عمل پیوند لثه در چه مواقعی ضروری است؟

دکتر علی قمری متخصص جراحی لثه و ایمپلنت در این باره می‌گوید: جراحی پیوند لثه امروزه یکی از تکنیک‌هایی است که بسیاری از مشکلات لثه‌هایی که دچار آسیب و تخریب شده‌اند و نیاز به ترمیم دارند را حل نموده است، این عمل جراحی که توسط متخصص انجام می‌شود به منظور ترمیم لثه‌ای که دچار پسروی شده است مورد استفاده قرار می‌گیرد و آمادگی لازم برای کاشت یا ترمیم دندان را ایجاد می‌نماید.
وی عنوان کرد: روش جراحی پیوند لثه (گرافت لثه) که به صورت سریع و ساده است، با برداشت بافت سالم لثه از سقف دهان و استفاده در لثه تحلیل رفته همراه می‌باشد.
این متخصص جراحی لثه و ایمپلنت بیان کرد: تحلیل رفتن لثه زمانی اتفاق می‌افتد که بافت لثه در تماس زیاد با ریشه دندان قرار می‌گیرد. در چنین شرایطی، فرد نسبت به گرم و سرد شدن مواد غذایی حساس خواهد شد. در صورتی که نسبت به درمان اقدامی صورت نگیرد، شاهد از دست دادن دندان خواهیم بود.
وی اشاره کرد: برخی افراد به دلایل زیبایی خواهان انجام پیوند لثه هستند، مانند زمانی که می‌خواهند لبخند زیبایی داشته باشند اما پیوند لثه از بروز آسیب‌های بیشتر در دندان‌های مجاور نیز پیشگیری خواهد کرد.
دکترقمری گفت: به طور کلی پیوند لثه یک روش جراحی است که در بسیاری از موارد برای درمان بیماری‌های لثه و ظاهر بهتر و سالم‌تر کردن لثه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این متخصص جراحی لثه و ایمپلنت افزود: این عمل توسط جراح لثه انجام می‌شود و در شرایطی مانند جلوگیری از آسیب بیشتر به لثه در صورتی که بیماری لثه پیشرفته باشد و باعث شده است که قسمتی از لثه از بین رفته باشد صورت می‌گیرد. این بیماری باعث تحلیل لثه و آسیب به دندان می‌شود، درمان بیماری‌های عفونی مانند جیوه‌های دندان و عفونت‌های لثه، درمان بیماری‌های پریودنتال مانند پریودنتیت و بیماری‌های پریمپلنتیک و بهبود ظاهر لثه در صورتی که لثه نازک شده و ظاهر غیرطبیعی دارد نیز با انجام عمل پیوند لازم است.
وی ابراز داشت: پیوند لثه در همه موارد گفته شده ممکن است به عنوان یک روش درمانی موثر باشد. با این حال، باید توجه داشت که نیاز به پیوند لثه بستگی به شرایط بالینی هر فرد دارد و تصمیم‌گیری درباره این مسئله توسط پزشک متخصص صورت می‌گیرد.
دکترقمری تصریح کرد: از آنجا که لثه‌ها ریشه دندان را می‌پوشانند و در واقع بافت نرمی برای محافظت از دندان هستند، تمامی افرادی که دچار تحلیل غیر قابل درمان در ناحیه لثه باشند باید این عمل جراحی را انجام دهند تا از آسیب بیشتر در این ناحیه جلوگیری نمایند.
این متخصص جراحی لثه و ایمپلنت می‌گوید: به طور معمول بین دندان و لثه، خطی به نام خط لثه وجود دارد و زمانی که این خط بالاتر از حد معمول باشد، میگویند که لثه تحلیل رفته و یا دچار پسوری شده است. در چنین حالتی دندان‌ها نمایان می‌شوند و ظاهر ناخوشایندی را ایجاد می‌نماید. البته علاوه بر آسیب ظاهری سلامت دندان نیز به خطر می‌افتد.
وی متذکر شد: هرچند که در برخی موارد عمل جراحی پیوند لثه به منظور زیبایی و برای اصلاح لبخند لثه‌ای استفاده می‌شود اما در اغلب موارد این عمل جراحی به دلیل پیشگیری یا درمان لثه تحلیل رفته انجام داده می‌شود.
دکترقمری خاطرنشان کرد: باید دقت داشته باشید که در صورت ابتلا به بیماری تحلیل لثه فورا نسبت به درمان آن اقدام نمایید، چرا که روند تحلیل رفتن لثه به مرور زمان و کم کم اتفاق می‌افتد و ممکن است فرد متوجه آن نشود، تا زمانی که آسیب جدی به لثه و دندانشان وارد شود. تحلیل لثه می‌تواند به مرور زمان باعث ظاهر شدن ریشه دندان، لق شدن و حتی باعث افتادن آن شود.
این متخصص جراحی لثه و ایمپلنت ابراز داشت: انتخاب روش پیوند لثه با توجه به آسیب وارد شده به آن تعیین می‌شود و البته با در نظر گرفتن زمان و شرایط بیمار بهترین تکنیک که موفق‌ترین نتیجه را ارائه نماید انتخاب می‌شود.با توجه به میزان تحلیل رفتن لثه و همچنین نیازهای شخصی او می‌توانیم با چند روش مختلف اقدام به درمان لثه تحلیل رفته و پیوند لثه کنیم.
وی افزود: برای اینکه بفهمید جهت انجام عمل پیوند لثه شما چه روشی به کار گرفته می‌شود، باید حتما به یک متخصص پریودنتیست یا جراح لثه مراجعه کنید. او پس از ارزیابی اولیه به شما نوع عمل را پیشنهاد میدهد.
دکترقمری ابراز کرد: روش‌های متعددی برای پیوند لثه وجود دارد که با توجه به شدت آسیب و خواسته‌های بیمار تعیین خواهد شد.قبل از آغاز پیوند لثه، ناحیه مورد نظر بی‌حسی موضعی می‌شود. سپس لثه بالا کشیده می‌شود تا امکان دسترسی به ریشه و پاکسازی این ناحیه فراهم شود.
این متخصص جراحی لثه و ایمپلنت گفت: همانطور که بیان شد در نظر گرفتن شرایط بیمار در تعیین نوع جراحی تاثیر‌گذار است از این رو انتخاب بهترین جراح لثه نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
وی متذکر شد: به طور کلی جراح لثه برای انجام عمل پیوند لثه سه نوع مختلف پیوند را انتخاب می‌نماید، که عبارتند از جراحی لثه تحلیل رفته با گرافت و پیوند بافت همبند، جراحی لثه تحلیل رفته با پیوند لثه آزاد و جراحی لثه تحلیل رفته با پیوند پدیکل.
دکترقمری گفت: برای انجام تکنیک جراحی لثه تحلیل رفته با گرافت و پیوند بافت همبند، جراح از بافت سقف دهان استفاده می‌کند و مقداری از آن را با تکنیک‌های بدون درد برداشته و برای پیوند به لثه آماده می‌کند، به این بخش فلپ می‌گویند و در واقع از آن برای ترمیم لثه استفاده خواهند نمود.
این متخصص اضافه کرد: جراح سپس بافت زیر فلپ را برداشته و به مکانی که لثه تحلیل رفته و نیاز داریم ریشه دندان را بپوشانیم بخیه میزند. در این روش ممکن است مقداری نقاهت در بر داشته باشیم که البته زمان آن کوتاه بوده و بهبودی سریع اتفاق می‌افتد که شامل مراحل برداشتن بافت از سقف دهان با ایجاد فلپ و گرفتن بافت از قسمت زیرین لایه فوقانی، بخیه زدن بافت به بافت موجود در لثه،بخیه زدن فلپ به سقف دهان، از همان جایی که بافت برداشته شده است.
وی بیان کرد: تکنیک جراحی لثه تحلیل رفته با پیوند لثه آزاد نیز برای افرادی که شرایط پیوند همبند را ندارند انجام می‌شود و در واقع برای آن دسته افراد مناسب است که لثه‌های نازکی دارند و برای ضخیم کردن لثه‌ها نیاز به بافت اضافی دارند، انجام داده می‌شود. در این روش پریودنتیست بافت را مستقیماً از لایه بالایی بافت روی سقف دهان جدا می‌کند واین بافت جدا شده و آزاد را به لثه نازک اضافه می‌کند.
دکترقمری اظهارکرد: روش جراحی لثه تحلیل رفته با پیوند پدیکل، تکنیکی پرکاربرد می‌باشد و در صورتی که فرد شرایط آن را داشته باشد، جراحی بدون برداشتن بافت از سقف دهان و یا برش لثه‌های اطراف دندان و بخیه زدن مجدد آن انجام می‌شود. در این روش به جای اینکه از سقف دهان گرافت برداشته شود، از نزدیکی لثه بالا رفته، یک برش روی لثه زده می‌شود و بخشی از آن را به سمت دندانی که لثه‌اش بالا رفته بخیه می‌کنند. این عمل زمانی انجام می‌شود که به اندازه کافی بافت لثه در اطراف دندان‌های مجاور وجود داشته باشد.
این متخصص جراحی لثه و ایمپلنت افزود:این روش در مواردی انجام می‌شود که قسمت وسیعی از بافت لثه از دست رفته است که شامل مراحل مختلفی مانند پیوند بافت از لثه، اطراف و یا نزدیک دندانی که باید تحت درمان قرار بگیرد، برش جزئی این بافت، بخیه زدن بافت، پوشش قرار دادن ریشه دندان و نگهداری آن در جای خود است.
وی توضیح داد: معمولا پیوند لثه به آمادگی خاصی نیاز ندارد. با این حال، توصیه می‌شود روز پیوند فردی از دوستان و یا خانواده، بیمار را همراهی کند. این مورد بسیار مهم است، چرا که به دلیل اثرات داروهای مسکنی که به بیمار داده شده است، امکان رانندگی وجود نخواهد داشت.بعد از پیوند لثه بیمار می‌تواند به منزل برگردد و مراقبت‌های لازم نیز در اختیار بیمار قرار خواهد گرفت.
دکترقمری توصیه کرد: رعایت مراقبت‌های بعد ازپیوند لثه به تسریع روند بهبودی کمک خواهد کرد که شامل خودداری از مسواک زدن ناحیه درمان، استفاده از دهان شوی مخصوص تا تجمع پلاک‌ها کنترل شود، مصرف آنتی بیوتیک، جهت پیشگیری از بروز عفونت، دوری از انجام کارها و فعالیت‌های شدید بدنی، عدم مصرف مواد غذایی سفت و عدم استعمال سیگار و دخانیات است.
این متخصص جراحی لثه و ایمپلنت بیان کرد: تجربه هر فرد از میزان درد بعد از پیوند لثه متفاوت است. در صورتی که بافت از سقف دهان برداشته شود، میزان درد بیشتری احساس خواهد شد. مصرف داروهای مسکن به تسکین و کنترل درد کمک می‌کند.
وی می‌گوید: پیوند لثه روند بهبود سریعی دارد و معمولا یک تا دو هفته طول می‌کشد تا دهان ترمیم شود.معمولا بعد از درد، حساسیتی نسبت به حرارت مواد غذایی ایجاد می‌شود.در صورت لزوم، باید برای کشیدن بخیه‌ها به مطب مراجعه شود.بعد از پیوند لثه، تغییری در ظاهر لثه‌ها مشاهده نمی‌شود، اما لثه نسبت به قبل سفت‌تر خواهد شد.
دکترقمری اشاره کرد: به ندرت شاهد بروز عوارض بعد از پیوند لثه خواهیم بود اما این احتمال وجود دارد که علائمی از قبیل خونریزی از لثه، ورم لثه، حساس شدن دندان‌ها و یا عفونت مشاهده شود و در برخی موارد، افراد از ظاهر لبخند خود راضی نیستند که در چنین شرایطی، امکان تغییر شکل لثه‌ها و بهبود زیبایی لبخند وجود دارد.
وی ادامه داد: در صورتی که فرد بعد از پیوند لثه متوجه علائمی از عفونت شد که عبارتند ازخونریزی به مدت بیست دقیقه، علی رغم وارد آوردن فشار به لثه، درد ناگهانی، تورم و کبودی و تب و چرک باید سریعا پزشک را در جریان قرار دهد.
این متخصص جراحی لثه و ایمپلنت عنوان کرد: عدم درمان تحلیل رفتن لثه می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های شدید لثه و در نهایت از دست دادن دندان‌ها شود. بیماری لثه همچنین می‌تواند باعث بروز بیماری‌های قلبی و یا دیابت نیز شود که با رعایت بهداشت دهان و دندان و چکاپ‌های منظم، احتمال بروز بیماری‌ها لثه و پیشرفت آن به حداقل خواهد رسید.
وی گفت: جراحی پیوند لثه، روشی است که به بازسازی لثه‌هایی که تحلیل رفته‌اند کمک می‌کند، از دندان‌ها محافظت می‌شود و زیبایی ظاهری و لبخند نیز بهبود خواهد یافت. روش‌های متعددی برای پیوند لثه وجود دارد، که پزشک با بررسی بهترین روش برای بیمار از بروز عوارض احتمالی پیشگیری می‌کند.ممکن است بیمار تا چند روز بعد از پیوند لثه احساس درد داشته باشد، که با مصرف مسکن کنترل خواهد شد.
>پیوند لثه بیشتر جنبه درمانی دارد
در ادامه نیز دکتر حیاتیدکترپیام حیاتی، دندانپزشک عمومی در اینباره خاطرنشان کرد: عمل پیوند لثه نوعی عمل جراحی دندانپزشکی است که به منظور ترمیم و اصلاح لثه‌ای که دچار تحلیل و پسروی شده است، انجام می‌گیرد.این عمل ساده است و زمان کوتاهی برای انجام آن لازم است و باید توسط متخصص لثه انجام می‌شود.
وی مطرح کرد: طی عمل پیوند لثه، بافت پیوندی از بخشی از دهان خود فرد یا اطرافیان او برداشته شده و به لثه‌ای که دچار تحلیل و پسروی شده است متصل می‌شود.پیوند لثه بیشتر جنبه درمانی دارد و در برخی موارد نیز برای اصلاح طرح لبخند و جنبه زیبایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این دندانپزشک عمومی توضیح داد: لثه بافتی است که ریشه دندان را پوشانده و با احاطه اطراف دندان‌ها سبب حفظ سلامت و استحکام آن‌ها می‌شود. بین لثه و دندان‌ها خطی موسوم به خط لثه قرار دارد. چنانچه به هر دلیل این خط بالاتر از حد معمول قرار گیرد تحلیل یا پسروی لثه اتفاق افتاده است.
وی بیان کرد: تحلیل لثه به مرور زمان اتفاق می‌افتد و مشکلات و عوارضی را برای فرد ایجاد می‌کند بنابراین افرادی که دچار تحلیل لثه شده‌اند لازم است برای متوقف کردن این پروسه و جلوگیری از عوارض بعدی عمل پیوند لثه انجام دهند.هر چند در برخی موارد جراحی پیوند لثه به منظور زیبایی و اصلاح طرح لبخند استفاده می‌شود، در اغلب موارد این عمل جهت پیشگیری و درمان تحلیل لثه کاربرد دارد.
دکتر حیاتی تصریح کرد: تحلیل لثه فرآیندی آهسته و پیش رونده است که طی آن بافت حمایت‌کننده اطراف دندان و طوق دندان از بین می‌رود. تحلیل لثه ممکن است یک یا چند دندان را درگیر کند. هرچه فرد دیرتر برای درمان اقدام کند شدت و وسعت درگیری بیشتر خواهد شد.
این دندانپزشک عمومی می‌گوید: اولین علائم تحلیل لثه افزایش حساسیت دندان به گرما و سرما است و در ادامه تعادل و تناسب خط لثه بهم ریخته نمای دندان ناخوشایند می‌شود.
وی گفت: تحلیل لثه به مرور زمان باعث نمایان شدن ریشه، تخریب و تحلیل دندان و استخوان شده و ممکن است فرد دندان خود را از دست بدهد.
دکتر حیاتی ابراز کرد: عوامل مختلفی ممکن است در تحلیل لثه تاثیرگذار باشند که عبارتند از عدم توجه به بهداشت دهان و دندان، مسواک زدن نادرست و خشن، ژنتیک، استعمال تنباکو و دخانیات، نامرتب بودن  دندان ها، درمان ارتودنسی، دندان قروچه، بیماری‌های لثه،نامناسب بودن روکش دندان، ضربه یا تروماوتصادفاتی که باعث آسیب بافت مخاطی دهان، لثه، استخوان و دندان شود
این دندانپزشک عمومی عنوان کرد: عواقب و مشکلات تحلیل لثه عبارتند از حساس شدن دندان‌ها به گرما و سرما، لق شدن دندان ها، تغییر رنگ دندان ها، ایجاد فاصله بین دندان ها، تورم و خونریزی لثه، بوی بد دهان، نمایان شدن و پوسیدگی ریشه دندان و بلند به نظر رسیدن دندان.
وی توصیه کرد: توجه به بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم و دوره‌ای به دندانپزشک می‌تواند احتمال ابتلا به تحلیل لثه را بطور قابل توجهی کاهش دهد. همچنین در صورت ابتلا در مراحل اولیه تشخیص داده شده و درمان شود.
دکتر حیاتی توصیه کرد: عمل پیوند لثه توسط متخصص جراحی لثه (پریودنتیست) انجام می‌شود. متخصص بر اساس شدت آسیب و شرایط و نیاز‌های فرد نوع پیوند را تعیین می‌کند.
این دندانپزشک عمومی تشریح کرد: برای انجام عمل پیوند لثه برای اینکه بیمار دردی را احساس نکند، ابتدا بی‌حسی موضعی اعمال شده و در برخی موارد ممکن است بیهوشی عمومی لازم باشد. زمان عمل پیوند کوتاه است.پس از اتمام عمل و انجام بخیه از دهان شویه آنتی باکتریال برای شستن دهان بیمار استفاده می‌شود. در نهایت دستورالعمل‌های مراقبت بعد از پیوند به بیمار ارائه شده و تاریخ مراجعه بعدی مشخص می‌شود.بیمار می‌تواند بلافاصله بعد از عمل به خانه برود و روز بعد به کار خود برگردد.
وی افزود: داروهای مسکن و بی‌حس‌کننده روی سطح هوشیاری فرد تاثیر می‌گذارد و بهتر است از کار با وسایلی که نیاز به هوشیاری کامل دارند مانند رانندگی، بلافاصله بعد از عمل جراحی پیوند لثه اجتناب شود.
دکتر حیاتی ادامه داد: انواع پیوند لثه عبارتند از پیوند لثه آزاد، پیوند بافت همبند و پیوند پدیکل یا جانبی است. روش پیوند لثه آزاد برای افرادی مناسب است که لثه نازکی دارند و برای افزایش ضخامت و جلوگیری از عقب رفتن لثه نیازمند بافت اضافی هستند.در پیوند لثه آزاد تکه کوچکی از بافت لایه بالایی سقف دهان برداشته شده و توسط بخیه به ناحیه مورد نظر پیوند داده می‌شود.
این دندانپزشک عمومی اذعان داشت: رایج‌ترین روشی که برای درمان پسروی لثه انجام می‌شود پیوند بافت همبند است. در این روش برش کوچکی در پوست سقف دهان ایجاد شده و تکه کوچکی از بافت زیر آن به نام اپیتلیال برداشته می‌شود.این بافت به بافت لثه تحلیل رفته پیوند زده می‌شود. بعد از برداشتن بافت همبند، محل برش در سقف دهان بخیه زده می‌شود.
وی اظهار کرد: روش پیوند پدیکل یا جانبی نیز موفق‌ترین نوع پیوند لثه است و مناسب کسانی است که بافت لثه زیادی در نزدیکی دندانی که ریشه آن آشکار شده دارند.
دکتر حیاتی افزود: در این روش بافت پیوند از لثه اطراف یا نزدیک دندان برداشته می‌شود. برای انجام این پیوند ابتدا بخش کوچکی از بافت پیوند بریده می‌شود به نحوی که یک لبه آن هنوز متصل به لثه باشد.سپس لثه بنا به موقعیت دندان که در فک بالا یا پایین قرار دارد به سمت بالا یا پایین کشیده می‌شود تا روی ریشه آشکار شده را بپوشاند. در نهایت انتهای لثه در جای خود بخیه می‌شود.
این دندانپزشک عمومی مطرح کرد: برخی دندانپزشکان و بیماران استفاده از مواد پیوندی موجود در بانک بافت را به استفاده از بافت سقف دهان یا لثه فرد ترجیح می‌دهند. گاهی نیز از پروتئین‌های خاص با قابلیت تحریک توانایی بدن در رشد طبیعی استخوان و بافت بدن استفاده می‌شود.در هر صورت تشخیص بهترین روش پیوند لثه با توجه به شرایط بیمار بر عهده دندانپزشک است.
وی گفت: پیوند لثه معمولا حدود یک تا دو هفته بعد از عمل بهبود پیدا می‌کند. فرد بعد از 2 هفته می‌تواند به راحتی مسواک بزند و از نخ دندان استفاده کند.هرچند بهبودی کامل به سلامت کلی فرد و نحوه مراقبت او طی مرحله بهبودی بستگی دارد و ممکن است یک ماه یا بیشتر طول بکشد.
دکتر حیاتی عنوان کرد: توجه به نکات مراقبتی می‌تواند در بهبودی سریع‌تر و عدم بروز عوارض بعد از جراحی موثر باشد که عبارتند از استفاده از غذاهای نرم و سرد در دو هفته اول بعد از پیوند لثه، اجتناب از مصرف غذاهای گرم و سفت و تحریک‌کننده محل پیوند، اجتناب از استعمال سیگار، اجتناب از فعالیت‌ها و ورزش‌های سنگین، اجتناب از استفاده از مسواک و نخ دندان در دو هفته اول، استفاده از دهان شویه ضد میکروب با تجویز پزشک برای جلوگیری از عفونت و تجمع پلاک روی دندان.
این دندانپزشک عمومی افزود: استفاده از خمیردندان و دهان شویه مخصوص دندان‌های حساس، استفاده از مسکن‌های بدون نسخه مانند ناپروکسن برای تخفیف علائم درد، مصرف آنتی بیوتیک با تجویز پزشک برای جلوگیری از عفونت و مراجعه مرتب به پریودنتیست برای اطمینان از موفقیت پیوند و عدم بروز عفونت نیز پس از این عمل توصیه می‌شود.
وی اظهار کرد: مزایای پیوند لثه نیز عبارتند از بهبود زیبایی لبخند، جلوگیری از تحلیل لثه، جلوگیری از تحلیل استخوان فک، کاهش حساسیت به گرما و سرما و افزایش استحکام لثه حمایت‌کننده از دندان است. دکتر حیاتی متذکر شد: عوارض جراحی پیوند لثه بسیار نادر است با این حال ممکن است برخی از عوارض برای فرد پیش‌ آید که شامل تورم و خونریزی بافت لثه، لق شدن دندان ها، افزایش حساسیت دندان به گرما و سرما، بروز عفونت و ایجاد فاصله بین دندان‌ها است.
این دندانپزشک عمومی مطرح کرد: همانطور که گفته شده احتمال بروز عوارض پیوند لثه بسیار کم است اما چنانچه فرد به هر یک از علائم گفته شده یا علائم اورژانسی مانند درد، تورم و کبودی غیر طبیعی، تب و لرز، خروج ترشحات و چرک از لثه، خونریزی شدید و خونریزی بیش از
2 دقیقه علی رغم اعمال فشار در محل دچار شد لازم است هرچه سریع‌تر به دندانپزشک خود مراجعه نماید.
وی در پایان گفت: در برخی موارد نیز ممکن است بافت پیوندی با محل پیوند سازگار نباشد در این صورت احتمال لزوم تکرار عمل وجود دارد. همچنین اگر بیمار از ظاهر جدید ایجاد شده راضی نباشد دندانپزشک می‌تواند با عمل اصلاح لثه، ظاهر خوشایند‌تری ایجاد نماید./آفتاب