سال‌ها است که مسئله آلودگی هوا ناشی از مواد آلاینده و احتراق بد خودروهای فرسوده و موتورسیکلت‌ها به یکی از مهم‌ترین موضوعات اجتماعی در کشور به ویژه در کلانشهرها تبدیل شده است
شفاآنلاین>سلامت>فعالیت خودروهای فرسوده آثار زیست‌محیطی بسیاری به همراه دارد، لذا از رده خارج کردن آنها برای جلوگیری از تخریب محیط‌زیست، افزایش سطح ایمنی و سلامت انسان‌ها و زیباسازی شهرها از اهمیتی اجتناب‌ناپذیر برخوردار است و باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.به گزارش شفاآنلاین:بیش از یک قرن از ظهور فناوری به نام خودرو می‌گذرد. اختراع و استفاده از این وسیله محاسن و معایب ویژه‌ای را به همراه داشت که از جمله آنها می‌توان به تسهیل فعالیت‌ها در زندگی روزمره بشر و سرعت دادن به کارها و از سوی دیگر، افزایش مرگ و میر و خسارت ناشی از تصادفات رانندگی و نیز وارد کردن مقادیر قابل توجهی مواد آلاینده که در درازمدت سبب تهدید سلامتی و محیط زیست شده است، اشاره کرد.
سال‌ها است که مسئله آلودگی هوا ناشی از مواد آلاینده و احتراق بد خودروهای فرسوده و موتورسیکلت‌ها به یکی از مهم‌ترین موضوعات اجتماعی در کشور به ویژه در کلانشهرها تبدیل شده است، موضوعی که با افزایش آلایندگی‌های زیست محیطی بارها شهرها را به تعطیلی کشانده و باعث شده تعداد بسیاری از افراد به علت بیماری‌های قلبی-عروقی، تنفسی، گوارشی، سرطان‌ها و تومورها راهی مراکز درمانی شوند و عده‌ای نیز جانشان را از دست دهند.
بررسی‌های جهانی نشان می‌دهد؛ آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر زودرس در جهان است. ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون مهم‌ترین و در عین حال نگران‌کننده‌ترین آلاینده‌های هوا به‌شمار می‌رود. طبق اعلام مسئولان، در کشور ۲.۴۸ درصد تولید ناخالص ملی معادل ۳۴ هزار میلیارد تومان صرف عوارض ناشی از آلودگی هوا می‌شود؛ به طوری که ریزگردها و همچنین آلاینده‌های هوا ۳۸ میلیون نفر از جمعیت کل کشور را در معرض درجاتی از آلودگی هوا قرار می‌دهند.
به گفته کارشناسان در حال حاضر ۶.۵ میلیون خودرو از ۲۵ میلیون دستگاه خودروی سواری شماره‌گذاری شده و همچنین ۱۰ میلیون موتورسیکلت از ۱۲ میلیون دستگاه موتورسیکلت شماره‌گذاری در کشورمان فرسوده است، در حالی که طبق قانون، هر سال باید ۲۰ تا ۲۵ درصد خودروهای فرسوده را از رده خارج می‌کردیم، اما در سال ۱۴۰۰ تنها ۲۹ هزار خودروی فرسوده در ایران اسقاط شدند و این آمار نشان می‌دهد که سرعت از رده خارج کردن وسایل نقلیه فرسوده در کشورمان بسیار پایین است. به طوری که علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خودروهای فرسوده را با مصرف سوخت بالا مقصر اصلی آلودگی هوا می‌داند و گفته است؛ صنایع متحرک از جمله فرسوده، دارای سوخت ناقص و با مصرف سوخت بالا و همچنین ترددهای تک سرنشین از عوامل اصلی آلایندگی‌ها هستند.
در این میان برخورداری از هوای پاک، یکی از بدیهی‌ترین و اصلی‌ترین حقوق و از نیازهای ابتدایی زندگی انسان‌ها است، بنابراین قانون هوای پاک در سال ۱۳۹۶ در حالی با هدف اصلی کاهش آلودگی هوا به تصویب رسید که ماده ۸ آن به‌همین منظور تمام اشخاص حقیقی و حقوقی مالک وسایل نقلیه موتوری از جمله سبک، نیمه‌سنگین، سنگین، موتورسیکلت را مکلف می‌کند که وسایل نقلیه خود را پس از رسیدن به "سن فرسودگی" از رده خارج کنند.
داریوش گل‌علیزاده، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست کشور با بیان اینکه در حوزه هوا و تغییر اقلیم، دو بحث وجود دارد که یکی از آنها قانون هوای پاک است، اظهار می‌کند: این قانون از سال ۹۶ جایگزین قوانین نحوه جلوگیری از آلودگی هوا شد که در آن با احصای حدود ۱۷۶ تکلیف برای دستگاه‌ها به منظور تقویت ارزیابی عملکرد، سامانه‌ای طراحی شده و دستگاه‌هایی که در این قانون مکلف به اجرا هستند با وظایف خود آشنا شدند و در اختیار دولت و دستگاه‌های نظارتی قرار گرفته است.
وی با اشاره به عملکرد دستگاه‌ها در زمینه قانون هوای پاک، می‌افزاید: مطابق با نظرسنجی تأثیر اسقاط خودروهای فرسوده در آلودگی هوا مشخص شد اجرای آن در بهبود هوای پاک ۱۰ درصد اثر دارد، مبحث استاندارسازی سوخت مصرفی وسایل نقلیه ۱۰.۸ درصد، بهینه‌سازی و مصرف سوخت خانگی و صنایع ۱۰.۵ درصد، توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی ۹.۲ درصد، ارزیابی عملکرد مبتنی بر بودجه ۷.۲ درصد، تجهیز نیروگاه‌ها به سیستم‌های کنترلی ۷.۲ درصد، توسعه انرژی‌های تجدید پذیر ۶.۱ درصد و استاندارسازی سوخت مصرفی صنایع و نیروگاه‌ها ۵.۹ درصد است.
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست کشور از رده خارج کردن خودروهای فرسوده را یکی از تکالیف اصلی دستگاه دانست و تصریح می‌کند: از حدود ۳۷ میلیون وسایل نقلیه اعم از خودرو و موتورسیکلت نزدیک به ۱۶ تا ۱۷ میلیون وسیله نقلیه فرسوده در کشور داریم که به عنوان یکی از منابع اصلی آلاینده هوا در شهرهای بزرگ نقش ایفا می‌کنند.
وی درباره اینکه مطابق قانون هوای پاک در سال گذشته حدود ۲۹ هزار خودرو فرسوده اسقاط شده است، تاکید می‌کند: براساس ابلاغ قانون ساماندهی صنعت خودرو که اصلاحیه آن در مجلس و شورای نگهبان مورد تأیید قرار گرفته است، خودروهای تولید داخل مکلف شدند ۲۵ درصد از تولیدات خود را به اسقاط خودرو از رده خارج تخصیص دهند.
گل‌علیزاده درباره اسقاط خودروهای وارداتی، می‌گوید: چنانچه خودروهای وارداتی کمتر از استانداردهای تولیدی شرکت‌ها باشد به ازای هر دو دستگاه وارداتی یک وسیله خودرو اسقاط می‌شود، همچنین موضوع اسقاط موتورسیکلت‌ها فرسوده، استفاده از حمل‌ونقل پاک و تاکسی‌های الکترونیکی در دستور کار شهرداری است.
وی با بیان اینکه براساس برگزاری جلسات تاکید کردیم در کلان‌شهرهایی که آلودگی هوا دارند، اولویت بر خودروهای الکتریکی باشد نه دیزلی، اظهار می‌کند: اگر قرار است ناوگان حمل و نقل عمومی را توسعه دهیم و نوسازی کنیم نباید دیگر به سمت اتوبوس‌های دیزلی و تاکسی‌های بنزین‌سوز برویم و باید میزان خودروهای برقی را افزایش دهیم.
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست کشور ادامه می‌دهد: اکنون نزدیک به ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار وسایل نقلیه برگه اسقاط برای موتورسیکلت و سواری تولید داخل لحاظ شده است.
وی با اشاره به اینکه وضعیت کیفی هوای سالم و قابل قبول را باید جزو شاخص‌های پاک مدنظر قرار دهیم، می‌گوید: وقتی هوای پاک شاخص صفر تا ۵۰ مدنظر باشد به این معنا است که سایر روزها شهروندان هوای سالم تنفس نکردند، زمانی که شاخص‌های ایستگاه کیفیت هوا پایین عدد ۱۰۰ را نشان می‌دهند بخشی از آن پاک و قسمتی قابل قبول ثبت شده است.
گل‌علیزاده درباره تصمیمات کارگروه آلودگی هوا براساس وضعیت بسیار ناسالم ایستگاه‌های سنجش کیفی، اظهار می‌کند: شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم (زرد)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ بسیار خطرناک (قهوه‌ای) است.
وی با بیان اینکه تعداد روزهای ناسالم در نیمه نخست سال‌جاری با پدیده گردوغبار نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، می‌افزاید: در فصول تابستان با ترکیبات آلی فرار ناشی از انتشارات بخارات بنزین و نیترات نیتروژن مواجه هستیم که با قرارگیری در وضعیت گرمای شدید خورشید به عنوان آلاینده ثانویه ازن تشکیل می‌شود و شاهد این نوع آلودگی هوا در تابستان هستیم.
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست کشور ادامه می‌دهد: با اجرای طرح کنترل انتقال و بازیافت بخارات بنزین در جایگاه‌ها و انبارها و نیز مباحث پایش نشت بخارات بنزین خودروها می‌توانیم آلایندگی‌های اولیه را نظارت کنیم و این میزان از آلایندگی‌ها را کاهش دهیم.
وی درباره اینکه با انباشت آلاینده‌ها که منشأ انتشار آن بیشتر، صنایع و منابع متحرک است و نقش بخش خانگی هم دور از انتظار نیست در نیمه دوم سال با پدیده وارونگی دما مواجه می‌شویم، تصریح می‌کند: وضعیت آلودگی‌ها در بیشتر کلانشهرها امسال در مقایسه با سال گذشته شرایط نامناسبی از نظر شاخص بالا و پایین ۱۰۰ نداشته است، اما در تهران روزهای ناسالم برای تمام گروه‌های بیشتر بوده است.
گل‌علیزاده می‌افزاید: تعداد روزهای سالم و ناسالم به هیچ‌وجه شاخص صحیح برای ارزیابی عملکرد نیست که بگویم اقدامات ما باعث شده اگر امسال همه روزها باد مناسب و وارونگی دمایی داشتیم، بنابراین آلودگی هوا نداشته‌ایم، مانند سال ۱۳۹۷ که با باد و باران مساعد بهترین وضعیت جوی مطلوب و کمترین روزهای ناسالم را طی سال‌های اخیر تجربه کردیم. برای کاهش تشدید وضعیت آلودگی هوا باید ضمن فعالیت‌های مستمر از بارگذاری‌های بیش از ظرفیت در کلان‌شهر خودداری کنیم و برخلاف سیاست‌های کاهش آلایندگی‌های هوا حرکت نکنیم.
وی منابع متحرک آلایندگی‌ها را شامل موتورسیکلت، خودروهای سواری و دیزلی می‌داند و می‌گوید: براساس ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون شاخص آلودگی در هوا، نقش آلایندگی‌های خودروهای دیزلی نسبت به خودروهای بنزینی و موتورسیکلت‌ها بیشتر است، بنابراین در اثر فعل و انفعالات روزانه فعالیت خودروها طی بازچرخش این ذرات نشسته در سطح زمین، غلظت آلاینده‌ها افزایش می‌یابد.
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست کشور درباره راهکار افزایش روزهای سالم و پاک در کلانشهرها، اظهار می‌کند: برخورداری از هوای پاک به عنوان نعمت خدادادی نیاز تمام انسان‌ها است و در قانون هوای پاک و اسناد بالادستی آمده که باید از یک‌سری نبایدها هم پیروی کنیم؛ برای مثال وقتی می‌گویم در شهری بیش از ظرفیت بارگذاری صورت گرفته و تجمیع انتشار این آلاینده‌ها منجر به آلودگی شده است، نباید بارگذاری تازه‌ای در آن شهر ایجاد شود.
سرهنگ محمدرضا محمدی، رئیس پلیس راهور فرماندهی انتظامی استان اصفهان با اشاره به اعمال قانون نزدیک به ۱۶ هزار دستگاه خودروی دودزای شخصی و عمومی، می‌گوید: پلیس راهور به عنوان یکی از اعضای کمیته شرایط اضطرار آلودگی هوا موظف است تا از تردد خودروهای دودزا و بدون معاینه فنی جلوگیری و متخلفان را اعمال قانون کند، در این راستا بیش از ۱۳ هزار دستگاه خودروی دودزای شخصی و بیش از دو هزار دستگاه خودروی عمومی شامل کامیون، اتوبوس، تاکسی و خودروهای سرویس شرکت‌ها و اداره‌ها مورد اعمال قانون قرار گرفتند.
وی ادامه می‌دهد: پلاک تمام خودروهای دودزا فک و به آنها پلاک تعمیری داده می‌شود و رانندگان این خودروها به تعمیرگاه اعزام و پس از اینکه نسبت به رفع عیب و نقص خودروی خود اقدام کردند، می‌توانند به مرکز کارشناسی پلیس راهور واقع در خیابان هزار جریب مراجعه و پس از تأیید نهایی پلاک اصلی خود را دریافت کنند.
رئیس پلیس راهور فرماندهی انتظامی استان اصفهان یکی از اقدامات دیگر پلیس راهور استان را برخورد با خودروهای بدون معاینه فنی می‌داند و اظهار می‌کند: بیش از ۶۹ هزار مورد اعمال قانون صورت گرفته است، همچنین بر اساس مصوبه کمیته شرایط اضطرار آلودگی هوا مقرر شده است که در روزهایی که آلودگی هوا وجود دارد تا خارج شدن هوا از وضعیت اضطرار، طرح زوج و فرد از درب منازل اجرایی شود.
وی در پاسخ به این سوال که چه اقدامات قانونی با ادارات و شرکت‌هایی که سرویس ناوگان حمل‌ونقل آنها دودزا بوده، صورت گرفته است؟، می‌افزاید: در این خصوص با تمام اداره‌ها و شرکت‌ها مکاتبه و تذکرات لازم داده شده است و در جلسه‌های کمیته شرایط اضطرار آلودگی هوا نیز این نکته را به آنها گوشزد کردیم.
سرهنگ محمدی تاکید می‌کند: پلیس در راستای امنیت و سلامت مردم با هیچ دستگاه، ارگان و نهادی تعارف ندارد و هر خودرویی که دودزا باشد، نیز اعمال قانون و فک پلاک شده است و به تعمیرگاه اعزام می‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: عوامل زیادی در آلودگی هوا نقش دارد که خودروهای دودزا و بدون معاینه فنی تنها یکی از این عوامل به شمار می‌آید.
نظرشما
آخرین اخبار