صدای گام‌های بلند کاهش جمعیت به خوبی به گوش می‌رسد؛ آهنگ و ضربان این تپش به حدی ناخوشایند است که هر روز نبض جامعه را تند‌تر می‌کند.
شفاآنلاین>سلامت>صدای گام‌های بلند کاهش جمعیت به خوبی به گوش می‌رسد؛ آهنگ و ضربان این تپش به حدی ناخوشایند است که هر روز نبض جامعه را تند‌تر می‌کند. حالا دغدغه کاهش جمعیت و نیروی انسانی مولد جنبه عمومی گرفته و صاحب‌نظران و کارشناسان مختلف در این خصوص هشدارهای مستمری می‌دهند.
به گزارش شفاآنلاین:حرکت شتابان جمعیت ایران به سمت سالمندی به شکلی شده که متوسط سن در کشور به ۳۵ سال رسیده و نرخ سالمندی به ۵/۱۰ درصد رسیده است. به گفته یکی از کارشناسان درحالی طبق آخرین آمارها در سال ۱۴۰۱، جمعیت جوان ۱۸ تا ۳۵ ساله کشور کاهش پیدا کرده و به ۲۱ میلیون نفر رسیده است که این کاهش طبیعی بوده و به علت خارج شدن بخش اعظم متولدین دهه شصت از دوره سنی جوانی است.
در حال حاضر ایران در شرایط پنجره باز جمعیتی قرار داشته و فقط سال‌های اندکی فرصت برای جلوگیری از کاهش جمعیت و روند پیری و سالمندی دارد. براساس داده‌های موجود، پنجره جمعیتی ایران از سال ۱۳۸۵ آغاز شده است و تا سال ۱۴۳۵ فرصت استفاده از این موقعیت برای جلوگیری از کاهش جمعیت و پیر شدن افراد جامعه وجود دارد. اکنون داده‌های آماری نشان می‌دهد که تا سال ۱۳۹۰ جمعیت جوان ایران از ۴/۳۷ درصد به ۵/۲۸ درصد رسیده است و تا سال ۱۴۱۰ این رقم به ۲۴/۱ درصد می‌رسد و با این اوصاف حرکت به سمت پیری جامعه را خواهیم داشت. همچنین تا سال ۱۳۹۰ بیشترین جمعیت کشور در رده سنی ۲۰ تا ۲۹ سال، در سال ۱۳۹۵ بیشترین جمعیت کشور به رده سنی ۲۵ تا ۳۴ سال رسید و اکنون رده سنی ۳۰ تا ۳۹ سال به عنوان بیشترین جمعیت در ایران را به خود اختصاص داده است. پیش‌بینی کارشناسان حوزه جمعیت نیز نشان می‌دهد که در سال ۱۴۱۰ بیشترین جمعیت ایران به رده سنی ۴۰ تا ۴۹ سال خواهد رسید و این همان موضوع نگران‌کننده و روند جمعیتی کشور به سمت میانسالی و سالمندی و در واقع افزایش پیری جمعیت و کاهش جمعیت است. از طرفی با توجه به آمارهای رسمی نرخ باروری کل در ایران حدود ۶۷/۱ درصد است که این آمار فاصله کمی با سیاهچاله جمعیتی داریم.
جمعیت ۲۱ میلیونی ۱۸ تا ۳۵ ساله‌ها
در همین رابطه «شهلا کاظمی‌پور» جمعیت‌شناس همزمان با روز ملی جوان به پیش‌بینی جمعیتی رده سنی ۱۸ تا ۳۵ ساله بر اساس آخرین داده‌های موجود پرداخت و اظهار کرد: تا آخر امسال یعنی تا اسفند ۱۴۰۱، تعداد جمعیت جوان کشور یعنی ۱۸ تا ۳۵ ساله‌ها، حدود ۲۱ میلیون نفر است.
وی در پاسخ به این سوال که چه تعداد از این جمعیت جوان ۲۱ میلیون نفری متولد دهه شصت، چه تعداد متولد دهه هفتاد و چه تعداد متولد دهه هشتاد هستند، توضیح داد: حدود ۵/۷ میلیون نفر از این جمعیت جوان جزو متولدین دهه شصت، نزدیک به ۱۱ میلیون نفر متولد دهه هفتاد و حدود دو میلیون و ۳۰۰ هزار نفر نیز متولد دهه هشتاد هستند.
به گفته این جمعیت‌شناس، ۱۰ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر از این جمعیت جوان ۲۱ میلیونی مرد و ۱۰ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر زن هستند.
کاظمی‌پور همچنین درباره وضعیت تأهل این جمعیت جوان تصریح کرد: در این گروه سنی حدود ۱۳ میلیون مجرد داریم که پنج میلیون آن زن مجرد و حدود هشت میلیون نیز مرد مجرد هستند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا این میزان تجرد در بین جمعیت جوان زیاد است، تاکید کرد: خیر. چراکه این جمعیت جوان مجرد به تدریج ازدواج می‌کنند. مجردین هم بیشتر در میانگین سنی زیر ۲۰ سال و ۲۰ تا ۲۵ سال هستند و قطعا سالی ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار ازدواج داریم. این جمعیت نیز بالطبع در بازه زمانی پنج تا هفت سال ازدواج می‌کنند.
این جمعیت‌شناس معتقد است که مشکل جمعیت جوان فعلی در خصوص ازدواج، مسائل اقتصادی و عدم امنیت اقتصادی است. متاسفانه تمامی آحاد جامعه مشکلات اقتصادی را حس می‌کنند اما با توجه به اینکه جوان‌ها تازه وارد بازار کار می‌شوند و تشکیل زندگی می‌دهند، هزینه تشکیل زندگی بالاست و خودشان نمی‌توانند مخارج خود را تامین کنند، نگرانی‌های بیشتری برایشان ایجاد می‌شود.
وی همچنین درباره تغییرات آماری جمعیت جوان فعلی در قیاس با سال‌های گذشته، توضیح داد: نسبت به سال‌های قبل جمعیت جوان کم شده است. مطابق با سرشماری سال ۹۵ یعنی حدود ۶ سال پیش جمعیت مردان ۱۸ تا ۳ش۵ ساله ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر و زنان جوان ۱۸ تا ۳۵ ساله ۱۳ میلیون نفر بوده است. یعنی جمعیت جوان ما در آن سال ۲۶ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر بوده است اما اکنون به ۲۱ میلیون نفر رسیده است چراکه دهه‌شصتی‌هایی که جمعیت‌شان زیاد بود در حال حاضر از دوره سنی جوانی خارج‌شده و به بالای ۳۵ سال رسیده‌اند.
این جمعیت‌شناس افزود: حتی اگر پنج سال دیگر نیز زمان بگذرد، این جمعیت جوان ۵/۷ میلیون نفری دهه‌شصتی فعلی به بالای ۳۵ سال می‌رسند و از دوره سنی جوانی خارج می‌شوند. در واقع خروجی ما بیش از ورودی است و از این رو کاهش جمعیت جوان را شاهد هستیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا این میزان کاهش جمعیت جوان طبیعی است یا ما با بحران جمعیت جوان مواجه هستیم، خاطرنشان کرد: خیر، با بحران مواجه نیستیم. در دهه‌های هفتاد و هشتاد نیز با کاهش باروری، تعداد جمعیت جوان کم شد؛ در واقع اینطور می‌توان عنوان کرد که از آنجا که در دهه شصت نسبت به دهه پنجاه باروری بسیار زیاد بالا رفت، آن افزایش باروری در دهه شصت باعث شد که وسط هرم جمعیتی ما متورم شود و اکنون این هرم به حالت قبلی خودش بازگشته و این بازگشت نسبت به روند گذشته خود نرمال است. برآمدگی هرم در دهه شصت غیرمتعارف بود چراکه یک دفعه بالا آمده بود و مشکلات عدیده‌ای نظیر کمبود شیر خشک، پوشک و تراکم جمعیت در مقاطع دبستان و دبیرستان مدارس و بعدها تراکم جمعیت در دانشگاه‌ها را ایجاد کرده بود. حتی در بحث شغل و بعد از آن ازدواج و تهیه مسکن نیز مشکلاتی ایجاد شده بود که همگی به دلیل رشد بی‌رویه جمعیت در دهه ۶۰ بود.
کاظمی‌پور در بخش دیگر سخنان خود به مهم‌ترین مشکلات جوانان فعلی اشاره و عنوان کرد: از جمله مهم‌ترین مشکلات جوانان این است که به آینده خوش‌بین نیستند. با خود می‌گویند درس بخوانیم و شغل نداشته باشیم که چه؟ چطور ازدواج و تشکیل خانواده دهیم؟ اینها دغدغه‌هایی است که همیشه جوان‌ها داشتند اما اکنون بیشتر شده و انتظار می‌رود برای رفع این دغدغه‌ها و ایجاد ثبات اجتماعی و اقتصادی، افزایش امنیت اقتصادی و کاهش دغدغه جوانان برنامه‌ریزی شود و امنیت اجتماعی وجود داشته باشد تا دغدغه جوان کاهش یابد.
این جمعیت‌شناس در پایان سخنان خود تاکید کرد: وقتی دانشجو با هزار دغدغه و مشکل درس می‌خواند و تلاش می‌کند، حداقل باید امنیت شغلی داشته باشد. وقتی ثبات اقتصادی نیست اولین افرادی که از کار و شغل کنار گذاشته می‌شوند نسل جوان و آنهایی هستند که تازه وارد بازار کار شده‌اند و مشاغل قراردادی و کوتاه‌مدت دارند. بنابراین مهم‌ترین مشکل نسل جوان فعلی درآمد و شغل است که باعث شده خیلی از جوانان از سوی خانواده و والدین تامین شوند.
ایران تا سال ۱۴۲۹ جزو کشورهای سالخورده می‌شود
دکتر «سیدمحمد طباطبایی» معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی ایران نیز در یک نشست خبری با هشدار نسبت به اینکه نرخ باروری کلی در کشور از سطح «جانشینی» کمتر شده است، گفت: در سال ۹۵ نرخ رشد جمعیت کشور ۲/۱ بود، اما در سال ۱۴۰۰ با کاهش ۵۰ درصدی به ۶/۰ رسیده است که این اتفاق تقریبا در دنیا بی‌سابقه است. نرخ باروری کلی یعنی تعداد فرزندان زنده‌ای که یک زن در سنین باروری به دنیا می‌آورد از سال ۹۵ که ۱/۲ بوده در سال ۱۳۹۹ به ۵/۱ رسیده است. این عدد کاهش یافته از سطح جانشینی کمتر است که به معنای این است که دچار رشد منفی جمعیت خواهیم شد. در واقع در حالی که در سال ۱۳۹۴ جزو کشورهای جوان بودیم اما تا سال ۱۴۲۹ ایران جزو کشورهای سالخورده خواهد شد.
او با اشاره به اینکه در سال ۱۴۲۹ از هر سه ایرانی یک نفر سالمند خواهد شد، بیان کرد: پیش‌بینی می‌شود رشد جمعیت کشور در سال ۱۴۰۵ به ۲/۰ برسد و اگر با همین روند پیش برویم در سال ۱۴۱۰ به ۱/۰ و در سال ۱۴۱۵ به ۰۴/۰ خواهیم رسید و در نهایت در سال ۱۴۲۰ نیز رشد جمعیت ایران منفی خواهد شد.
معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی ایران، اظهار کرد: باید باور کنیم اگر در شش سال پیش‌رو اقدامات مناسب انجام ندهیم و کشور را با این واقعیت روبه‌رو نکنیم، با چالش جدی جمعیت روبه‌رو خواهیم شد. ۶۰ درصد قانون جوانی جمعیت در حوزه اجرای وزارت بهداشت است و با توجه به اینکه موضوع جمعیت امری چندبُعدی است، لازم بود که روی آموزش و فرهنگسازی آن کار شود؛ به همین دلیل قرارگاه جوانی جمعیت دانشگاه علوم‌پزشکی ایران به این نتیجه رسید که روی این موضوع جشنواره فرهنگی- هنری سرزمین جوان من را برگزار کند. وی افزود: وزارت علوم، شهرداری تهران، صدا و سیما، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، رادیو سلامت، وزارت فرهنگ و ارشاد، وزارت ورزش و جوانان و… از حامیان این جشنواره هستند. مزیت برگزاری این جشنواره برای این است که مردمی‌سازی و ارتقای سطح سواد سلامت جامعه در حوزه جوانی جمعیت از طریق معرفی و تقدیر از آثار برتر انجام شود. همچنین تسهیل دسترسی به بانک رسانه‌های حمایت‌کننده از خانواده و جوانی جمعیت ایجاد شود. او درباره محورهای جشنواره، اظهار کرد: بخش‌های جشنواره عمدتا در دو بخش عموم جامعه و گروه دانش‌آموزی است. در این قسمت عموم مردم می‌توانند آثار خود را ارسال کنند. محورهای بخش عموم جامعه شامل خانواده کامل، حس شیرین مادری، فرزند تنهای من (آسیب‌های تک‌فرزندی)، نیمه‌گمشده من (اشاره به ازدواج دانشجویی و طلبگی)، زخم ماندگار (اشاره به سزارین و عوارض آن) و من زنده هستم (اشاره به حفظ حیات جنین) است. در بخش دانش‌آموزی نیز محورهای خانواده کامل، مشکلات من تک‌فرزند پیش‌بینی شده است.جهان صنعت
نظرشما
آخرین اخبار