شفا آنلاین>سلامت>کوچک شدن کلیه یا آتروفی کلیه، به وضعیتی اطلاق میشود که در آن یک یا هر دو کلیه نسبت به اندازه طبیعی خودشان کوچک تر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند و در نتیجه نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند عملکرد مناسب و درستی داشته باشند. آتروفی کلیه را نباید با هیپوپلازی کلیه اشتباه گرفت، هیپوپلازی وضعیت است که در آن فرد با کلیه های کوچکتر از حد طبیعی متولد میشود.
به گزارش شفا آنلاین:در صورت ابتلا به این بیماری ممکن است بلافاصله علائمی را متوجه نشوید. اما ممکن است با پیشرفت بیماری برخی از نشانه های زیر را تجربه کنید:
- تکرر ادرار
- درد شکم
- خواب آلودگی
- خارش پوست
- تورم دست و پا
- گرفتگی عضلات
- کاهش اشتها
چه چیزی باعث کوچک شدن کلیه ها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند؟
کلیه ممکن است به دلایل زیر کوچک شود:
- سنگ کلیه درمان نشده
- بیماری های خودایمنی مزمن کلیه
- باریک شدن شریان تامین کننده خون کلیه
- سایر عفونت های طولانی مدت کلیه مانند پیلونفریت و نفروپاتی ریفلاکس
- مسدود شدن مجرای ادرار منجر به فشار بر کلیه ها و آسیب به نفرون ها میشود.
- انسداد شریان کلیوی به دلیل لخته شدن خون که شریان تامین کننده خون با اکسیژن کلیه را مسدود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.
چگونه پزشکان کلیه آتروفیک را تشخیص می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند؟
پزشک با انجام آزمایشات میتواند تشخیص دهد که آیا شما آتروفی کلیه دارید یا خیر. به طور کلی، آنها از آزمایش های خون مانند نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR)1 برای بررسی عملکرد کلیه استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. پزشک همچنین ممکن است آزمایش ادرار برای آلبومین انجام دهد. آلبومین، پروتئینی است که میتواند در هنگام آسیب کلیه در ادرار ظاهر شود. بعد از تشخیص هر گونه مشکل در نتایج این آزمایشات پزشک میتواند ساختار کلیه شما را از طریق سونوگرافی و اسکن توموگرافی کامپیوتری تصویربرداری کند تا مشخص کند آیا شما آتروفی کلیه دارید یا خیر.
آزمایش خون برای GFR
احتمالاً پس از انجام آزمایش خون، نتایج به صورت زیر تفسیر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند:
- GFR 60 یا بیشتر به طور کلی نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که شما در محدوده طبیعی قرار دارید.
- GFR کمتر از 60 ممکن است به معنای ابتلا به بیماری کلیوی باشد.
- قرائت GFR 15 یا کمتر به احتمال زیاد نشان دهنده نارسایی کلیه است.
اگر GFR کمتر از 60 دارید، احتمالاً پزشک آزمایشات بیشتری را تجویز خواهد کرد. با این حال، با GFR 15 یا کمتر، از قبل به دیالیز منظم یا پیوند کلیه نیاز خواهید داشت. پزشک GFR را با اندازه گیری سطح کراتینین در خون شما تخمین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زند. کراتینین یک محصول زائد است که در نتیجه تجزیه طبیعی عضلات بدن به وجود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید. کلیه ها معمولاً این را از خون شما حذف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. با این حال، سطح کراتینین در خون با بدتر شدن بیماری کلیوی افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابد.
آزمایش ادرار برای آلبومین
آلبومین، پروتئینی است که در خون وجود دارد. اگر کلیه های شما سالم باشند، اجازه نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند آلبومین وارد ادرار شود، اما در صورت آسیب دیدگی کلیه احتمال وجود آلبومین در ادرار وجود دارد. آلبومین زیاد به این معنی است که کلیه ها در وضعیت خوبی نیستند. پزشک ممکن است با استفاده از یکی از روش‌های زیر، آلبومین در ادرار شما را بررسی کند:
تست دیپ استیک
پزشک یک کاغذ تحت درمان شیمیایی به نام دیپ استیک را در نمونه ادراری که شما ارائه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهید قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. اگر آلبومین در ادرار وجود داشته باشد، کاغذ اندازه گیری رنگ تغییر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.
نسبت آلبومین به کراتینین ادرار
این آزمایش میزان آلبومین و کراتینین موجود در ادرار را مقایسه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. اگر نتیجه آلبومین ادرار ۳۰ میلی گرم بر گرم یا کمتر باشد، طبیعی است. هر چیزی بیش از این ممکن است نشانه بیماری کلیوی باشد.
با این حال، آزمایش‌های فوق در مورد آتروفی کلیه قطعی نیستند و پزشک باید از کلیه‌ها تصویربرداری کند تا مشخص کند که آیا آنها کوچکتر از حد طبیعی هستند یا خیر.
سونوگرافی
اولتراسوند از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از اندام های داخلی برای درک فرآیندها یا تشخیص شرایط پزشکی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. سونوگرافی کلیه بر روی نواحی اطراف کلیه و مثانه تمرکز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. این فرآیند بدون درد است و مانند اشعه ایکس از اشعه استفاده نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. هنگام آماده شدن برای سونوگرافی کلیه، باید موارد زیر را رعایت کنید:
- برای ایجاد تصویر بهتر، مقدار زیادی آب بنوشید.
- قبل از انجام آزمایش از مصرف چربی دوری کنید.
شما باید با پزشک خود مشورت کنید تا مشخص شود قبل از انجام آزمایش چه کاری باید انجام دهید تا مطمئن شوید که بهترین نتیجه را دریافت میکنید.
توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن
پزشک همچنین ممکن است توموگرافی کامپیوتری (CT) انجام دهد، اسکنی که دستگاه ادراری را که کلیه ها، مثانه و حالب ها را در بر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرد، تصویر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. سی تی اسکن از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویری از ناحیه تحت مشاهده استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.
قبل از اسکن، پزشک ماده حاجب ید را به ورید بازوی شما تزریق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند که سپس به سمت کلیه ها جریان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابد و ساختارهای مورد مطالعه را مشخص می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. سی تی اسکن علاوه بر تشخیص آتروفی کلیه، میتواند به تشخیص بیماری هایی مانند موارد زیر نیز کمک کند:
- سرطان
- سنگ مثانه
- تومورها و کیست ها
- مشکلات ساختاری
- سنگ کلیه
سی تی اسکن ممکن است واکنش آلرژیک خفیفی به ماده حاجب تزریق شده ایجاد کند. با این حال، علائم واکنش خفیف است و می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید با دارو آنها را تسکین دهید. برخی از علائم واکنش آلرژیک عبارتند از:
- حالت تهوع
- خارش
تشعشع در یک سی تی اسکن خفیف است و باعث سرطان نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود، اما آزمایش های متعدد میتواند احتمال بروز این خطر را تا حدودی افزایش دهد.
کوچک شدن کلیه ها چگونه مدیریت میشود؟
کلیه های آتروفیک یا کوچک شده ممکن است عملکرد مناسبی نداشته باشند، بنابراین مهم است که بدانید در صورت تشخیص این بیماری چه کاری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید انجام دهید و این وضعیت را مدیریت کنید. برخی راهکارها برای مدیریت کلیه های آتروفیک، عبارتند از:
مصرف پروتئین خود را محدود کنید.
هرچه پروتئین بیشتری مصرف کنید، کلیه های شما برای از بین بردن مواد زائد ناشی از آن سخت تر کار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. بنابراین، باید مصرف پروتئین خود را محدود کنید و در عوض به سمت غذاهایی بروید که مواد زائد کمتری تولید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.
برخی از این پروتئین ها شامل گوشت بدون چربی، ماهی و سفیده تخم مرغ است. بنابراین، باید حواستان به سهمی که مصرف میکنید باشد، آنها را به حداقل برسانید.
به عنوان مثال، یک تکه ماهی، ۲ تا ۳ تکه گوشت، و نصف فنجان لوبیا، غلات یا آجیل از جمله بخش هایی هستند که باید مصرف آن را در یک زمان در نظر بگیرید تا نیازهای پروتئینی خود را برآورده کنید بدون اینکه کلیه های خود را تحت فشار قرار دهید.
مصرف سدیم خود را کاهش دهید.
مصرف زیاد سدیم تعادل سدیم را تغییر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد و باعث میشود بدن مایعات زیادی را در خودش حفظ کند. تجمع مایعات بیش از حد در بدن میتواند منجر به فشار خون بالا شود و کلیه های شما را تحت فشار قرار دهد. بنابراین، کاهش مصرف غذاهای غنی از سدیم، میتواند عملکرد کلیه ها را بهبود ببخشد. برخی از استراتژی هایی که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید برای کاهش مصرف سدیم انجام دهید، عبارتند از:
- محتوای سدیم روی برچسب مواد غذایی را بررسی کنید.
- مواد غذایی کنسرو شده را قبل از پختن یا سرو بشویید.
- مصرف نمک را در غذاها به حداقل برسانید یا چاشنی های دیگر را انتخاب کنید.
- در صورت امکان به جای غذاهای بسته بندی شده یا فرآوری شده از غذاهای تازه استفاده کنید.
- به جای غذا خوردن در رستوران ها و فست فودها، در خانه غذا بپزید زیرا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید مواد تشکیل دهنده را کنترل کنید.
غذاهایی با فسفر کم انتخاب کنید.
بیماری های کلیوی مانند کلیه آتروفیک میتواند منجر به تجمع فسفر در خون شما شود. بنابراین توصیه میشود غذاهایی مصرف کنید که فسفر کمتری دارند. برخی از غذاهایی که باید در رژیم غذایی خود بگنجانید، عبارتند از:
- نان، ماکارونی و برنج
- میوه ها و سبزیجات تازه
- غلات بر پایه برنج و ذرت
برچسب مواد غذایی را بخوانید تا از میزان فسفر موجود در غذاهای بسته بندی شده مطلع شوید.
مصرف پتاسیم را به حداقل برسانید.
در صورت ابتلا به آتروفی کلیه، کاهش میزان پتاسیم مصرفی عاقلانه است، زیرا کلیه ها با عملکرد ضعیف نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند این مواد معدنی را متعادل کنند و منجر به تجمع پتاسیم در خون میشود.
مواد غذایی با محتوای پتاسیم کم عبارتند از:
- سیب
- هویج و لوبیا سبز
- پاستا، برنج سفید و نان
شما باید از مصرف غذاهای حاوی پتاسیم بالا اجتناب کنید، مانند:
- موز
- لوبیا
- آجیل
- پرتقال ها
- گوشت گاو
- غذاهای روزانه
- میوه های خشک شده
- سیب زمینی و گوجه فرنگی
- میوه های هسته دار (هلو، آلو، آووکادو)
کلیه های آتروفیک چگونه درمان میشود؟
پزشکان نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند آتروفی کلیه را معکوس کنند و بازگردانند، اما می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند علت اصلی کلیه آتروفیک را درمان کرده، بنابراین از آسیب بیشتر جلوگیری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. تشخیص علت دقیق آتروفی کلیه میتواند در تشخیص گزینه درمانی موثر باشد. به عنوان مثال، آتروفی ناشی از عفونت مزمن دستگاه ادراری (UTI) را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان با مصرف آنتی بیوتیک ها درمان کرد.
کنترل فشار خون و شرایطی مانند دیابت، میتواند از کوچک شدن کلیه دیگر شما پیشگیری کند.
اگر هر دو کلیه به دلیل آتروفی عملکرد خودشان را از دست داده باشند، دیالیز که در آن خون از طریق همودیالیزور برای حذف مواد زائد انجام میشود به عملکرد کلیه کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. با این حال، دیالیز یک درمان نیست. زیرا برای بقیه عمر خود به جلسات متعدد هفتگی نیاز دارید.
جایگزین مناسب تر، پیوند کلیه است.
پیوند کلیه از یک اهدا کننده زنده میتواند تا ۲۰ سال طول بکشد، در حالی که پیوند کلیه از یک اهدا کننده متوفی ممکن است تا ۱۲ سال طول بکشد. با این حال، این اعداد مطلق نیستند، زیرا عوامل دیگری مانند سن و شرایط بیمار نیز نقش دارند. بنابراین پزشک شما بهترین کسی است که در مورد وضعیت شما سؤال می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.
آیا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان از آتروفیک کلیه ها پیشگیری کرد؟
در حالی که هیچ تضمینی وجود ندارد که بتوانید از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنید، اما می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید با پیشگیری یا مدیریت شرایطی مانند فشار خون بالا یا دیابت، عملمرد کلیه های خود را در شرایط مناسب نگه دارید، زیرا این موارد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند به کلیه های شما آسیب برسانند.
- پرهیز از مصرف غذاهای حاوی سدیم یا قند بالا، الکل و غذاهای بسیار فرآوری شده نیز میتواند در مدیریت این بیماری نقش بسزایی داشته باشد.
- رعایت وزن مناسب، ورزش منظم و مدیریت سطح کلسترول اقداماتی هستند که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید با وجود این بیماری برای زندگی سالم انجام دهید.
عوارض کلیه آتروفیک چیست؟
آتروفی در شرایطی که بر هر دو کلیه تأثیر بگذارد میتواند منجر به نارسایی کلیه شود، افزایش ناگهانی سطح پتاسیم به دلیل ناتوانی کلیه ها در فیلتر کردن خون میتواند عملکرد قلب شما را مختل کرده و حتی کشنده باشد.
نارسایی مزمن کلیه ناشی از آتروفی کلیه نیز میتواند منجر به احتباس مایعات در ریه‌ها شود، وضعیتی که به عنوان ادم ریوی شناخته میشود. در عین حال، ممکن است کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ و کاهش باروری را نیز تجربه کنید. کم خونی نیز شرایط دیگری است که ممکن است به آن مبتلا شوید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت بروز علائم آتروفی کلیه به پزشک مراجعه کنید. سپس پزشک آزمایش هایی را انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد یا از کلیه های شما تصویربرداری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند تا تشخیص دهد. اگر متوجه شوند که از این بیماری رنج می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برید، شما را به طور مرتب معاینه خواهند کرد. آزمایش خون و ادرار میتواند به نظارت بر اثربخشی درمان کمک کند.
باید حداقل سالی یک بار برای ارزیابی و در صورت وجود عوارض بیشتر به پزشک مراجعه کنید. پزشک GFR و فشار خون شما را اندازه گیری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند زیرا فشار خون بالاتر میتواند نشانگری برای اختلال عملکرد کلیه باشد.
سخن آخر
کلیه آتروفیک به شرایطی اطلاق میشود که در آن کلیه های شما کوچک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند و در صورت عدم رسیدگی فوری به این بیماری، در نهایت عملکرد خودشان را از دست می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند.
کلیه آتروفیک معمولاً نتیجه بیماری هایی است که خون رسانی به کلیه را محدود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند و در نتیجه ساختارهای کلیه مانند نفرون ها کوچک میشود. پزشکان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند با انجام معاینات تصویربرداری مانند سونوگرافی و سی تی اسکن، این بیماری را به طور قطعی تشخیص دهند.
آزمایش‌های خون و ادرار نیز میتواند با نشان دادن سطح کراتینین و آلبومین، مشکلات کلیوی را نشان دهند.
در حالی که آتروفی کلیه قابل برگشت نیست، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان آن را از طریق عادات غذایی مناسب مدیریت کرد. همچنین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید برای شرایطی که شما را در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد به دنبال درمان باشید.
