بحث مصرف مکمل‌ها در کشور طی یک دهه اخیر روند رو به رشد و افزایش وحشتناکی داشته است. عامه مردم فکر می‌کنند برای داشتن سلامت کامل باید از مکمل‌ها استفاده کنند.
شفا آنلاین>سلامت>بحث مصرف مکمل‌ها در کشور طی یک دهه اخیر روند رو به رشد و افزایش وحشتناکی داشته است. عامه مردم فکر می‌کنند برای داشتن سلامت کامل باید از مکمل‌ها استفاده کنند.
این مسئله باعث وابستگی آنها به مکمل‌های غذایی شده و آنها را به سمت مصرف بی‌رویه می‌برد. این گروه از داروها تحت عنوان OTC یا داروهای بدون نسخه هم قابل تهیه و به راحتی در دسترس است، اما نباید باعث مصرف خودسرانه شود و البته در برخی موارد مصرف نکردن آنها هم برای فرد آسیب‌زا خواهد بود.
در ایران نیمی از مصرف مکمل‌ها کاملا بدون دلیل است و حتی اگر ضرری هم نداشته باشد، اتلاف منابع و سرمایه‌های خریداران به شمار می‌رود. مکمل‌ها در گروه ویتامین‌ها شامل یک ویتامین محلول در آب و 4ویتامین محلول در چربی هستند. خوردن بیش از حد ویتامین‌های محلول در آب، شاید ضرر کوتاه مدتی نداشته باشد اما درباره ویتامین‌های محلول در چربی، اثرات مسمومیت و مخرب بر سلامت بدن دارند. مثلا مصرف بیش از حد ویتامینD و کلسیم که اکنون در زندگی عموم مردم ورود پیدا کرده، می‌تواند باعث مسمومیت و پوکی استخوان شود. مصرف بیش از حد ویتامینA باعث مسمومیت با علائمی ازجمله تهوع، استفراغ و علائم گوارشی است و می‌تواند منجر به مسمومیت کبدی و آسیب‌‌های جدی به کبد شود.
دسته دیگر مکمل‌ها که مصرف آنها شایع است مواد معدنی یا ریز مغذی مثل آهن و زینک هستند که به وفور استفاده می‌شوند. مصرف بیش از حد آهن هم باعث بروز برخی سرطان‌هاست. غلظت خون و مشکلات بی‌شمار دیگر هم ناشی از مصرف بیش از اندازه این مکمل است که به‌دلیل مصرف بدون تجویز پزشکان صورت می‌گیرد. البته نمی‌توان مکمل‌ها را به‌صورت کلی حذف کرد و در دوره‌هایی، استفاده از مکمل‌ها نیاز است، مثلا در دوران بارداری و شیردهی مصرف ویتامین و مکمل برای زنان ضرورت دارد اما باید با دستور و تجویز متخصصان مصرف شود چرا که برخی از این مکمل‌ها روی جنین اثر می‌گذارد و باعث به دنیا آمدن نوزادانی با نواقص مادرزادی می‌شوند. در دوره نوزادی هم براساس پروتکل‌های مصوب وزارت بهداشت، مصرف آهن و ویتامین دی آغاز می‌شود. کودکان در دوران قبل از مدرسه هم به برخی مکمل‌ها نیاز دارند و در سنین بلوغ هم استفاده از تعدادی از محصولات توصیه می‌شود. زنان در سنین بالای 40سالگی و یائسگی هم مکمل‌هایی استفاده می‌کنند و درباره سالمندان هم توصیه به مصرف مکمل‌ها وجود دارد. سازمان بهداشت جهانی سالمندان را در تعریف جدید خود به 3 گروه 65تا 75سال (سالمندان جوان)، 75تا 80سال (سالمندان میانسال) و 85سال به بالا (سالمندان کامل) تقسیم می‌کند و آنها هم در گروه‌های سنی مختلف به دلایل خاصی به برخی ویتامین‌ها نیاز دارند. اما دیده می‌شود که شرکت‌های دارویی و داروخانه‌ها با توجه به شرایط و مشکلات اقتصادی، مردم را به مصرف بی‌رویه مکمل‌ها تشویق می‌کنند. در تمام داروخانه‌ها بروشورهای رنگی فروش مکمل‌ها وجود دارد و فواید و خواص آنها ذکر شده است که منجر به ترغیب افراد برای مصرف مکمل‌ها می‌شود. اما درباره عوارض آنها اطلاع‌رسانی گسترده وجود ندارد و این مسئله نیازبه یک فرهنگسازی غنی دارد تا مردم نسبت به مصرف مکمل‌ها هوشمندانه برخورد کنند. در ایران حدود 10هزار نفر فارغ‌التحصیل رشته تغذیه وجود دارد. یعنی به ازای هر 100هزار نفر جمعیت 12.5نفر متخصص رشته تغذیه فعالیت می‌کنند. این عدد در کشورهای منطقه به ازای هر 100هزار نفر یک نفر است و از نظر تعدد در متخصصان این حوزه، وضعیت ایران برابر با کشورهای توسعه یافته و اروپایی است. بهر‌ه‌مندی از ظرفیت آنها می‌تواند مردم را برای استفاده درست‌تر از مکمل‌ها آگاه کند و مانع از مصرف خودسرانه باشد. اما به‌دلیل جاذبه‌ها و سودهای کلان از ورود غیرقانونی مکمل‌ها این بازار همچنان رونق دارد، میزان مصرف میان مردم عدد بالایی دارد. هم‌اکنون سازمان غذا و دارو نسبت به شناسایی این مکمل‌ها ورود کرده و این روند ادامه‌دار است، اما با وجود تمام نظارت‌ها، فروش این محصولات در شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی وجود دارد. مردم باید بدانند که درباره این محصولات نظارتی نیست که سلامت مکمل‌ها را تأیید کند و خودشان باید از چنین خریدهایی اجتناب کنند. تنها محل عرضه و فروش دارو و مکمل داروخانه‌ها هستند و خرید آن از هر مبدا دیگری غیرقانونی است. البته نکته مهم دیگر هم این است که گنجاندن 5ماده غذایی در هرم غذایی، باعث کاهش مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌ها خواهد بود. اگر چربی‌ها، میوه و سبزیجات، کربوهیدارت، پروتئین و لبنیات در برنامه غذایی روزانه مردم گنجانده شود، به جز موارد خاصی که ضرورت استفاده از مکمل‌ها وجود دارد، دیگر نیاز به مصرف این محصولات نخواهد بود. مهم این است که این تنوع و تعادل در رژیم غذایی جامعه حفظ شود. جلال‌الدین میرزایی رزاز، رئیس انجمن تغذیه/ همشهری
نظرشما
آخرین اخبار