فرصت ها و تهدیدهای روانشناختی دوران بازنشستگی

به گزارش شفا آنلاین،بازنشستگی بنا به تعریف علمی عبارت از وضعیتی است که افراد با داشتن شرط معینی از سن و دارا شدن سنوات معینی از خدمت، ضمن خاتمه یافتن حالت اشتغال، مادام العمر مستحق دریافت حقوق بازنشستگی می شود.

بازنشستگی در واقع مرحله ای از زندگی کارکنان است که دیگر ضرورتی ندارد تا کار و فعالیت کنند بنابراین می توانند در خانه بمانند و به کارهایی مانند ورزش یا فعالیت های مورد علاقه خود که در چارچوب درآمد و منابعی که در اختیار دارند، بپردازند هرچند که تعداد قابل توجهی از افراد بعد از بازنشستگی به دنبال یافتن شغلی دیگر هستند چون در دوره بازنشستگی ، افراد به دلیل تغییر در شرایط زندگی و کار نکردن دچار اضطراب های می شوند، ایجاد سازگاری مناسب با چالش های روحی این دوره، اهمیت فراوانی دارد.



**لزوم آموزش برای آماده شدن برای ورود به دوران بازنشستگی

یک روانشناس در این زمینه  می گوید: در زمان اشتغال برای انجام تغییراتی در شرایط کاری، افراد تحت آموزش قرار میگیرند و آمادگی هایی به آنان ارائه می شود اما برای بازنشستگی که یک تغیییر عمده و اساسی در برنامه کاری و روزانه زندگی است، هیچ آموزشی به افراد داده نمی شود.

زینب احمدی می افزاید: امروزه در جوامع صنعتی و شهری بازنشستگی مترادف با سالمندی است در حالیکه در روستاها و شهرهای کوچک افراد تا آخرین روزهای زندگی فعالیت شغلی دارند.

وی تصریح می کند: جدایی از کار می تواند یک احساس شدید پوچی را در زندگی شخص ایجاد کند؛ بین از دست دادن شغل (بازنشستگی) و احساس رضایت از خود (مفید بودن) رابطه متقابل وجود دارد و این از پیامدهای منفی بازنشستگی است.

این روانشناس می گوید: بازنشستگی را می توان با آموزش چگونگی استفاده و کسب لذت از اوقات فراغت تسهیل کرد.

احمدی می افزاید: همچنین اگر افراد در گذشته از درآمد خوبی برخوردار بوده و در حال حاضر دارای سلامت جسمی باشند و برای دوران بازنشستگی برنامه ریزی کرده باشند، این اتفاق پیامدی منفی برایشان نخواهد بود.



**سندروم آشیانه خالی در دوران بازنشستگی

این روانشناس می گوید: بازنشستگی ممکن است با سندروم آشیانه خالی، زمانی که فرزندان خانه را ترک می کنند همراه باشد و بر شدت آثار تنش زای این دوران بیفزاید و به احساس تنهایی و انزوای افراد بینجامد.

احمدی توضیح می دهد: سندرم آشیانه خالی به احساس افسردگی، ناراحتی و اندوهی اطلاق می شود که توسط والدین یا سرپرست بچه هایی که بزرگ شده و خانه پدری خود را ترک می کنند، تجربه می شود.

وی خاطرنشان می کند: علاوه بر اینکه افراد بازنشسته باید در دوران بازنشستگی یاری رسان خوبی برای خود باشند، جامعه نیز مسوولیت ها و وظایفی به عهده دارد.

این روانشناس می گوید: منظور از جامعه ، خانواده و اطرافیان است؛ باید به افراد بازنشسته مسوولیت داد و بطور مثال می توان به عنوان همسر به او مسوولیت خرید داد یا در جایگاه پدر و مادر بزرگ از آنان خواست نوه هایشان را در رفت و آمدهایشان همراهی کنند.

احمدی اضافه می کند: افراد بازنشسته می توانند نوه های خود را از مدرسه بیاورند یا آنان را به پارک ببرند که در این صورت در اماکن عمومی می توانند برای خود دوستیابی کنند و متوجه شوند که آنها تنها نیستند و خود را خانه نشین نکنند.



**زنان بهتر با بازنشستگی کنار می آیند

به گفته این روانشناس، زنان شاغل در قیاس با مردان به دلیل مسوولیت های خانه داری در کنار شغل، هنگام بازنشستگی واکنش مساعد تری نسبت به مردان دارند.

احمدی تصریح می کند: مردان در دوران بازنشستگی، بهای روانشناختی بیشتری می پردازند که ممکن است این دوران گذرا را به تجربه ای پر تنش و نا امید کننده تبدیل کند و موجب پرخاشگری، افسردگی، کسالت، بیخوابی و بی حوصلگی همراه با عدم تمرکز و توجه در آنان شود.



**توصیه هایی به بازنشستگان

این روانشناس می گوید: به افراد بازنشسته پیشنهاد می شود از تنهایی بپرهیزند و بپذیرند که این احساسات گذرا، طبیعی بوده و برای همه افراد در وضعیت مشابه آنان اتفاق می افتد.

احمدی به بازنشستگان توصیه می کند که علائق دیگری جز کار حرفه ای خود پیدا کرده و در مهمانی ها، مساجد و اماکن عمومی دیگر شرکت کنند.

احمدی می افزاید: بازنشستگان باید به ورزش فکری و جسمی پرداخته ، دید و بازدید با دوستان و فامیل داشته و به یاد داشته باشند که معاشرت موجب افزایش طول عمر می شود.

وی همچنین به بازنشسته ها توصیه می کند : در صورت امکان ارتباط خود را با روانشناس محیط کار خود قطع نکنند و به یاد داشته باشند که بازنشستگی پایان زندگی نیست بلکه مرحله ای دیگر از زندگی است و هرگز امید به زندگی را در خود خاموش نکنند.



**لزوم برنامه ریزی برای دوران بازنشستگی

سالیان سال است که شاهدیم بازنشستگان پس از بازنشستگی، دچار مشکلات عدیده اجتماعی و روحی می شوند.

از این رو کارشناسان با بروز مشکلات فردی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی در شرایط قبل و بعد از دوران بازنشستگی به ویژه بیماری های جسمی و روحی ، ضرورت آموزش ها و مشاوره را در سال های پیش از بازنشستگی ضروری می دانند.

برخی کشورها حتی از 15 سال قبل از بازنشستگی افراد شاغل، به منظور آماده نمودن آنان برای این دوران، برنامه ریزی می کنند.
ایرنا