موتور محرکه تورم

از سوی دیگر نوسانات نرخ ارز و نااطمینانی‌هایی که در سایه آن شکل می‌گیرد نیز موجب می‌شود انتظارات تورمی بالا برود. کارشناسان انتظارات تورمی را عاملی شناخته‌شده و مهم در افزایش نرخ تورم می‌دانند. بنابراین اگر بخواهیم به دنبال دلیل رشد تورم از مسیر تغییرات نرخ ارز بگردیم باید در وهله نخست عامل اصلی جهش نرخ ارز که همان رشد نقدینگی و تورم اولیه ناشی از نقدینگی است را شناسایی کنیم. از این منظر اگر سیاستگذاران اقتصادی بخواهند مسیر مهار تورم و خروج از سیاهچاله گرانی را برای خود هموار کنند باید به دنبال انضباط‌بخشی به بازار پول بگردند و به مبارزه جدی با علت ایجاد تورم بپردازند.

جمشید عدالتیان شهریاری: افزایش نرخ ارز پاسخ به تورمی است که در گذشته ایجاد شده است
جمشید عدالتیان‌شهریاری اقتصاددان در این‌باره  گفت: نرخ ارز در اقتصاد همیشه خود را با تورمی که در گذشته ایجاد شده هماهنگ می‌کند، اما به خودی خود نمی‌تواند موجب تورم جدید شود. تجربه نیز نشان داده هرگاه نرخ تورم در اقتصاد بالا رفته به مرور بازار ارز نیز دچار نوسان شده و نرخ ارز خود را با تورمی که شکل گرفته هماهنگ کرده است. این موضوع نشان می‌دهد که در حقیقت تورم به نرخ ارز سیگنال داده و باعث بالا رفتن قیمت آن شده است، اما عکس این مساله یعنی بالا رفتن نرخ تورم بعد از افزایش نرخ ارز صادق نیست.
وی اظهار کرد: به طور کلی وقتی بخواهیم ارزش پول داخلی را اندازه بگیریم باید تورم جهانی را از تورم داخلی کم کنیم. هر عددی که از تفاضل یادشده به دست بیاید نشان می‌دهد که ارزش پول ملی چند درصد کاهش ارزش داشته است، اما علت افزایش تورم مطابق با یافته‌های علمی را باید در بالا رفتن نقدینگی جست‌وجو کنیم. هرچند واردات کالاهای وارداتی با قیمت‌های بالا (به دلیل افت ارزش پول ملی) همواره این احساس را ایجاد می‌کند که نرخ ارز باعث افزایش نرخ تورم می‌شود، اما واقعیت این است که نرخ ارز قبلا در سایه افزایش خلق پول و تورمی که در گذشته ایجاد شده بالا رفته است.
به گفته عدالتیان، واقعیت این است که دولت برای جبران کسری بودجه پول چاپ می‌کند و نظام بانکی نیز در این بین با هدف پاسخگویی به درخواست‌های تسهیلاتی دولت گردش پول و نقدینگی در اقتصاد را بالا می‌برد. هر دوی این عوامل باعث می‌شوند که پول به میزان بیشتر و با سرعت بالاتری در اقتصاد گردش پیدا کند و دست به دست در بازارهای مختلف اقتصادی بچرخد. این مساله در نهایت باعث بالا رفتن نرخ تورم می‌شود. بنابراین اگر بخواهیم بر اساس بایسته‌ای علمی به دنبال ریشه افزایش تورم بگردیم باید این مساله را در بالا رفتن نقدینگی و پایه پولی جست‌وجو کنیم.
این اقتصاددان افزود: اگر بخواهیم از منظر روانی به تاثیرات بالا رفتن نرخ ارز بر نرخ تورم بپردازیم، می‌توانیم بپذیریم که نرخ ارز نیز می‌تواند باعث افزایش قیمت‌ها شود. اتفاقی که می‌افتد این است که بعد از بالا رفتن نرخ ارز بسیاری از کالاهایی که با نرخ ارز قیمت‌گذاری می‌شوند اعم از خودرو، مواد اولیه وارداتی، قطعات تولیدی، کالاهای اساسی و غیره خود را با نرخ ارز جدید منطبق می‌کنند.
به این ترتیب این اقلام باعث بالا رفتن قیمت کالاها می‌شود و این احساس را به وجود می‌آورد که نرخ ارز به صورت مستقیم باعث بالا رفتن نرخ ارز شده است. اما همان‌طور که اشاره شد افزایش نرخ ارز معلول تورمی است که پیش‌تر و در سایه افزایش نقدینگی ایجاد شده است. در مجموع آنچه اتفاق می‌افتد این است که نقدینگی باعث تورم می‌شود، تورم موجب کاهش ارزش ریال می‌شود و کالاهای جدید نیز در نهایت خود را با نرخ جدید ارز هماهنگ می‌کنند. هرچند دولت‌ها می‌توانند نرخ ارز را ثابت نگه دارند، اما این مساله موجب می‌شود تقاضا برای فرار سرمایه افزایش پیدا کند که در نهایت می‌تواند از محل افزایش تقاضا برای دریافت ارز باعث افت دوباره ارزش پول ملی شود.جهان صنعت