چگونه شپش سر کودک را از بین ببریم ؟

دکترشیخ الاسلامی در این باره می گوید : شپش سر یک مشکل رایج در میان کودکانی که به مدرسه می‌روند و خانواده‌های آنها است. شپش روی سر هر شخصی ممکن است وجود داشته باشد و بیماری مسری و آزار دهنده ای است و به سختی می‌توان از شر آن خلاص شد اما خطرناک نیست.
وی بیان کرد : نیش شپش باعث زخمی شدن سر کودک شده و خاراندن زخم‌ها باعث ایجاد عفونت می‌شود. بهتر است به محض اطلاع از وجود شپش، برای درمان اقدام شود زیرا شپش به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.
این متخصص کودکان و نوزادان مطرح کرد : اگر کودکتان از شپش سر رنج می‌برد، باید به دنبال توصیه‌های پزشکی باشید. جهت انجام اقدامات لازم متخصص اطفال، کودک را معاینه کرده و دستورالعمل‌هایی برای مراقبت خانگی و شامپوهایی برای درمان شپش تجویز می‌کند.
> شپش سر از خون پوست سر تغذیه می‌کند
وی ابراز داشت : شپش سر ، حشره کوچکی به اندازه یک دانه کنجد است
(2 تا 3 میلیمتر طول دارد) . معمولا بدن شپش کمرنگ است اما رنگ آنها متفاوت است. شپش سر از خون پوست سر تغذیه می‌کند. شپش‌ها معمولا بدون غذا بین یک تا دو روز زنده می‌مانند.
دکتر شیخ الاسلامی گفت : شپش روی پوست سر تخم می‌گذارد. تخم‌ها بیضی شکل و به اندازه یک گره از نخ هستند (طول شپش 8/0 میلیمتر و عرض شپش 3/0 میلیمتر است) و معمولا رنگ زرد مایل به سفید دارند.
این متخصص کودکان و نوزادان افزود: ممکن است برخی ازشپش‌ها همرنگ موی سر افراد باشند و تشخیص آنها سخت باشد. شپش‌ها معمولا با شوره سر یا قطرات اسپری مو اشتباه گرفته می‌شوند. شپش به وسیله ماده چسبنده‌ای که دارد محکم به موی سر می‌چسبد.
وی اشاره کرد : شپش‌ها کاملا مسری هستند و به سرعت از شخصی به شخص دیگر منتقل می‌شوند مخصوصا در محیط‌هایی مانند مدارس، مهد کودک‌ها، محیط های ورزشی و کمپ‌ها.
دکتر شیخ الاسلامی خاطرنشان کرد : هرچند شپش‌ها نمی‌توانند پرواز کنند یا بپرند اما این موجودات مزاحم چنگال‌هایی دارند که به وسیله آنها می‌خزند و محکم به موها می‌چسبند. شپش معمولا از طریق تماس سر به سر منتقل می‌شود اما استفاده از لباس ، روتختی، شانه، برس و کلاه مشترک می‌تواند شپش را منتقل کند.
این متخصص کودکان و نوزادان عنوان کرد : کودکان بیشتر در معرض ابتلا به شپش قرار دارند زیرا بیشتر با دیگر کودکان در تماس هستند و از وسایل شخصی یکدیگر استفاده می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد : یکی از رایج‌ترین علائم شپش سر، خارش محل شپش است اما ممکن است 4 تا 6 هفته طول بکشد تا شپش به پوست سر رسیده و پوست به بزاق دهان شپش حساس شود و شروع به خارش کند. معمولا خارش در پشت گوش یا پشت گردن اتفاق می‌افتد. همچنین، خارشی که در اثر شپش ایجاد شده باشد هفته‌ها بعد از خارج کردن شپش از سر نیز ادامه خواهد داشت. دکتر شیخ الاسلامی توصیه کرد : بررسی مرتب سر روشی مناسب برای کشف شپش سر قبل از تکثیر شپش در سر کودک می‌باشد لذا می توانید کودک را در یک اتاق روشن بنشانید، موها را تقسیم کنید و هر بار بخشی از موهای سر کودک را برای یافتن شپش بررسی کنید.
این متخصص کودکان و نوزادان ادامه داد : یافتن شپش‌های زنده سخت است زیرا شپش‌ها از نور فرار کرده و سریع حرکت می‌کنند.

> تخم‌های شپش شبیه نقاط سفید یا زرد مایل به قهوه‌ای هستند
وی تشریح کرد : تخم‌های شپش شبیه نقاط سفید یا زرد مایل به قهوه‌ای هستند و محکم به موی نزدیک پوست سر چسبیده‌اند. یافتن شپش‌ها در خط موی پشت گردن و در پشت گوش راحت‌تر است. تخم شپش ممکن است با شوره سر، ذرات آلودگی یا قطرات اسپری مو اشتباه گرفته شوند.
دکتر شیخ الاسلامی تصریح کرد : تنها راه تشخیص تخم شپش این است که تخم شپش محکم به مو چسبیده است در حالی که شوره سر یا دیگر ذرات اینطور نیستند.از یک شانه با دندانه‌های خوب استفاده کنید تا بتوانید پوست سر را تکه تکه بررسی کنید.
این متخصص کودکان و نوزادان می گوید : جهت درمان شپش سر کودک نیز پزشک یک شامپو دارویی و کرم شستشو یا لوسیون برای کشتن شپش‌ها توصیه می‌کند. پزشک با توجه به داروهایی که قبلا کودک استفاده کرده‌ است ممکن است استفاده از داروهای بدون نسخه یا داروهای تجویزی را به کودک توصیه کند.
وی اضافه کرد : درمان دارویی شپش معمولا شپش را می‌کشد، اما ممکن است چند روز طول بکشد تا خارش را متوقف کند. برای شپش‌های بسیار مقاوم، ممکن است یک داروی خوراکی نیز تجویز شود.
دکتر شیخ الاسلامی متذکر شد : باید اطمینان حاصل کنید که دارو
ضد شپش برای سن کودک شما مناسب است. با اینکه شامپوهای بدون نسخه برای کودکان تا 2 ماه بی خطر هستند اما سایر داروها فقط برای کودکان
2 سال و بالاتر مناسب هستند. مهم این است که دستورالعمل‌ها را دقیق انجام دهید زیرا این محصولات کشنده‌ حشرات هستند.اعمال بیش از حد دارو و یا استفاده مکرر از دارو مضر است لذا باید دستورالعمل‌ها را در برچسب محصول دنبال کنید.
این متخصص کودکان و نوزادان بیان کرد : اگر داروی ضد شپش به درستی استفاده نشود یا اگر شپش به درمان مقاوم باشد ممکن است که درمان ناموفق باشد. بعد از درمان، پزشک توصیه می‌کند که با استفاده از شانه‌ای که دندانه‌های خوبی دارد تخم‌ها را از بین ببرید و همچنین ممکن است توصیه کند این کار را 7 تا 10 روز تکرار کنید تا تخم‌هایی که تازه گذاشته شده‌اند نیز از بین بروند.
وی توضیح داد : اگرکودکتان دو ماهه یا کوچک‌تر است، نباید از داروهای شپش برای او استفاده کنید. برای این کودکان باید شپش و تخم شپش را به وسیله دست خارج کنید. برای خارج کردن شپش وتخم شپش، ازیک شانه با دندانه‌های مناسب بر روی موی مرطوب و نرم شده‌ کودک استفاده کنید و این کار را هر سه تا چهار روز یکبار به مدت 3 هفته پس از دیدن آخرین شپش ادامه دهید.
دکتر شیخ الاسلامی اضافه کرد : بهتر است قبل از انجام این کار موی کودک را مرطوب کنید زیرا باعث بی تحرکی موقت شپش‌ها شده و نرم کننده باعث می‌شود حرکت شانه بین موها راحت‌تر شود.
این متخصص کودکان و نوزادان مطرح کرد : نیازی به خرید شانه برقی که گفته می‌شود شپش‌ها را می‌کشد و خارج کردن تخم شپش را راحت می‌سازد، نیست. هیچ تحقیقی انجام نشده که درستی این ادعا را تایید کند. همچنین نیاز به خرید محلول سرکه مخصوص برای استفاده بر روی پوست سر قبل از جداسازی شپش‌ها نیست و فقط استفاده از آب کافی است.
وی عنوان کرد : در مورد کودکان بزرگتر استفاده از شانه‌ مرطوب نیز به عنوان جایگزینی برای درمان با ماده‌ ضد شپش است. اگرچه گاهی از وازلین، مایونز یا روغن زیتون برای از بین بردن شپش سر استفاده می‌شود اما ممکن است این مواد مفید نباشند لذا اگر دارو تاثیر نداشت و خواستید از این مواد استفاده کنید، ابتدا با پزشک مشورت کنید.
دکتر شیخ الاسلامی می گوید : حتما حداقل سه هفته پشت سر هم با دقت شپش‌ها را از سر خارج کنید و با دقت سر کودک را بررسی کنید که ببینید آیا شپش به موهای او برگشته است یا خیر. این متخصص کودکان و نوزادان اظهار کرد: روش‌های ساده‌ای برای خلاص شدن از شر شپش و تخم‌هایش و جلوگیری از هجوم مجدد آن وجود دارد به طور مثال تمام روتختی‌ها و لباس‌هایی که اخیرا توسط فرد مبتلا به شپش پوشیده شده را در آب داغ 130 درجه فارنهایت یا 54.4 درجه سانتیگراد بشویید وسپس لباس‌ها را به مدت 20 دقیقه در دور گرم خشک کن بریزید و هر چیزی که نمی‌توانید بشوئید را به خشکشویی ببرید. وی ادامه داد : برای خلاص شدن از شر شپش فرش‌ها و مبلمانی که روکش دارند (در خانه یا محل کار) را با جاروبرقی تمیز کنید و سپس کیسه جاروبرقی را دور بیندازید و وسایلی مانند شانه‌ها، سنجاق های سر، کراوات‌ها یا روبان‌ها، هدبندها، و برس‌ها را به مدت یک ساعت در الکل یا شامپوی دارویی قرار دهید. همچنین می‌توانید این وسایل را با آب داغ بشویید یا آن که آنها را دور بیندازید.دکتر شیخ الاسلامی گفت : از آنجا که شپش‌ها به راحتی در خانه از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند، افرادی که با هم روی یک تخت خواب می‌خوابند و اعضای آلوده خانواده باید تحت درمان قرار بگیرند تا از برگشت شپش جلوگیری شود.

>رعایت نظافت در درمان شپش سر کودکان با اهمیت است
در ادامه نیز دکترافشاری در اینباره خاطرنشان کرد : هنگام برخورد با شپش سر کودکان باید به عوامل مختلفی توجه کنید. اگرچه شپش سر کودکان مسری است و می تواند به راحتی گسترش پیدا کند اما بیماری خاصی را منتقل نمی کند و ابتلا به آن به معنای کثیف بودن شما یا فرزندانتان نیست.
وی بیان کرد : در بسیاری از موارد شما می توانید با استفاده از یک شانه مخصوص تخم های نابالغ و شپش های بالغ موجود در سر کودکان را به راحتی از بین ببرید.
این متخصص کودکان متذکر شد : اگر فرزند شما یک شب را در خانه دوستش سپری کرد و پس از بازگشت، والدین وی به شما اطلاع دادند که یکی از بچه ها دچار شپش شده است، نباید وحشت کنید. اینکه سریع از بروز چنین مشکلی مطلع شده اید بسیار خوب است. شما می توانید به راحتی هر روز، صبح و عصر، موهای کودک خود را به مدت سه هفته شانه کنید.
وی مطرح کرد : شما می توانید شانه زدن را با برخی از درمان های خانگی ضد شپش آسان ترکیب کنید. تقریباً همه درمان های خانگی روش هایی متکی بر خفه کردن شپش ها هستند. استفاده از درمان های خانگی برای درمان شپش سر کودکان شاید بهتر از استفاده از مواد شیمیایی باشد چرا که این مواد ممکن است به پوست سر و موی کودکان آسیب وارد کنند.
دکترافشاری ابراز داشت : شانه زدن موهای خیس یک روش سنتی برای از بین بردن شپش سرکودکان است. طبق گزارش مجله پزشکی بریتانیا ، این روش فواید زیادی از جمله، نمایان شدن شپش ها، تمایز آنها از شوره سر و همچنین قیمت مناسب را دارا است.
این متخصص کودکان ادامه داد : این روش شامل اسپری کردن روغن های مخصوص روی تارهای مرطوب مو، استفاده از شانه دندانه ریز و در بعضی موارد، استفاده از ذره بین برای بررسی دقیق هر رشته مو و از بین بردن شپش سر کودکان به صورت جداگانه است. اگرچه این روش می تواند موثر باشد، اما زمان بر بوده و برای اثر بخشی آن، باید حوصله به خرج دهید.
وی عنوان کرد : اگر تمایل دارید روش شانه زدن موهای خیس را امتحان کنید، برای انجام آن باید زمان کافی را در نظر بگیرید. در نظر گرفتن روشی برای سرگرم کردن کودک در حین انجام این روش نیز می تواند به روند کار بسیار کمک کند.دکترافشاری تصریح کرد : روش های طبیعی «خفه کردن» شپش سر کودکان به طور معمول قابل اعتماد هستند و عملکرد خوبی دارند. باید گفت درمان های متکی بر خفه کردن شپش ها، آنها را بی حال می کند و در نتیجه حرکت آنها در لابه لای موها آهسته تر می شود. بنابراین جدا کردن آنها از مو با کمک شانه راحت تر و سریع تر اتفاق می افتد.
این متخصص کودکان ادامه داد : برای از بین بردن شپش سر کودکان و به عنوان اولین قدم در این روش، موها و پوست سر کودک خود را با کمک روغن بادام یا زیتون چرب کنید. استفاده از وازلین و یا سس مایونز توصیه نمی شود، چرا که این مواد بسیار چرب هستند و شستن آنها از مو ممکن است دشوار باشد. شما می توانید به جای آغشته کردن موها به روغن، شانه خود را چرب کنید.وی اظهار کرد : عده ای نیز معتقد هستند که چرب کردن شانه و موها به طور همزمان می تواند نتیجه بهتری جهت خفه کردن شپش سر کودکان داشته باشد. بهتر است روش های گفته شده را امتحان کنید، تا بهترین گزینه را با توجه به طبیعت موهای کودک پیدا کنید.دکترافشاری اضافه کرد : در حین کار موها را به قسمت های کوچکی تقسیم کرده و با استفاده از گیره موها را از هم جدا کنید. این کار را در زیر نور مناسب انجام دهید. حتما شانه را زیر شیر آب داغ شستشو دهید. وقتی موهای کودک خود را کاملا شانه کردید آن ها را با شامپوی معمولی شستشو دهید، آبکشی کنید و دوباره این مراحل را تکرار کنید. سپس موهای او را خشک کنید. پس از خشک کردن موهای کودکتان، تمامی حوله های استفاده شده را به خوبی بشویید و شانه را نیز ضدعفونی کنید.این متخصص کودکان توضیح داد : رعایت نظافت در درمان شپش سر کودکان از اهمیت بسزایی برخوردار است. برای این کار، شانه را به مدت ۳۰ دقیقه در محلول سفید کننده ۱۰ درصد قرار داده و یا از اسپری های ضد عفونی کننده استفاده کنید.وی ادامه داد : به عنوان یک گزینه دیگر، می توانید شانه را به مدت ۳۰ دقیقه در سرکه خیس کنید یا آن را ۱۰ دقیقه در آب بجوشانید. این روش را هر روز و به مدت یک هفته دنبال کنید. سپس برای دو هفته آینده هر شب موهای کودک خود را شانه کنید تا مطمئن شوید که شپش ها کاملا از بین رفته اند.این متخصص کودکان می گوید : مطالعات نشان داده است که استفاده از برخی روغن های بو دار، در از بین بردن شپش سر درکودکان بسیار موثر است. روغن های بودار خوراکی نیستند. در حقیقت برخی از آنها حتی سمی هم می باشند. قبل از استعمال این روغن ها روی مو، باید آنها را با یک روغن معمولی رقیق کنید و چند قطره از مخلوط رقیق شده را در پشت دست فرزند خود قرار دهید. در صورت عدم رویت واکنش آلرژیک، استفاده از آنها بلامانع است. وی اشاره کرد : متاسفانه تحقیقات کاملی جهت اطمینان از بی خطر بودن عصاره روغن های بودار بر روی کودکان وجود ندارد. اگرچه موارد گزارش شده در این زمینه بسیار نادر است اما برخی از کودکان واکنش های آلرژیک به روغن های طبیعی نشان می دهند. معمولاً روغن درخت چای یکی از این موارد است. اگر کودک شما به یکی از روغن ها حساسیت پوستی دارد، به سراغ گزینه بعدی بروید.
دکترافشاری گفت : روغن های طبیعی بودار که در زمینه درمان شپش سر کودکان اثربخشی نشان داده اند، عبارتند ازروغن درخت چای ، روغن اسطوخودوس ، روغن چریش ، روغن گل میخک ، روغن اکالیپتوس ، روغن انیسون ، روغن برگ دارچین ،روغن آویشن قرمز ،روغن نعناع و روغن جوز هندی .این متخصص کودکان تصریح کرد : برای درمان شپش سر کودکان ۶۰ میلی لیتر روغن زیتون را با ۱۵ تا ۲۰ قطره عصاره روغن مورد نظر خود مخلوط کنید. این مخلوط را با استفاده از گلوله های پنبه ای روی پوست سر کودک بمالید. آن را یک شب و حداقل ۱۲ ساعت بر روی پوست سر و مو نگه دارید. سپس موهای کودک خود را شانه زده و با شامپو بشویید. این کار را برای یک هفته تکرار کنید. وی متذکر شد : پس از درمان شپش سر در کودکان، می توانید از اسپری الکل به عنوان یک درمان پیشگیرانه استفاده کنید. باید به یاد داشته باشید حتی در این روش نیز، شانه زدن موها برای از بین بردن شپش سر کودکان و تخم های آنها کاملاً ضروری است. دکترافشاری یادآور شد : اگر شما یا فرزندتان به شپش دچار شده اید، ممکن است وسوسه شوید که کل خانه را نظافت کنید. این کار لازم نیست، چرا که شستشوی کامل خانه برای از بین بردن شپش سر کودکان ضرورتی ندارد. باید بدانید که شپش ها دور از پوست سر زندگی نخواهند کرد و تخم های شپش معمولاً در دمای اتاق باز نمی شوند. بنابراین شما می توانید نظافت اساسی خانه را به زمان دیگری موکول کنید. این متخصص کودکان افزود : با این حال بهتر است اجسامی را که فرد مبتلا به شپش از نزدیک با آن ها تماس داشته است، تمیز کنید و یا بشویید. این اجسام می توانند شامل کلاه، روبالشی، برس یا شانه سر باشند. عروسک های پارچه ای و وسایل غیر قابل شستشو را در یک کیسه پلاستیکی قرار دهید.

>هر وسیله آلوده به شپش را در آب داغ ۵۴ درجه سانتیگراد بشویید
وی توصیه کرد : هر وسیله آلوده به شپش را در آب داغ ۵۴ درجه سانتیگراد بشویید؛ یا آن را به مدت ۱۵ دقیقه یا بیشتر در خشک کن داغ قرار دهید و یا آنها را در یک کیسه پلاستیکی بدون هوا و دربسته به مدت دو هفته نگه دارید. این زمان برای از بین رفتن شپش و تخم هایش کافی است. شما همچنین
می توانید کف خانه و مبلمان و یا هر جایی که احتمال افتادن شپش سر کودکان در آن وجود دارد را جارو بکشید.
دکترافشاری تصریح کرد : جهت از بین بردن شپش سر کودکان توصیه
می شود که بیشتر از مقادیر توصیه یا تجویز شده و با هدف از بین بردن «سریع تر» شپش ها، از داروی شپش استفاده نکنید. دوزهای زیاد ممکن است خطرناک باشند و آسیب های جدی را به کودک تان وارد کنند.
این متخصص کودکان هشدار داد : از مصرف هرگونه داروی شپش سر کودکان در چشم خودداری کنید و در صورت تماس دارو با چشم ها، حتما آنها را بشویید و یک روش درمانی شپش سر کودکان را بیش از دو الی سه بار تکرار نکنید. تکرار درمان دارویی بیش از این تعداد ممکن است شما و یا فرزندتان را در برابر دارو مقاوم کند.
وی متذکر شد : همزمان بیش از یک دارو جهت درمان شپش سر کودکان استفاده نکنید. استفاده همزمان از چند درمان با هدف از بین بردن سریع تر شپش، کارساز نیست و حتی ممکن است ضرر این کار بیش از فایده اش باشد.
دکترافشاری توصیه کرد : در منزل یا محل زندگی شخصی که شپش داشته است، از بخور استفاده نکنید. بخور برای از بین بردن شپش سر در کودکان ضروری نیست و ممکن است برای اعضای خانواده و حیوانات خانگی سمی باشد و از نرم کننده استفاده نکنید زیرا نرم کننده به عنوان مانعی برای داروی شپش سر کودکان عمل می کند و مانع از چسبیدن کامل دارو به تار مو می شود. این متخصص کودکان متذکر شد : تجویز شامپو های ضد شپش با توجه به سن کودک و تشخیص پزشک انجام می شود. با توجه به عوارض عصبی این شامپو ها بدون مشورت با متخصص اطفال از مصرف هر نوع شامپوی ضد شپش اکیدا خودداری کنید. وی بیان کرد : هنگام درمان شپش سر کودکان، رعایت دقیق دستورالعمل ها بسیار مهم است زیرا عدم رعایت دستورالعمل های درمانی و دارویی یکی از دلایل اصلی آلودگی مجدد افراد به شمار می رود.
دکترافشاری در پایان گفت : در حال حاضر ، شواهد کافی در خصوص عملکرد درمان های خانگی مانند سس مایونز به عنوان روش های موثر برای درمان شپش سر کودکان وجود ندارد، بنابراین توصیه می شود که دستورالعمل های پزشک خود را برای درمان دنبال کنید و در صورت عدم موفقیت در درمان، وی را مطلع کنید./آفتاب