سیاست‌های عمومی ایران، میزبانی از دانش‌آموزان اتباع است؛ یعنی همان امکاناتی که دانش‌آموزان ایرانی در مدارس و برای تحصیل می‌گیرند، دانش‌آموزان اتباع نیز دریافت می‌کنند. البته در حوزه ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع باید با وزارت کشور و وزارت امور خارجه هماهنگ شویم
شفا آنلاین>سلامت>امسال ثبت‌نام مدارس به شیوه تمام الکترونیک انجام می‌شود اما دانش‌آموزان غیرایرانی به سامانه ثبت‌نام دسترسی ندارند و نگران جا ماندن از تحصیل هستندبه گزارش شفا آنلاین:جمعیت دانش‌آموزان غیرایرانی که در مدارس دولتی ایران تحصیل می‌کنند، از سال 85رشد صعودی داشته و به بیش از 600هزار نفر رسیده است. آنها در 35هزار مدرسه کشور مشغول تحصیل هستند و تهران، خراسان رضوی، قم، سمنان، فارس و سیستان و بلوچستان هم بیشترین آمار جمعیتی این دانش‌آموزان را دارند. این روزها اما یک نگرانی درباره ثبت‌نام و ادامه تحصیل این دانش‌آموزان مطرح شده است.
آموزش و پرورش برای سال تحصیلی 1403-1402بیشترین ظرفیت ثبت‌نام را به‌صورت الکترونیکی اختصاص داده و با توجه به اینکه اتباع خارجی برای ثبت‌نام در مدارس امکان استفاده از پنجره واحد خدمات الکترونیک آموزش و پرورش را ندارند، این نگرانی وجود دارد که شاید از روند ثبت‌نام، ادامه تحصیل یا حتی ورود به مدرسه بازبمانند. از سوی دیگر اینطور عنوان می‌شود که با تکمیل شدن ظرفیت ثبت‌نام، شانس حضور در مدرسه محل سکونت خود را از دست بدهند. در این‌باره گفته می‌شود وزارت آموزش و پرورش در حال تدوین شیوه‌نامه‌ای جدید برای ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع است، اما با وجود اینکه چند روزی از ثبت‌نام مدارس گذشته خبری از دستورالعمل جدید در این‌باره نیست؛
مانعی برای ثبت‌نام نیست
«سیاست‌های عمومی ایران، میزبانی از دانش‌آموزان اتباع است؛ یعنی همان امکاناتی که دانش‌آموزان ایرانی در مدارس و برای تحصیل می‌گیرند، دانش‌آموزان اتباع نیز دریافت می‌کنند. البته در حوزه ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع باید با وزارت کشور و وزارت امور خارجه هماهنگ شویم.» این نکته‌ای است که سید‌مجتبی هاشمی، رئیس ستاد مرکزی ثبت‌نام دانش‌آموزان وزارت آموزش و پرورش درباره تأخیر در اعلام دستورالعمل ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع اعلام کرده است. به‌گفته این مسئول، مقررات ثبت‌نام این دانش‌آموزان هر سال متفاوت است و بر این اساس مرکز بین‌الملل وزارت آموزش و پرورش که تصدی این امر را برعهده دارد، جلساتی با دوستان خارج از مجموعه آموزش و پرورش داشته است؛ البته هنوز به دستورالعملی واحد نرسیده‌اند و به محض اینکه احصا شود، حتما ابلاغ خواهد شد. او درباره اینکه چه زمانی دستورالعمل ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع ابلاغ می‌شود، می‌گوید: «سال گذشته در مرداد این دستورالعمل را در اختیار داشتیم و بعد از آن دانش‌آموزان ثبت‌نام را انجام دادند. به هیچ عنوان هم شرایط اینگونه نیست که ابتدا دانش‌آموزان ایرانی ثبت‌نام کنند و بعد اگر ظرفیت خالی وجود داشت، ثبت‌نام اتباع انجام شود، بلکه ثبت‌نام بر مبنای احراز محل سکونت این دانش‌آموزان صورت می‌گیرد.» این مسئول همچنین به تسهیل شرایط ثبت‌نام و تحصیل دانش‌آموزان اتباع و غیراتباع فاقد مدرک هویتی یا تحصیلی هم اشاره و عنوان می‌کند: «درباره دانش‌آموزان فاقد مدرک هویتی یا مدرک تحصیلی چه اتباع و چه ایرانی باشند، در آیین‌نامه اجرایی مدارس پیشبینی لازم صورت گرفته تا ثبت‌نام از این افراد انجام شود و والدین یا سرپرست آنها تعهد دهند که در بازه زمانی یک‌ماهه مدارک مورد نیاز را به مدرسه برسانند، خودشان و فرزندشان احراز هویت شوند. اگر در پایان فرصت یک‌ماهه، به هر دلیلی والدین مدرکی را به مدرسه نرساندند، موضوع به کمیسیون موارد خاص آموزش و پرورش منطقه ارجاع داده می‌شود. البته تلاش این است که دانش‌آموزان هزینه مسائل خانوادگی را ندهند و به حق خودشان که تحصیل است، برسند. کمیسیون موارد خاص پس از اینکه همه راه‌های ممکن و قانونی را طی کرد، در مورد وضعیت دانش‌آموزان بدون مدرک هویتی، متناسب با شرایط آنها درباره ادامه تحصیل و چگونگی این امر تصمیم‌گیری می‌کند.»
بیشترین فراوانی برای 3کشور
نزدیک به 700هزار دانش‌آموز غیرایرانی در مدارس کشور مشغول به تحصیل هستند، اما آمار این دانش‌آموزان در مدارس دولتی رقمی حدود 550هزار تا 600هزار دانش‌آموز است که بیشترین جمعیت‌شان هم به کشور افغانستان و پس از آن عراق و پاکستان تعلق دارد. البته به‌گفته مهدی فیاضی، رئیس مرکز بین‌الملل آموزش و پرورش در حال حاضر از حدود 40ملیت در ایران اتباع خارجی داریم که به دلایلی ازجمله تحصیل، بورسیه، دیپلماسی، بازرگانی، مهاجرت و... خودشان یا فرزندانشان در حال تحصیل در مدارس کشور هستند، اما پناهجویانی از کشورهای افغانستان، پاکستان و عراق بیشترین فراوانی را در میان دانش‌آموزان مشغول به تحصیل در مدارس دولتی کشور دارند. فیاضی درباره وضعیت ثبت‌نام و تحصیل این دانش‌آموزان هم می گوید: «والدین دانش‌آموزان اتباع هم مانند سایر دانش‌آموزان در مدارس دولتی در مشارکت‌های مردمی فعال هستند. فرمایش مقام معظم رهبری این بود که امکان تحصیل برای این افراد چه با مهاجرت قانونی یا غیرقانونی فراهم شود. خانواده‌های ایرانی در هزینه‌های مدارس مشارکت دارند و خانواده اتباع از این مسئله مستثنا نخواهند بود.»
کمبود 7هزار کلاس درس
سال گذشته حدود ۱۶میلیون و ۵۰۰دانش‌آموز مشغول به تحصیل بودند و امسال پیشبینی می‌شود که این عدد به 17میلیون نفر ثبت‌نام هم برسد. البته بخشی از دانش‌آموزان اتباع هستند و ممکن است این آمار تغییر کند. آمار دانش‌آموزان اتباع مشغول به تحصیل در مدارس دولتی کشور عدد بالایی است؛ چیزی حدود 550تا 600هزار نفر؛ به همین دلیل اواخر سال گذشته کمبود کلاس درس برای دانش‌آموزان اتباع خارجی در ایران مورد توجه قرار گرفت و این عدد چیزی حدود 7هزار کلاس اعلام شد. حمیدرضا خان‌محمدی، رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور پیش از این با تأیید کمبود این فضاهای آموزشی، درباره تدابیری که برای رفع آنها درنظر گرفته شده، به برنا گفته بود: «با استفاده از ظرفیت نوبت دوم برخی مدارس مشکل تحصیل کودکان اتباع حل می‌شود، ولی کمک خیرین مدرسه‌ساز هم باید افزایش یابد.» او همچنین از آماده‌سازی 22مدرسه برای این کودکان تا مهر 1402هم خبر داده بود.
تراکم بالا در کلاس‌ها
سرانه کم فضای آموزشی دولتی و جمعیت بالای دانش‌آموزان در کلاس‌های درس مدارس دولتی یکی از انتقادات جدی است که هم برای دانش‌آموزان ایرانی و هم اتباع مطرح می‌شود. تراکم جمعیت دانش‌آموزان در مدارس دولتی استان تهران 37، البرز 37نفر، خراسان رضوی 29نفر و سیستان و بلوچستان 27نفر است که بالاتر از حداکثر تعریف شده توسط وزارت آموزش و پرورش است. چندی پیش هم ایروان مسعودی‌اصل، معاون سازمان بازرسی کل کشور اعلام کرد: «در برخی مناطق تهران نسبت معلم به دانش‌آموز 57نفر است.» بررسی‌ها هم نشان می‌دهد که برخی کلاس‌های مقطع دبستان در شهرستان‌های جنوبی استان تهران جمعیتی حدودا 40تا 50نفره دارند و بخش قابل توجهی از آنها را اتباع تشکیل می‌دهند. دلیل آن هم این است که اغلب دانش‌آموزان اتباع در مراکز جمعیتی خاص هستند. چندین خانواده در یک منزل مسکونی اجاره‌ای زندگی می‌کنند و فرزندانشان در یک مدرسه متراکم می‌شوند. این موضوع را محمد محمدی، سرپرست دفتر آموزش پیش‌دبستانی و دبستانی وزارت آموزش و پرورش هم تأکید می‌کند و می‌گوید: «ما ۱۸هزار کلاس درس فقط به دانش‌آموزان ابتدایی اتباع افغانستانی اختصاص داده‌ایم و ترکیب جمعیتی دانش‌آموزان افغانستانی در برخی شهرهای کوچک و روستا‌های کشور ۷۰ به ۳۰، ۸۰ به ۲۰ و حتی ۹۰ به ۱۰ شده است.»
3مشکل دانش‌آموزان اتباع
دانش‌آموزان اتباع برای تحصیل در مدارس کشور با چالش‌هایی ازجمله ورود به مدرسه، درون مدرسه و چالش‌های سیاستی و زیرساختی مواجه هستند. البته به‌گفته اطهر مقیمی، مسئول کمیته مدارس اتباع خارجی و بین‌المللی شورای‌عالی آموزش و پرورش، پس از انتشار فرمان رهبر انقلاب مبنی بر اینکه هیچ کودک افغانستانی نباید از تحصیل بازبماند، امکان تحصیل برای تمام دانش‌آموزان اتباع حتی افرادی که فاقد مدارک اقامتی و هویتی هستند، فراهم شده، ولی مشکلاتی هم وجود دارد. او اواخر خرداد در نشست بررسی و تحلیل چالش‌های تحصیلی دانش‌آموزان اتباع که در شورای‌عالی آموزش و پرورش برگزار شد در این‌باره گفته: «شاهد نبود وحدت رویه، تراکم زیاد در حاشیه شهرهای بزرگ، کمبود فضای آموزشی به‌ویژه در دوره ابتدایی، ناتوانی مالی خانواده‌ها برای تأمین هزینه‌ها و ضرورت اشتغال به‌کار کودکان برای تأمین نیاز خانواده، وجود دانش‌آموزان اتباع از فرهنگ‌های مختلف و زمینه بروز چالش‌های چند فرهنگی و وضعیت بهداشتی نامناسب اکثر دانش‌آموزان اتباع در مدارس هستیم.» مقیمی با تأکید بر اینکه نبود آمار شفاف و دقیق از اتباع در سن تحصیل قبل از شروع سال تحصیلی یکی از مشکلات جدی است،گفته: «فرایند طولانی برای ثبت اطلاعات افراد فاقد مدارک هویتی در یک دوره زمانی خاص از سوی دفاتر کفالت و محدود بودن فرصت ثبت‌نام و مراجعه دانش‌آموزان و در پی آن جاماندن از تحصیل از سایر مسائل برای ثبت‌نام در مدارس است.» این مسئول همچنین درباره چالش‌های درون مدارس هم گفته: «کمبود فضای آموزشی به‌ویژه در شهرهای بزرگ مانند تهران و مشهد و جذب دانش‌آموزان در شرایط نامناسب، افزایش تراکم کلاس‌های درس و پذیرش دانش‌آموزان در نوبت دوم مدارس و کمبود معلم به‌ویژه در دوره ابتدایی از مهم‌ترین مشکلات درون مدارس است؛ آن هم درحالی‌که محتوای آموزشی مناسب برای همزیستی کودکان ایرانی و اتباع در کنار هم وجود ندارد و به‌عنوان سیاستی و زیرساختی مطرح است.»همشهری
نظرشما
آخرین اخبار