موضوع پیری جمعیت در دهه‌های اخیر نگرانی‌های زیادی را در میان بسیاری از مسوولان ایجاد کرده است.
شفا آنلاین>سلامت>موضوع پیری جمعیت در دهه‌های اخیر نگرانی‌های زیادی را در میان بسیاری از مسوولان ایجاد کرده است. چند روز پیش هم «محمد طباطبایی» معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران از کاهش ۳/۳ درصدی نرخ رشد جمعیت در ایران خبر داده است.
به گزارش شفا آنلاین:طباطبایی درباره دلایل عدم‌تمایل به فرزندآوری گفت: «طبق آخرین پیمایش ملی که در کشور انجام شد و در آن دلایل تمایل و عدم‌تمایل به فرزندآوری بررسی شد، دو علت اصلی اولیه افراد برای عدم‌تمایل به فرزندآوری، نگرانی از تامین آینده فرزندان جدید و داشتن تعداد فرزندان کافی بوده است. بخشی از این نگاه در واقع نتیجه سیاست‌های کنترل جمعیتی ما در سال‌های قبل و ترویج فرهنگ «دو فرزند کافی است» و «فرزند کمتر، زندگی بهتر» است. در صورت ادامه روند فعلی در سال ۱۴۳۰ حدود ۳۰ درصد جمعیت کشور ما سالمند خواهند بود؛ یعنی به‌ازای هر سه نفر یک سالمند خواهیم داشت.» بنابراین به عقیده بسیاری از کارشناسان این حوزه شاخص‌های جمعیتی ایران در وضعیت هشدار قرار دارد و با سرعت به سمت پیری جمعیت حرکت می‌کنیم.
البته سایر آمارها هم وضعیت خوبی را به تصویر نمی‌کشند. با اینکه سازمان ثبت احوال کشور نیز چند روز گذشته اعلام کرد: «یک میلیون و ۷۵ هزار و ۳۸۱ نوزاد در سال ۱۴۰۱ در کل کشور متولد شده‌اند که استان تهران از این حیث در رده نخست کشور قرار دارد. همچنین ولادت ثبت‌شده در سال ۱۴۰۱ در کل کشور یک میلیون و ۷۵ هزار و ۳۸۱ بوده که از این تعداد ۵۵۵ هزار و ۸۵۵ نوزاد پسر و ۵۱۹ هزار و ۴۳۶ نوزاد دختر بودند. براساس این گزارش در سال گذشته بیشترین آمار ولادت ثبت‌شده مربوط به استان تهران با ۱۳۷ هزار و ۸۴۲ مورد، خراسان رضوی با ۱۰۱ هزار و ۷۴۴ و سیستان و بلوچستان با ۸۹ هزار و ۹۳۴ مورد نوزاد و کمترین تولد مربوط به استان کهگیلویه و بویراحمد با ۹ هزار و ۹۰۸ مورد، ایلام با ۷ هزار و ۴۲۶ مورد نوزاد و سمنان با ۶ هزار و ۹۱۶ نوزاد بوده است.» اما طبق گزارش‌ها تعداد موالید هم در سال ۱۴۰۱ بیش از ۴۴ هزار نفر کاهش را تجربه کرده است. نرخ سالمندی هم به بیش از ۵/۱۱ درصد و قریب به ۱۲ درصد افزایش یافته است. این آمار و ارقام نشانگر تخت‌گاز به‌سوی پیری جمعیت است! زیرا این رکورد‌شکنی‌ها در حوزه جمعیت در حالی رخ می‌دهد که چیزی حدود یک سال و نیم از ابلاغ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و تشکیل دبیرخانه ستاد ملی جمعیت می‌گذرد، اما انگار خروجی این ستاد برای جمعیت، منجر به کاهش جمعیت شده است؛ امری که نشان می‌دهد نه قانون جوانی جمعیت کارایی داشته و نه ستاد ملی جمعیت و دبیرخانه این ستاد برای اجرای همین قانون نصفه‌نیمه و ناقص کاری از پیش برده است. دولت هم که انگار چندان روی خوشی به اجرای قانون جوانی جمعیت ندارد و سازمان برنامه و بودجه تنها ۵ درصد از بودجه این قانون را داده است. با اینکه تصویب و ابلاغ قانونی برای حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نزدیک به یک دهه زمان برد و حالا هم که یک سال و نیم از ابلاغ این قانون می‌گذرد، اما به تعبیر برخی کارشناسان در خوش‌بینانه‌ترین حالت تنها ۳۰ درصد از آن اجرایی شده و تکالیف این قانون در دعوای بودجه‌ای میان دستگاه‌ها بر زمین مانده است.
دکتر «امیر محمود حریرچی» آسیب‌شناس اجتماعی با اشاره به سالمندی جمعیت ایران گفت: در حالی تشکیل خانواده در میان انسان‌ها یک امر غریزی است که این روزها به دلیل مشکلات اقتصادی نه تنها دچار کاهش نرخ رشد تولد در کشور هستیم بلکه تعداد تجرد قطعی و تاخیر در ازدواج نیز در کشور افزایش پیدا کرده است. بنابراین در حالی دهه شصتی‌ها به سوی سالمندی می‌روند که نیمی از آنها از حقوق بازنشستگی معقول و سرپناهی برخوردار نیستند. طبق آمارها تعداد سالمندان کشور در حال حاضر ۱۱درصد از جمعیت کل کشور یعنی معادل ۹ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر است. این در حالی است که سالمندی جمعیت ظرف ۳۰ سال آینده چندین برابر می‌شود. آن زمان به‌ازای هر سه نفر یک سالمند خواهیم داشت. نرخ رشد جمعیت در سال ۶۵ حدود ۹/۳ درصد بود که از آن به عنوان رشد انفجاری جمعیت یاد می‌کنیم اما سال‌های اخیر رشد جمعیت کاهش چشمگیری داشته است. این روزها نرخ رشد جمعیت نزدیک به صفر است. وی افزود: به نظرم اولین پیامد این ابربحران تامین معیشت سالمندان است. در حال حاضر میزان سالمندان ایران چیزی در حدود ۱۰ تا ۱۱ میلیون نفر است. کشور به سختی از پس تامین نیازهای آنها برمی‌آید آن وقت در آینده چطور خواهد بود؟ چراکه امروز شغل ثابت و بیمه ندارند. به همین دلیل سیل عظیمی از سالمندان آینده مستمری معقولی هم ندارند. این در حالی است که تقریبا ۸درصد از سالمندان مستاجر هستند و پیش‌بینی‌ها از ۲۰درصد سالمند مستاجر در سال ۱۴۱۰ خبر می‌دهند.
سالمندانی که در جوانی و میانسالی توان خرید خانه را نداشته‌اند و مستاجر ما‌نده‌اند چطور می‌توانند از پس اجاره خانه بر بیایند، در حالی که بعضی از آنها شغل و درآمد هم ندارند. بنابراین تامین نیازهای معیشتی سالمندان یکی از معضلات دولت خواهد بود. حریرچی با تاکید بر هزینه‌های درمانی یک سالمند بیان کرد: از طرفی متوسط هزینه درمانی هر فرد در دوران سالمندی ۶ برابر بقیه دوران زندگی است. این درحالی است که ۴درصد از سالمندان ما حتی از بیمه پایه برخوردار نیستند. ۷۱درصد سالمندان ما بیمه تکمیلی برای خدمات بستری ندارند و ۳ از ۴ سالمند ما بیمه تکمیلی برای خدمات غیربستری ندارند. اینها درحالی است که بیمه‌های پایه پوشش بسیار محدودی دارند و سالمند نیاز به خدمات درمان در منزل و خدمات مراقبت در منزل دارد که هیچ کدام از بیمه‌ها این را پوشش نمی‌دهند. به جرات می‌توان گفت افزایش هزینه‌های سلامت سالمندان از پیامدهای مهم بحران سالمندی است. در حال حاضر در ایران به ازای هر ۶۵۰ تا ۷۰۰ سالمند یک عدد تخت سالمندی و مراکز اقامتی شبانه‌روزی سالمندان وجود دارد. درحالی که در کشورهای توسعه‌یافته دنیا این عدد به ازای هر ۱۸ نفر یک تخت است. اگر بخواهند این سالمند را در خانه نگه دارند ماهانه ۱۰ تا ۱۲ میلیون هزینه نگهداری یک سالمند است. ۱۲ تا ۱۵ میلیون هم هزینه در مرکز نگهداری سالمند است، اما با این تورم و هزینه‌ها مشخص نیست چه اتفاقی بر سر سالمندان آینده می‌آید. او ادامه داد: متاسفانه امروزه مرگ خودخواسته در میان سالمندان نیز در کشور وجود دارد اما کمتر به آن توجه می‌شود. سالمندان هم این روزها از طرف خانواده و دولت رها شده‌اند. حال شما تصور کنید تا سال‌های آینده تعداد آنها چندین برابر می‌شود و با خدمات اجتماعی و اقتصادی بسیار محدود روبه‌رو می‌شوند. طبیعتا آسیب‌های اجتماعی خطرناکی نیز در آینده تجربه خواهیم کرد، چرا که امروز ۱۰ الی ۱۱ میلیون سالمند در کشور وجود دارد اما آیا برای تمام آنها متخصص وجود دارد؟ بیمه چطور؟ مستمری دارند؟ حال خوب دارند؟ اوقات فراغت چی؟ ما به ۲۴۰۰ نفر متخصص طب سالمندان براساس استانداردهای دنیا نیاز داریم. حالا چند نفر هستند؟ متاسفانه کمتر از یک درصد از نیاز کشور متخصص داریم. بیایید آینده را فراموش کنیم. همین حالا ۵۵درصد سالمندان ما هیچ‌گونه مستمری دریافت نمی‌کنند و براساس شاخص دیده‌بان سالمندی که در ۹۷درصد کشورهای دنیا انجام شد، ما رتبه ۶۴ را داریم. باید به جای پیش‌بینی و نگرانی برای سالمندان ۳۰ سال آینده، سالمندان امروز را دریابیم. این آسیب‌شناس اجتماعی با اشاره به اینکه چند موضوع باعث شده که سالمندی در چشم‌انداز ۳۰ ساله بحرانی به نظر برسد، بیان کرد: جوانانی که در سن فرزندآوری در حال مهاجرت هستند، طبقه متوسطی که علاقه به ازدواج را از دست داده و گرایش به طلاق در آن زیاد شده است. مشکلات اقتصادی برنامه تمام خانواده‌ها و حتی افراد مجرد را دگرگون کرده است. بنابراین طبیعی است که قانون جوانی و جمعیت با شکست مواجه شود. این در حالی است که طبیعتا در ۳۰ سال آینده با چنین آمار و ارقامی که اعلام شده دچار کمبود نیروی کار نیز خواهیم شد. چه بسا چند روز گذشته هم طبق آمار ۸۰۰ ماما از کشور مهاجرت کرده‌اند و به گفته دکتر فاضل هم در آینده نه‌چندان دور باید از کشورهای دیگر پزشک وارد کنیم. بنابراین دولت باید برای رهایی از این آسیب‌های اجتماعی تدبیری بیندیشد.جهان صنعت
نظرشما
آخرین اخبار