیردار قرن جدید به شمار می‌‌‌آید، در چهار دهه گذشته سه برابر شده است.

قریب ۴۰‌درصد از بزرگسالان و ۲۰‌درصد کودکان و نوجوانان در فاصله سنی ۵ تا ۱۸ سال به خاطر مصرف غذاهای فرآوری‌‌‌شده و نوشیدنی‌‌‌های سرشار از قند و شکر در معرض اضافه وزن هستند؛ چرا که هر قوطی نوشابه یک‌‌‌نفره حاوی ۱۰ تا ۱۲ قاشق (۳۹ تا ۴۹ گرم) شکر و تقریبا ۱۵۰ تا ۲۰۰ کالری است که اگر با فعالیت بدنی جبران نشود، به اضافه وزن منجر می‌شود. چاقی نیز به نوبه خود می‌تواند آهن‌ربایی برای بسیاری از بیماری‌‌‌های متاثر از سبک زندگی مانند دیابت، بیماری قلبی و آرتریت باشد.

تحقیقات تایید می‌کند مصرف منظم نوشابه باعث افزایش مکرر قند خون و سطح انسولین می‌شود که عامل اصلی دیابت نوع ۲ به شمار می‌آید. آزمایش‌‌‌ها همچنین نشان می‌دهد افرادی که هر روز نوشابه می‌نوشند ۲۵‌درصد بیشتر از افرادی که به ندرت از این نوشیدنی استفاده می‌کنند، در معرض ابتلا به مرض قند هستند. برخی تحقیقات نیز تاکید دارد، نوشابه‌ها در برخی زمینه‌ها از نوشیدنی‌های حاوی الکل نیز مضرتر هستند؛ چراکه نوشیدنی‌های الکلی اگرچه باعث نارسایی شدید کلیه و سایر بیماری‌ها می‌شود، اما حداقل حاوی قند نیستند.

امروز نوشیدنی‌‌‌های شیرین و گازدار، هم در دسترس است و هم مصرف آنها تبلیغ می‌شود. بر این اساس نهادهای فرهنگی و بهداشتی جهانی یادآوری می‌کنند همان‌طور که قیمت غذا و نوشیدنی بر خرید روزانه تاثیر می‌‌‌گذارد، وضع مالیات می‌تواند ابزاری قدرتمند برای کاهش مصرف محصولات ناسالم از جمله نوشابه‌ها باشد. در همین راستا یونیسف پیشنهاد داد همه نوشیدنی‌‌‌های غیرالکلی حاوی قندهای آزاد و شیرین‌‌‌کننده‌‌‌های مصنوعی مشمول مالیات شود و نرخ مالیات به حدی باشد که بازدارندگی ایجاد کند. این سازمان حتی پیشنهاد کرد علاوه بر مالیات‌های کلی، مالیات هر بطری نوشیدنی به صورت مستقیم تابعی از میزان قند موجود در آن باشد تا برندها را به سمت استفاده از شیرین‌‌‌کننده کمتر سوق دهد.

حال این سوال مطرح می‌شود در چنین فضایی چگونه در کشور ما به واردات شکری که بالغ بر ۷۵‌درصد آن راهی کارخانه‌های تولید نوشابه، آبمیوه و کیک و شکلات می‌شود، کمک یارانه‌‌‌ای می‌شود؟

 بر اساس آمار، مصرف سالانه شکر خانوارها حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰‌هزار تن است. این در حالی است که صنف و صنعت بالغ بر یک میلیون و ۷۰۰‌هزار تن شکر را می‌‌‌بلعد. اگرچه تولید یک میلیون و ۶۰۰هزار تنی شکر و ۸۰۰‌هزار تن شیرین‌‌‌کننده دیگر برای تامین نیازها کافی به نظر می‌‌‌رسد، اما دولت در یک سال گذشته یک میلیون تن شکر مازاد با ارز ترجیحی نیز وارد کشور کرده است.

 شکر نه‌تنها از موهبت ارزی برخوردار شده، بلکه مالیات ۹ درصدی‌‌‌ ارزش افزوده آن نیز به یک‌درصد کاهش یافته است. به این ترتیب است که شکر با قیمت ۲۵هزار و ۵۰۰ تومان وارد صنف و صنعتی شد که نوشابه‌‌‌سازی بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آن است.

حال سوال اینجاست چرا بزرگ‌ترین برش از کیک ۳۲هزار میلیارد تومانی یارانه دولتی به شکر، سهم کارخانه‌هایی می‌شود که برای معرفی نوشیدنی‌‌‌های تولید شده در آن، می‌شود از عنوان سم شیرین یاد کرد؟-دنیای اقتصاد