موضوع مهاجرت نخبگان همواره در لیست دغدغه‌های مهم دولت‌ها بوده است. ذخیره نخبگانی که داخل کشور و با هزینه‌های هنگفت ایجاد شده- در هر مقطع تحصیلی- نیازمند حفاظت است.
شفاآنلاین>سلامت> موضوع مهاجرت نخبگان همواره در لیست دغدغه‌های مهم دولت‌ها بوده است. ذخیره نخبگانی که داخل کشور و با هزینه‌های هنگفت ایجاد شده- در هر مقطع تحصیلی- نیازمند حفاظت است.
به گزارش شفاآنلاین: هر چند چرخش نخبگانی در همه دنیا متداول است اما باید دید علت مهاجرت‌ها، انتظارات آنها از جایگاه‌های شغلی و مهیا کردن مسیر رشد نخبگان در کشورنباشد و اگر چنین گره‌هایی وجود دارد، رفع شود. مهم‌تر از همه آنچه که جامعه نخبگانی انتظار دارد، داشتن نقش مؤثر در جامعه است. ازسوی دیگر خروج ژن‌های نخبه از کشور و در پی آن کاهش ژن‌های تیزهوش در آینده ایران مسأله‌ای قابل تأمل است. از این‌رو اقناع و حمایت از نخبگان برای ماندن در کشور به عهده تمامی نهادها و دستگاه‌هاست.
بهرام صلواتی مدیر رصدخانه مهاجرت ایران در پاسخ به این سؤال که چه برنامه‌ای انتظار می‌رود برای جذب و نگهداشت نخبگان در کشور اعمال شود و این اقدامات چه چیزی می‌تواند باشد، گفت: خوشبختانه ما نهادی با عنوان بنیاد ملی نخبگان در کشورمان داریم که همچنان با قدرت کار می‌کند و بالطبع می‌تواند برنامه جذب و نگهداشت نخبگان را با قدرت و انسجام بیشتر و بهتری پیگیری کند.
وی در ادامه افزود: تغییر مدیریت در بنیاد ملی نخبگان تأثیر چندانی نداشته است و آن طور که اطلاع دارم مسئولان این نهاد بویژه قائم مقام بنیاد آقای دکتر باقری مقدم با جدیت بیشتری پیگیر مسأله حفظ و نگهداشت نخبگان هستند و حکم آقایان دکتر دهقانی و فیروز آبادی هم برای ریاست بنیاد ملی نخبگان برای یک سال آینده ابلاغ شده است.
وی تأکید کرد: در واقع مسئولیت گریزی سایر دستگاه‌ها و بخصوص افراد غیرپاسخگو در این زمینه باید مورد توجه جدی قرار گیرد. یعنی بنیاد ملی نخبگان به تنهایی قادر به رفع این کلان چالش مهاجرتی کشور بخصوص در حوزه نخبگان نیست. این نکته مهمی است.
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران ادامه داد: وقتی ما در مورد جاذبه سرزمینی صحبت می‌کنیم، باید به واژه‌ای هم که اخیراً به آن اشاره می‌شود یعنی تاب‌آوری سرمایه انسانی توجه داشته باشیم. نکته قابل توجه این روزها زیست بوم سرمایه انسانی است که بی‌شک به اینترنت، آرامش روانی و کسب و کارهایی نیاز دارد.
وی با اشاره به اینکه رکن اساسی اقتصاد دانش بنیان، سرمایه‌های انسانی است، گفت: ما زیست بوم اقتصاد دانش بنیان را شکل می‌دهیم اما فراموش می‌کنیم که جانمایه اصلی این همه زیرساخت نوآوری اعم از ساختمان و امکانات فیزیکی، نیروی انسانی است. ما ابتدا باید زیست بوم نیروی انسانی را شکل دهیم.
صلواتی با اشاره به اینکه یکی از مسائل قابل توجه نگهداشت نخبگان به بودجه مربوط می‌شود، گفت: مسأله دیگر بودجه اندک در این حوزه است، ارقامی که در این زمینه تخصیص داده می‌شود بسیار سهم ناچیزی از بودجه کشورمان است. ما با این اعداد و ارقام اصلاً نمی‌توانیم به سمت حل مسائل نخبگان حرکت کنیم.
وی در پاسخ به این سؤال که در حال حاضر ما شاهد این هستیم بیش از گذشته افراد از کلانشهرها به حاشیه شهرها و شهرهای خیلی کوچک‌تر مهاجرت می‌کنند. هشدار شما در این مورد چیست، توضیح داد: چون مهاجرت اقلیمی یک پدیده چند بعدی است نمی‌توانیم بگوییم که نخبگان صرفاً به‌دلیل مسائل اقلیمی تصمیم به مهاجرت می‌گیرند.
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران افزود: این مسأله در کنار سایر فــاکــتورهــای اقــتصــادی-اجــتماعی روی بُعد مهاجرت تأثیر می‌گذارد و ما متأسفانه در ایران، داده ثبت شده‌ای نداریم که بتوانیم با استناد به آن تعیین کنیم تا چه حد از مهاجرت‌هایی که اتفاق افتاده ناشی از اقلیم بوده است، بنابر این اتکای ما در حال حاضر صرفاً به ماتریس مهاجرتی مرکز آمار ایران است که از سال ۱۳۹۵ به‌روزرسانی نشده و حتی در همان هم به فاکتورهای اقلیمی اشاره نشده است.
وی تأکید کرد: در کنار عوامل اقـــتصــادی-اجــتمـاعی مـی‌تـوانیــم عوامل و فاکتورهای اقلیمی را هم در نظر بگیریم. مخصوصاً در سال‌های اخیر با توجه به خشکسالی‌ها و کم‌آبی‌هایی که اتفاق افتاده، بسیاری از روستاها، مناطق و استان‌های ایران که اقتصادشان وابسته به بخش کشاورزی بوده دچار ورشکستگی آبی شده‌اند و منابع اقتصادیشان واقعاً تنزل پیدا کرده است.
صلواتی در ادامه توضیح داد: این می‌تواند در کنار سایر عوامل به‌عنوان یکی از محرک‌ها در نظر گرفته شود. حتی از نظر سلامت جسمی و روانی افراد هم می‌تواند عامل تأثیرگذار باشد اما متأسفانه ما در این مورد داده مستند نداریم و تحلیل‌های موجود در سالنامه را هم بر اساس تحلیل‌های خودمان و ماتریس مهاجرتی و دو یا سه سازمانی که داده‌های جابه‌جایی‌های ناشی از بلایای طبیعی را ثبت می‌کنند نوشته‌ایم که حالت هشدار و پیش‌بینی احتمال افزایش چنین مهاجرت‌هایی را دارد.
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران در پایان گفت: ما در سالنامه ۱۴۰۰ خوشبختانه با همکاری برخی از نهادها توانستیم پاسخگوی بخشی از سؤالات جدی این حوزه باشیم ولی متأسفانه امسال بواسطه‌عدم همکاری دستگاه‌ها، آمار مهاجرت نخبگان در سالنامه ۱۴۰۱ قابلیت به روز شدن را نداشتند. چرا که تعریف نخبگی طبق قالب مورد نظر بنیاد ملی نخبگان، تعریف خاصی دارد. باید جزو رتبه‌های برتر کنکور یا المپیادی و یا مثلاً برنده جوایز جشنواره‌های معتبر علمی و پژوهشی باشند.ایران
نظرشما
آخرین اخبار