قانون هوای پاک تنها راه نجات جان مردم

شفاآنلاین>سلامت>آلودگی هوای پایتخت در حالی روز‌به‌روز بدتر می‌شود که هنوز عزم جدی برای مهار آن در میان متولیان امر مشاهده نمی‌شود. بر اساس گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۲۱ بیش از ۴۱ هزار و ۷۰۰ نفر در ایران به دلیل آلاینده ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرون در هوا جان باخته‌اند.

به گزارش شفاآنلاین:همچنین خسارات ناشی از آلودگی هوا به کشور سالانه بین ۷ تا ۱۱ میلیارد دلار است؛ این در حالی است که این ارقام سرسام‌آور به دلیل غیرمستقیم بودن هزینه‌های آن هنوز آنقدرها به چشم نیامده است. با این حال کارشناسان حوزه محیط‌زیست بر این عقیده‌اند که مشکل آلودگی هوا میان سازمان‌ها پاسکاری می‌شود و در اصل هیچ یک از سازمان‌ها گردن نمی‌گیرند. به همین دلیل مجلس با اعمال ماده ۲۳۴ پرونده تمامی مسوولان و دستگاه‌های متخلف در این زمینه را به دادسرا ارجاع داده است.

از طرفی برخی از کارشناسان حوزه محیط‌زیست معتقدند که مقصر اصلی منابع متحرک مانند خودروها و موتورسیکلت‌های کاربراتوری هستند. آمارها نشان می‌دهد حدود ۲۵ میلیون خودرو در کشور تردد می‌کنند که از این تعداد ۵/۶ میلیون آنها به سن فرسودگی رسیده‌اند. همچنین ۱۲ میلیون موتورسیکلت داریم که حدود ۹۰ درصد آنها کاربراتوری یا فرسوده‌اند، حال یک قدم جلوتر برویم؛ اینکه هر خودروی فرسوده‌ای ۲۰ برابر یک خودروی استاندارد و هر موتورسیکلت بیش از ۱۲ برابر یک خودروی سبک انتشار آلایندگی دارد، این در حالی است که هر خودرو یا اتوبوسی که درجا کار کند، پنج برابر نسبت به زمان حرکت بیشتر آلودگی ایجاد می‌کند.

در این میان در پایتخت ۶۰ درصد اتوبوس‌های آن هم فرسوده‌اند، از طرف دیگر سوخت‌های بی‌کیفیت مزید بر علت است، هر چند در هشت کلانشهر کشور بنزین با استاندارد یورو ۴ و گاهی یورو ۵ توزیع می‌شود اما در خارج این کلانشهرها و به ویژه در جاده‌ها سوخت‌ها با این کیفیت توزیع نمی‌شوند بنابراین زمانی که خودرویی در خارج این شهرها سوختگیری و بعد وارد کلانشهری می‌شود این آلودگی است که از اگزوز آن در هوا منتشر می‌شود. البته مازوت‌سوزی برخی کارخانه‌های اطراف کلانشهرها نیز آلودگی هوا را تشدید کرده است. تمام این اتفاقات در حالی رخ داده که امسال شهروندان تهرانی فقط دو روز هوای پاک داشتند و بقیه روزهای سال را در هوای آلوده به سر می‌بردند. البته این روزها نه تنها تهران بلکه دیگر کلانشهرها مانند البرز، اصفهان و… درگیر آلودگی هوا هستند. اخیرا نیز زنگ خطر قرمز آلودگی هوا به صدا درآمده و باز هم راهکارهای زوج و فرد و تعطیلی مدارس برای جلوگیری از ضررهای آلودگی هوا اجرایی شده است. در این میان برخی از کارشناسان حوزه محیط‌زیست تعطیلی مدارس را مفید اما ناکافی می‌دانند. آنها بر این عقیده‌اند که معضل آلودگی هوا باید ریشه‌ای حل شود. در همین راستا معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست هفته گذشته در حاشیه جلسه هیات دولت اعلام کرده بود: «دولت با رویکردی جامع به سمت و سویی رفت که تمام دستگاه‌هایی که در قانون هوای پاک وظیفه دارند مکلف هستند، کار خود را انجام دهند.» علی سلاجقه در ادامه گفت: «۱۱ دستگاه اصلی در قانون هوای پاک مسوولیت‌های مهمی را پذیرفتند و حتماً تا پایان سال ۱۴۰۱ شاهد اتفاق‌های خوبی درباره اجرای این قانون خواهیم بود.» وی همچنین درباره تخصیص اعتبارات لازم برای اجرای قانون هوای پاک بیان کرد: «بعضی از دستگاه‌ها مانند وزارت نفت در بحث سوخت و یا وزارت صمت تاثیرات مهم‌تری در قانون هوای پاک دارند و طبعا اعتبارات بیشتری نیز به دلیل نوع مسوولیت این دستگاه‌ها لازم است در نظر گرفته شود.» با این حساب نوک پیکان آلودگی هوا از مازوت‌سوزی به سمت سوخت و خودرو روانه شده است.

«سمیه رفیعی» عضو فراکسیون محیط‌زیست مجلس با اشاره به اهمال‌کاری‌های برخی سازمان‌ها در مقوله آلودگی هوا  گفت: این روزها در حالی با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنیم که طی سال‌های گذشته قانون هوای پاک تصویب شده است. طبق این قانون ۳۴ ماده آن به مقوله حمل و نقل مرتبط است و متولی اصلی آن وزارت صمت است. وزارت صمت پیشنهادی را بدون طی مراحل قانونی و اخذ نظر دستگاه‌های متولی ارائه کرد و استاندارد آلایندگی خودروهای وارداتی را که سال‌ها یورو ۶ بود به یورو ۵ کاهش داد که این موضوع در هیات وزیران به تصویب رسید. به عقیده آنها به دلیل اینکه بنزین یورو ۶ در کشور تولید نمی‌شود، پس استفاده از بنزین یورو ۴ در خودروهای وارداتی با استاندارد آلایندگی یورو ۶ به صلاح نیست و موجب افزایش بار مالی خودروهای وارداتی می‌شود. این در حالی است که خودروهای اروپایی همگی دارای استاندارد یورو ۶ هستند و از قضا در کشور تردد و از همین بنزین موجود استفاده می‌کنند و هیچ مشکلی نداشتند. با اقداماتی که صورت گرفته است، دادستانی تهران اعلام کرده در خصوص این موضوع ورود می‌کند. وی افزود: در هر صورت تخلفات و ترک فعل‌های ۲۳ دستگاه متولی بحث آلودگی هوا مشخص است. همچنین با اعمال ماده ۲۳۴ پرونده تمامی مسوولان و دستگاه‌های متخلف در این زمینه به دادسرا ارجاع شده و هم‌اکنون در شعبه یک دادسرای کارکنان دولت در حال رسیدگی است و در جلسه اخیر با دادستان کل کشور درخواست کردیم که رسیدگی به این پرونده با سرعت بیشتری انجام شود.

«داریوش گل‌علیزاده» سرپرست مرکز ملی هوا و تغییرات اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به خودروهای فرسوده  گفت: به نظرم این روزها مشکل اصلی آلودگی هوای تهران خودروهای فرسوده در حال تردد است، در حال حاضر تعداد خودروهای فرسوده بیش از حد انتظار است. وقتی سن ۷۰ درصد خودرو‌ها به فرسودگی رسیده است، با واردات هزار دستگاه جدید قطعا بر آلایندگی قبلی اضافه می‌شود. مگر اینکه خودروهای فرسوده قبلی را حذف و خودروهای برقی را جایگزین آنها کنیم. در چنین حالتی به کاهش آلودگی هوای تهران و دیگر کلانشهرها کمک می‌شود. البته براساس گزارش‌ها وزارت کشور در توسعه حمل‌و‌نقل عمومی، وزارت نیرو در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و وزارت نفت در توزیع سراسری سوخت استاندارد کم‌کاری داشتند که الان در دست پیگیری است. وی افزود: وقتی این حجم زیاد آلودگی ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی در خودرو، موتورخانه‌ها و صنایع در هوا منتشر می‌شود، اثرات تجمیعی آن باعث می‌شود که در شرایط وارونگی دمایی با انباشت آلایندگی و روزهای ناسالم و بسیار ناسالم مواجه شویم. با وجود این حجم از خودرو اما سالانه شاهد افزایش تعداد آن در سطح کلانشهری مانند تهران هستیم و به همان نسبت هم به تعداد خودروهای فرسوده و با سن بالا اضافه می‌شود؛ در این شرایط با یک حساب سر انگشتی می‌توان دید که منابع انتشار روز به روز افزایش می‌یابد و از سوی دیگر توان اکولوژیک طبیعت نیز کم شده و دیگر از عهده پالایش طبیعی آلودگی برنمی‌آید و نتیجه آن حجم زیاد آلودگی و بیماری است.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری تهران از غیرحضوری شدن دانشگاه‌ها و مدارس استان تهران به جز فیروزکوه و دماوند برای فردا و پس‌فردا خبر داد و گفت: طرح زوج و فرد از درب منازل اجرایی خواهد شد.

عابد ملکی در تشریح مصوبات کمیته اضطرار آلودگی هوا گفت: جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوا با حضور اعضا دیروز (۱۰ دی‌ماه) برگزار و مقرر شد تمامی دانشگاه‌ها و مدارس در تمامی مقاطع ابتدایی و متوسطه در استان تهران به جز دماوند و فیروزکوه فردا و پس‌فردا به صورت غیرحضوری و مجازی دایر باشند. همچنین تمامی کودکستان‌ها در استان تهران به جز دو شهرستان دماوند و فیروزکوه فردا و پس‌فردا تعطیل خواهند بود.

وی افزود: طرح زوج و فرد در این دو روز از درب منازل در تهران اجرایی خواهد شد. همچنین مجوز روزانه ورود به محدوده طرح ترافیک برای فردا و پس‌فردا توسط شهرداری تهران صادر نمی‌شود. معاون استاندار تهران تاکید کرد: از شهروندان تقاضا می‌شود از تردد غیرضروری خودداری و در صورت لزوم حتما از ماسک‌های مناسب N۹۵ استفاده کنند همچنین روسای ادارات با تقاضای مرخصی مادران دارای فرزند دانش‌آموز موافقت کنند. علیرضا مزینانی- مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان تهران و دبیر کارگروه مواقع اضطرار آلودگی هوا- درباره برخی دیگر از مصوبات این جلسه گفت: توقف فعالیت کارخانه‌های شن، ماسه، بتن و آسفالت و جلوگیری از تردد شبانه کامیون‌ها به استثنای کامیون‌های حامل سوخت، مواد غذایی و مواد فاسدشدنی و جلوگیری از تردد کلیه موتور‌سیکلت‌ها، خودروهای دودزا و فاقد معاینه فنی توسط پلیس راهور در روز یکشنبه و دوشنبه از مصوبات کارگروه هماهنگی شرایط اضطرار آلودگی هوای تهران است. دبیر کارگروه هماهنگی مواقع اضطرار هوا تصریح کرد: مصوبات پیشین این کارگروه همچون جلوگیری از روشن ماندن اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌ها در پایانه‌ها و جلوگیری از فعالیت‌های عمرانی تشدیدکننده آلودگی هوا توسط شهرداری‌ها، ممنوعیت مصرف نفت کوره و مازوت در کلیه واحدهای نیروگاهی، صنعتی، تولیدی، معدنی و خدماتی استان و جانمایی پایگاه‌های سیار فوریت‌های پزشکی اعم از اورژانس و هلال‌احمر در مناطق پرتردد شهر نیز برای روز‌های یکشنبه و دوشنبه همچنان به قوت خود باقی است. این گزارش همچنین می‌افزاید: مصوبات این کارگروه برای کلیه شهرستان‌های استان به غیر از فیروزکوه و دماوند لازم‌الاجرا است.

آموزش و پرورش شهر تهران با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: با توجه به استمرار آلودگی هوا در کلانشهر تهران و در راستای مصوبه کمیته اضطرار آلودگی هوای استانداری تهران، آموزش در همه مدارس پایتخت، در روز یکشنبه (یازدهم) و دوشنبه (دوازدهم) دی‌ماه ۱۴۰۱ به صورت مجازی برگزار می‌شود.