شفاآنلاین>سلامت>سکوتی که برای آنها نه شیرین است و نه آرامش‌بخش؛ جامعه کم‌شنوایان و
ناشنوایان را کسانی تشکیل می‌دهند که ناخواسته قدم در دنیای بی‌صدا
گذاشته‌اند و برای رهایی از این معلولیت پنهان، نیازمند مداخلات توانبخشی
هستند. ۷۰درصد ارتباطات هر فرد از طریق گفتار و شنیدار است و لزوم استفاده
از مداخلات و تجهیزات توانبخشی که سمعک مهم‌ترین ابزار آن است، بر کسی
پوشیده نیست؛ با این حال، متاسفانه کم‌شنواهای زیادی در ماه‌های اخیر با
مشکل جدی کمبود سمعک مواجه شده‌اند.
به گزارش شفاآنلاین:سمعک خوب و باکیفیت که بتواند چند سالی معلول کم‌شنوا را از دنیای ساکت بیرون بیاورد و وزوز گوش‌هایش را کم کند، در شرایط فعلی نابسامان بازار ارز، به کالایی لوکس تبدیل شده و اگر کم‌شنوا شانس بیاورد، با قیمتی تقریبا چهاربرابر قبل گیرش می‌آید.
مشکل برخی از کم‌شنواها، با کاشت حلزون حل می‌شود. جراحی کاشت حلزون هم‌اکنون در ایران 90 تا 100میلیون تومان هزینه دارد و مسلما پرداخت آن از عهده همه برنمی‌آید. سمعک هم‌اکنون با دلار و یورویی که قیمتش موشک‌وار بالا می‌رود، در بازار از 5میلیون تا 25میلیون قیمت دارد. «ما که کم‌شنوا هستیم، چند مشکل داریم که یکی کم‌شنوایی است و دیگری وزوز گوش.» اصغرزاده سال‌هاست با مشکل کم‌شنوایی دست‌وپنجه نرم می‌کند و زندگی اجتماعی‌اش به سمعکی که باید در گوش بگذارد، وابسته است. او می‌گوید: «در کلینیک‌های شنوایی‌سنجی و تعادل گفته می‌شود این وزوز گوش حل‌شدنی است، اما درنهایت پروسه پیگیری درمان به همان شنوایی‌سنجی و تجویز سمعک ختم می‌شود.»
سمعک پیشرفته 2 تا 7هزار دلار قیمت دارد
به گفته این شهروند کم‌شنوا، الان با توجه به نابسامانی بازار ارز،
واردات سمعک تحت‌تاثیر قرار گرفته است و کم‌شنوایان با چالشی جدی برای تهیه
سمعک خوب مواجه هستند. «الان مثلا اگر بخواهیم یک جفت سمعک کانادایی مارک
یونیترون را از نوع کیفیت خوبش تهیه کنیم که مدل‌های مختلف از پایه،
دیجیتال و پیشرفته دارد، بین 2هزار و500 تا 7هزار دلار است. با این حال،
مارک‌هایی که در ایران موجود است، بیشتر از نوع سمعک‌های پایه هستند که با
مارک‌های مختلف از 5میلیون تا 20-25میلیون تومان قیمت دارد، از چینی گرفته
تا هلندی و آمریکایی که البته تشخیص اصالت و کیفیت سمعک هم کار پیچیده‌ای
است.»
سمعک کالایی مصرفی است که 5سال عمر مفید دارد
به گفته این شهروند کم‌شنوا، هر چه میزان شنوایی فرد کمتر باشد، سمعک‌های باکیفیت‌تر و بهتری در بازار وجود دارد که می‌تواند آستانه شنوایی را بالا ببرد و وزوز گوش را کم کند. با این حال، او تاکید می‌کند سمعک کالای مصرفی است که استفاده مفیدش 5-4 سال است. آن سوی قصه اما حمایت‌نکردن بیمه‌ها از تامین سمعک برای افراد کم‌شنواست که روزگار را برایشان سخت کرده است.
او از تحت پوشش نبودن سمعک در بیمه‌های تکمیلی گلایه می‌کند: «بیمه برای پرداخت بخشی از هزینه سمعک، از فرد هم فاکتور می‌خواهد و هم گارانتی خرید از شرکت مربوطه. این در حالی است که بسیاری از سمعک‌فروشی‌ها گارانتی نمی‌دهند، چراکه کد اقتصادی برای واردات این کالا ندارند و حتی ممکن است موضوع قاچاق هم در این حوزه مطرح باشد.»
خرید سمعک از خارج، به جای سفارش به واردکنندگان داخلی
این شهروند ناشنوا ادامه می‌دهد: «وقتی امثال من برای تامین سمعک نسبتا باکیفیت مراجعه می‌کنیم تا تحت پوشش بیمه آن را تامین کنیم و به در بسته می‌خوریم، به سفارش مستقیم سمعک از خارج از کشور روی می‌آوریم. هر کسی اقوامی در اروپا داشته باشد می‌خواهد برایش سمعک تهیه کنند. این پروسه هم کم‌دردسر نیست، زیرا سمعک‌هایی که ساپورت و گارانتی در داخل ندارند وقتی نیاز به تعمیر پیدا کنند، شخص با مشکل مواجه می‌شود. خود من یک‌بار سمعکم شکست و برای تعمیر بردم که تنظیمش مناسب نبود، چون سمعک برای دستگاه تعریف نشده بود.»
او با بیان اینکه در اروپا به‌طور متوسط بین هزار و 300 تا 2هزار دلار برای سمعک هزینه می‌کنند، توضیح می‌دهد: «بیمه تامین اجتماعی تا سقف 3میلیون را برای سمعک تحت پوشش قرار می‌دهد، نه بیشتر. در بیمه‌های تکمیلی نیز براساس خدماتی که ارائه می‌دهند، این نرخ متفاوت است. در تعرفه بیمه تکمیلی من تا 20میلیون برای تامین سمعک قید شده، اما وقتی شرکت فروشنده سمعک گارانتی و فاکتور مورد قبول ارائه ندهد، عملا ساپورت بیمه‌ای بی‌معنی است. خیلی‌ها هم می‌گویند گارانتی ما سیستمی است و مدرکی برای ارائه به بیمه نمی‌دهند.»
خلاصه ماجرای سمعک این است که پیدا کردن سمعک خوب هم‌اکنون با این شرایط نابسامان ارز برای بسیاری از کم‌شنوایان مشکل شده و به گفته اصغرزاده، کسی که مصر به خرید سمعک باکیفیت باشد، باید هزینه زیادی بابتش پرداخت کند.
خدمات تجهیزات توانبخشی محدودتر شده است
علی رمضانی، سخنگوی شبکه هماهنگی سمن‌های حمایت از ناشنوایان، درباره وضعیت فعلی سمعک با توصیف وخیم‌بودن شرایط می‌گوید: «وضعیت اقتصادی و مسائلی که در حوزه واردات در کشور شمولیت دارد، در حوزه تجهیزات توانبخشی هم تاثیر خودش را گذاشته. متاسفانه شاهد این هستیم که اقلام توانبخشی که تا سال‌های گذشته سازمان بهزیستی، تجهیزات به افراد معلول می‌داد، محدودتر شده است. مثلا باتری سمعک و دیگر لوازم جانبی‌اش هم در سال‌های گذشته تعدادش کم شد، چراکه وقتی بودجه‌ای در نظر گرفته می‌شود و هزینه‌های کالا با شیب تند بالا می‌رود، طبیعی است که در کیفیت و کمیت اقلام تاثیر بگذارد.»
رمضانی در ادامه تاکید می‌کند: «این محدودیت‌ها الان به مرحله‌ای رسیده است که کم‌شنوایان می‌گویند سمعک نمی‌توانیم بخریم و اصلا در بازار سمعک پیدا نمی‌کنیم. از سوی دیگر سیستم‌های دولتی کالاهای مشمول ارز ترجیحی را اعلام می‌کنند و یکسری از شرکت‌ها هم برای تامین این کالا قیمت می‌دهند. با این حال، با توجه به نابسامانی نرخ ارز این شرکت‌ها به تعهدات خود عمل نمی‌کنند و نهایتا تجهیزات پزشکی سازمان بهزیستی می‌گوید فقط می‌توانیم کمک‌هزینه سمعک را به کم‌شنوایان بدهیم که آن هم نیاز به مدرک خرید و فاکتور دارد.»
به‌گفته سخنگوی شبکه هماهنگی سمن‌های حمایت از ناشنوایان، در بازار هم سمعک هست، ولی نه 5میلیون تومان بلکه 20میلیون. تجهیزاتی که در بازار وجود دارد هم قاچاق است و گارانتی نمی‌شوند، گارانتی تعویض و تعمیر هم ندارند. «امروز در کنار همه هزینه‌های زندگی، هزینه تجهیزات توانبخشی بار مضاعفی بر دوش کم‌شنوایان است که زندگی روزمره‌شان را به چالش کشیده است. وقتی مددجو می‌بیند با 5-6میلیون تومانی که بهزیستی کمک می‌کند نمی‌تواند سمعک بخرد، ولی نمی‌خواهد همین کمک‌هزینه را هم از دست بدهد، فاکتورسازی می‌کند تا بتواند آن را دریافت کند و خودش آزاد اقدام به خرید سمعک کند.»
رایزنی‌ها برای حل مشکل سمعک برای کم‌شنوایان ادامه دارد
رمضانی با بیان اینکه همه نمی‌توانند از خارج سمعک بیاورند و تعداد محدودی قادر به این کار هستند، ادامه می‌دهد: «سمعک مصرفی است و عمر مفیدش از چهار سال بیشتر نیست. ما در سطح کشور شبکه ملی سازمان‌های مردم‌نهاد ناشنوایان ایران را داریم که طبق قانون حمایت از حقوق معلولان، نمایندگان شبکه جلسات متعددی را با سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت برای تامین تجهیزات توانبخشی داشته و به علاوه برای کاشت حلزون و تامین سمعک با رسانه‌ها صحبت کردیم و کمپین‌هایی ساخته شد.»
چرا سمن‌های ناشنوایان آنطور که باید مطالبه‌گری نمی‌کنند؟
رمضانی می‌گوید: «با این حال، بخشی از قضیه به تخصیص ارز دولتی برمی‌گردد و طبیعتا کسی که در حوزه واردات این کالاها فعالیت می‌کند، دیدش جامعه‌محور نیست، بلکه اقتصادی است. اما فکر می‌کنم اگر بتوانیم ان‌جی‌اوها را پای کار بیاوریم، ماموریت‌ها را تعریف کنیم و خودشان پای کار باشند و برای تامین تجهیزات مورد نیاز جامعه هدفشان و خودشان، واردکننده شوند، تا حد زیادی این زنجیره تامین بهتر می‌شود، چراکه ان‌جی‌اوها دغدغه‌مند هستند و فکر می‌کنند چگونه از اقشار خود حمایت کنند. این بهترین راه است و مسئولان کشور نیز باید پیگیر این موضوع باشند. همه می‌دانیم که در تحریم هستیم و حوزه معلولان و تجهیزات توانبخشی موضوعی بسیار جدی است که نباید مورد اهمال قرار گیرد.»
سخنگوی شبکه هماهنگی سمن‌های حمایت از ناشنوایان تاکید می‌کند: «در این میان انتقادی هم از خودمان باید داشته باشیم. ان‌جی‌اوهای ناشنوایان در کشور فعال هستند که باید مطالبه‌گر باشند. با این حال، ان‌جی‌اویی که مجوزش از سازمان بهزیستی است، چطور می‌تواند از این سازمان مطالبه‌گری کنند؟ این هم موضوع مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد و سمن‌های ناشنوایان شاید زبانشان برای مطالبه‌گری کوتاه است و نمی‌توانند آنطور که باید پیگیر این موضوعات باشند.»
بی‌تدبیری سازمان غذا و دارو یا عدم‌همکاری شنوایی‌شناسان؟
رئیس انجمن علمی شنوایی‌سنجی ایران ماه‌ها پیش درباره کمبود سمعک گفته بود: «500هزار کم‌شنوا در کشور زندگی می‌کنند، این در حالی است که با 380هزار کمبود سمعک مواجه هستیم.» او بی‌تدبیری سازمان غذا و دارو را دلیل کمبود سمعک در کشور عنوان کرد، موضوعی که با واکنش مدیرکل تجهیزات و ملزومات پزشکی همراه بود و طی اظهاراتی ادعاهای مطرح‌شده را رد کرد. به‌گفته مدیرکل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو، روند واردات سمعک طی سال‌های اخیر و همچنین به‌دلیل تخصیص ارز دولتی به این کالا، تغییر چندانی نداشته است. رئیس سازمان غذا و دارو نیز در برنامه تلویزیونی میز اقتصادی مورخ دهم تیرماه که از شبکه خبر پخش شد، عدم‌همکاری شنوایی‌شناسان در اجرای طرح استعلام شناسه رهگیری سمعک را مورد انتقاد قرار داد.
نیاز فعلی کشور به سمعک 10هزار و 800عدد است
رحمانی، معاون دفتر مراکز روزانه و توان‌پزشکی سازمان بهزیستی، درباره مشکل جمعیت ناشنوایان کشور به «شهروند» توضیح می‌دهد: «سمعکی که از سال گذشته برای نیاز کم‌شنوایان حال حاضر کشور برآورد شده، رقمی حدود 25هزار و 300نفر بوده است. این افراد هم‌اکنون واجد شرایط سمعک هستند. به بیان دیگر این افراد کسانی هستند که یا جدیدا کم‌شنوا شده و برای دریافت سمعک درخواست داده‌اند یا اینکه طبق دستورالعمل عمر مفید سمعک، نیاز به تعویض این وسیله کمک‌شنوایی دارند.
رحمانی می‌گوید: «از این تعداد 14هزار و 500سمعک تا الان از طریق نمایندگی توانبخشی بهزیستی استان‌ها تحویل داده شده و نیازمان حدود 10هزار و 800سمعک است. از سوی دیگر، همانطور که می‌دانید سمعک از طریق شرکت‌های مورد تایید سازمان غذا و دارو وارد کشور می‌شود. این شرکت‌ها به واسطه هماهنگی با اداره کل تامین تجهیزات پزشکی و سازمان غذا و دارو با دریافت ارز ترجیحی اقدام به واردات می‌کنند. امسال هم این ارز برای تامین سمعک به این شرکت‌ها تعلق گرفته است.»
بهزیستی سمعک‌های پشت‌گوشی با میانگین قیمت دوونیم میلیونی را ارائه می‌دهد
معاون دفتر مراکز روزانه و توان‌پزشکی سازمان بهزیستی ادامه می‌دهد: «ما نیازهایمان را با اداره کل تامین تجهیزات پزشکی سازمان غذا و دارو و براساس اطلاعاتی که از استان‌ها گرفته‌ایم برآورد کرده‌ایم و موجودی سمعک‌های این شرکت‌ها احصا شده است از سوی دیگر این 10هزار نفر نیازمند فعلی سمعک هم براساس شدت شنوایی احصا شدند. بنابراین براساس آمار سازمان غذا و دارو از شرکت‌های واردکننده، این افراد را از دفاتر استانی توانبخشی بهزیستی به شرکت‌ها لینک می‌کنیم تا سمعک را تامین کنند.»
به‌گفته رحمانی، در این میان سدراه‌هایی وجود دارد که به ترخیص دیرهنگام اقلام از گمرک و دیگر موارد مربوط می‌شود. «برای برخی از شرکت‌ها پروسه ترخیص از گمرک تا سه ماه یا بیشتر طول می‌کشد، ولی به‌دلیل اینکه همه سمعک‌ها کد دارد، نمی‌تواند تحویل شخص یا شرکت دیگری شود. با این حال، پروسه تاخیر در تحویل سمعک به‌دلیل ترخیص دیرهنگام از گمرک احتمال وقوع دارد.»
این مسئول توان‌پزشکی سازمان بهزیستی عنوان می‌کند این سازمان فقط سمعک‌های پشت‌گوشی به توان‌یاب‌ها می‌دهد، نه درون‌گوشی. او درباره قیمت و سقف حمایت بهزیستی برای تامین سمعک توضیح می‌دهد: «سمعک‌ها به واسطه میزان شنوایی فرد کیفیت‌سنجی و قیمت‌گذاری می‌شوند، به‌طوری که متوسط قیمت سمعک با ارز ترجیحی دوو نیم میلیون تومان است که سازمان بهزیستی براساس اطلاعات ثبت‌شده برای هر فرد کم‌شنوا تامین می‌کند.»
