در مورد بخشنامهی جوانی جمعیت وزارت بهداشت و مغایرت و تقابل آن با حقایق علمی، مبانی اخلاقی در یادداشت «ایجاد آسیب بزرگ به بهانهی جوانی جمعیت» به طور مفصل نوشتهام و خصوصا در مورد ممنوعیت مشاوره به والدین در دوره بارداری و جرمانگاری آن در مراکز بهداشتی و درمانی و خطرات آن توضیح دادهام.
شفا آنلاین>جوانی جمعیت البته امری ارزشمند در تمام دنیا است و رسیدن به آن نیاز به
بسترسازی مناسب و ایجاد امکانات لازم برای مهمانان تازهوارد دارد، تا
آنها نیز به قوهی ابتکار و جوانی خود باعث تعالی و پیشرفت جامعه گردند و
توسعه رقم بخورد.
اما رسیدن به جوانی جمعیت به سبک وزارت بهداشت، ظاهرا
تنها با پنهان نمودن حقایق علمی از والدین و محروم کردن آنها از مشاوره
گرفتن و آگاه شدن، میخواهد به هدف جوانی جمعیت برسد.جوانی جمعیت به این
شیوه نه تنها باعث هیچ نوع توسعه و پیشرفتی نخواهد بود که تنها به تولد
کودکانی با بیماری و ناهنجاریهای منجر خواهد گردید که هم خود این کودکان
با یک زندگی پر از درد کشیدن و رنج دیدن روبرو خواهند بود، هم طعم زندگی را
به کام والدین درمانده خود تلخ خواهد نمود و هم هزینههای فراوانی را به
بودجه عمومی کشور در قسمت بهداشت و درمان وارد خواهد نمود.البته هرچند در
این لایحه آموزش و مشاوره به والدین در مورد انجام
تستهای غربالگری از طرف
کادر پزشکی در خطوط اول مراجعه مثل مراکز بهداشتی و درمانی و حتی پزشکان
آن ممنوع شده، اما این تستها هنوز که هنوز است با خواست مستقیم خود والدین
و به درخواست پزشک متخصص آنها قابل انجام است و در واقع این موضوع را
میتوان آخرین دریچه ورود نور علم و آگاهی در این بخشنامه تلقی کرد.
خوشبختانه
در جامعهای هم قرار داریم که پر از والدین آگاه است که از همین دریچهی
کوچک نیز برای تضمین سلامت و آینده فرزندان دلبندشان سود میبرند و با
درخواست انجام تستهای ساده و ارزان غربالگری دنیایی پر از درد و رنج را
برای فرزندان بالقوهشان در آینده نمیپسندند.
اینجا اما با بخشنامهی
نگران کنندهی سازمان غذا و دارو -زیرمجموعهی وزارت بهداشت- مواجه میشویم
که بر اساس آن تولید و واردات کیتهای غربالگری
سه ماهه اول بارداری
در مورد سندرم داون و تریزومیهای ۱۳ و ۱۸ یعنی تستهای Free BhC, PAPP-A
به صورت سیستم باز -به روش الایزا- ممنوع شده است.
این در حالی است که
تعیین خطر احتمال ابتلا به سندرم داون در یک بارداری و لزوم انجام آزمایشات
تکمیلی بعدی تنها پس از انجام تستهای غربالگری اولیه قابل تعیین و پیگیری
است و با صدور این بیانیه هرچند تستهای موسوم به بسته که اتفاقا دقت
بالایی هم دارند، همچنان در بازار ایران وجود دارد، اما جامعه ایرانی از
تستهای باز الایزا در غربالگری که هم ارزانقیمت هستند و هم میتوانند نقش
بیماریابی اولیه برای مادران باردار را بازی کنند، محروم میکنند.
نکته
مهم و دور از توجه وزارت بهداشت این است که در نبود این تستها با توجه به
وجود تورم و گرانی شدید عمومی که بر بازار دارو و ادوات علوم آزمایشگاهی
نیز سایهی سنگینی افکنده است، بسیاری از خانوادههای قشرهای متوسط رو به
پایین اقتصادی ممکن است به خاطر قیمت بالای تستهای غربالگری بسته به عنوان
قدم اول، به کل قید انجام تستهای بارداری را بزنند، خصوصا اینکه در
بسیاری از نقاط کشور به ویژه در شهرهای کوچک دستگاههای سیستم بسته به علت
گرانی وجود ندارد یا کمیاب است.
منطق و اخلاق نیز حکم میکند که تستهای
غربالگری با توجه به اهمیتی که دارند در تمام سطوح و انواع موجود آن در
دسترس جامعه باشند تا پزشک بتواند بر پایه مجموع شرایط بیمار از جمله شرط
مهم وضعیت اجتماعی-اقتصادی خانواده برای همه طبقات اجتماع روشی برای
پیشنهاد دادن داشته باشد.
به این ترتیب همین تستهای موسوم به باز نیز
پزشک را قادر به انجام یک بررسی و غربالگری اولیه خواهد نمود و مهمتر اینکه
آنگاه او میتواند فقط مواردی که تست سیستم باز آنها مثبت است را برای
آزمایشات سیستم بسته به شهرهای دیگر ارجاع کند و ضمن پیدا کردن راهی برای
تامین هزینه، والدین را نیز در مورد اهمیت انجام آن آگاه کند. از وزارت
بهداشت نیز انتظار میرود با توجه به شرایط اقتصادی جامعه و وضعیت قیمتهای
افسارگسیختهی ادوات آزمایشگاهی تصمیمات همهجانبه و عاقلانهتری بگیرد و
اگر واقعا چنانکه ادعا شده، هدف فقط افزایش دقت و استانداردسازی در تستهای
غربالگری است به جای حذف کیتهای باز، واردات کیتهای بسته را تسهیل و
برای انجام آن تسهیلاتی خصوصا برای مناطق محروم و اقشار آسیبپذید در نظر
بگیرد تا انجام آن در تمام تمام نقاط کشور و برای همه
مردم ممکن شود و به این ترتیب تستهای سیستم باز خودبخود از رده خارج خواهند شد.
بنابر
تمام موارد گفته شده، نبود تستهای موسوم به باز که طی سال گذشته نیز شاهد
آن بودهایم مردم جامعه خصوصا اقشار کم درآمد و شهرهای کوچک را از انجام
یک روش غربالگری ساده و ارزانقیمت - به نسبت سایر روشها- محروم میکند و
این مصداق ظلمی آشکار در حق کودکان و والدینی در آینده است که قرار است با
یک بیماری مزمن در تمام عمرشان زجر بکشند.