تمام واقعیت ها درباره بیماری سلیاک!

شفاآنلاین>سلامت>بیماری سلیاک (همچنین به عنوان اسپرو سلیاک یا آنتروپاتی حساس به گلوتن شناخته می شود) یک اختلال گوارشی و چند سیستمی است. چند سیستمی به این معنی است که ممکن است چندین اندام را تحت تأثیر قرار دهد. بیماری سلیاک یک اختلال پیچیده است که در آن سیستم ایمنی با خوردن گلوتن (پروتئین موجود در برخی غلات مانند گندم، جو و چاودار) باعث آسیب به روده کوچک می شود.

تفاوت بین بیماری سلیاک و حساسیت به گلوتن غیر سلیاک (NCGS) چیست؟

به گزارش شفاآنلاین:بیماری سلیاک باعث آسیب به روده کوچک می شود. نشانگرهای خاصی در خون وجود دارد که به تایید تشخیص کمک می کند. علائم حساسیت به گلوتن غیر سلیاک ممکن است شامل تهوع، استفراغ، درد شکم، سردرد، اسهال، درد مفاصل، خستگی باشد. این علائم ممکن است خفیف یا شدید باشند. با این حال، این نوع حسایت به گلوتن به روده آسیب نمی رساند. هیچ نشانگر خاصی در خون وجود ندارد و تشخیص نیاز به بهبود علائم پس از پیروی از رژیم غذایی بدون گلوتن دارد.

علل بیماری سلیاک چیست؟

به طور معمول، سیستم ایمنی برای محافظت از بدن در برابر مهاجمان خارجی طراحی شده است. هنگامی که افراد مبتلا به بیماری سلیاک غذاهای حاوی گلوتن مصرف می کنند، سیستم ایمنی آنها به پوشش روده حمله می کند. این باعث التهاب (تورم) در روده می شود و به پرزها، ساختارهای مو مانند روی پوشش روده کوچک آسیب می رساند. مواد مغذی غذا توسط پرزها جذب می شود. اگر پرزها آسیب ببینند، فرد نمی تواند مواد مغذی را جذب کند و هر چقدر هم که بخورد دچار سوءتغذیه می شود.

علائم بیماری سلیاک چیست؟

علائم بیماری سلیاک در بین مبتلایان متفاوت است و عبارتند از:

• مشکلات گوارشی (نفخ شکم، درد، گاز، یبوست ، اسهال، مدفوع کم رنگ و کاهش وزن)
• بثورات پوستی شدید تاول دار به نام درماتیت هرپتی فرمیس و زخم در دهان (به نام زخم آفتی)
• کم خونی غیر قابل توضیح (تعداد کم سلول های خون) یا هپاتیت (التهاب کبد)
• مشکلات اسکلتی عضلانی (گرفتگی عضلات، درد مفاصل و استخوان) و نقص در مینای دندان
• مشکلات رشد و عدم رشد (در کودکان). این به این دلیل است که آنها نمی توانند مواد مغذی را جذب کنند.
• احساس سوزن سوزن شدن در پاها (ناشی از آسیب عصبی و کمبود کلسیم)
• افسردگی

چه مشکلات سلامتی دیگری می تواند همراه با بیماری سلیاک باشد؟

بیماری سلیاک می تواند بیمار را در برابر سایر مشکلات سلامتی آسیب پذیر کند، از جمله:

• سوء تغذیه
• پوکی استخوان
• ناباروری
• سرطان روده (بسیار نادر)

افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند ممکن است بیماری های خود ایمنی دیگری نیز داشته باشند، از جمله:

• بیماری تیروئید
• بیماری کبد
• دیابت نوع 1
• لوپوس
• آرتریت روماتوئید
• سندرم شوگرن (اختلالی که باعث تولید ناکافی رطوبت توسط غدد می شود)
• اختلالات خودایمنی کبد

برخی از افراد «بیماری سلیاک غیر کلاسیک» دارند، مانند زمانی که تنها علامت آن کم خونی است. بیماری سلیاک غیر کلاسیک در حال تبدیل شدن به شایع ترین شکل بیماری سلیاک است. برخی دیگر ممکن است «بیماری سلیاک بدون علامت» داشته باشند که اصلاً هیچ علامتی ندارد.

بیماری سلیاک چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر پزشک فکر می‌کند که ممکن است بیماری سلیاک داشته باشید، یک معاینه فیزیکی دقیق انجام می‌دهد و سابقه پزشکی شما را با شما در میان می‌گذارد. همچنین ممکن است آزمایش خون برای اندازه گیری سطح آنتی بادی های گلوتن ارا درخواست دهد. افراد مبتلا به بیماری سلیاک سطوح بالاتری از آنتی بادی های خاص در خون خود دارند. گاهی ممکن است انجام آزمایش ژنتیکی برای بیماری سلیاک در خون ضروری باشد.

پزشک آزمایش‌های دیگری را برای بررسی کمبود مواد مغذی انجام خواهد داد، مانند آزمایش خون برای تشخیص سطح آهن. سطح پایین آهن (که می تواند باعث کم خونی شود) می تواند در بیماری سلیاک رخ دهد.

گاهی پزشک از روده کوچک شما بیوپسی می گیرد تا آسیب به پرزها را بررسی کند. در بیوپسی، پزشک یک آندوسکوپ (لوله نازک و توخالی) را از طریق دهان شما و داخل روده کوچک وارد می کند و با ابزاری از روده کوچک نمونه می گیرد. این کار با آرامبخش یا بیهوشی انجام می شود تا از هر گونه ناراحتی در طول عمل جلوگیری شود.

بیماری سلیاک چگونه درمان می شود؟

اگر به بیماری سلیاک مبتلا هستید، نمی‌توانید از غذاهای حاوی گلوتن (از جمله گندم، چاودار و جو) استفاده کنید. حذف گلوتن از رژیم غذایی معمولاً در عرض چند روز وضعیت را بهبود می بخشد و در نهایت علائم بیماری را پایان می دهد. با این حال، پرزها معمولاً به ماهها تا سالها نیاز دارند تا بهبودی کامل پیدا کنند. ممکن است دو تا سه سال طول بکشد تا روده در بزرگسالان بهبود یابد، در حالی که برای یک کودک حدود شش ماه طول می کشد.

شما به ویزیت‌های منظم پزشکی (معمولاً در 3 ماه، 6 ماه و سپس هر سال) نیاز دارید و باید تا پایان عمر در این رژیم باقی بمانید. خوردن حتی مقدار کمی گلوتن می تواند به روده شما آسیب برساند و مشکل را دوباره شروع کند.

پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن به این معنی است که شما نمی توانید بسیاری از "مواد اصلی" از جمله پاستا، غلات و بسیاری از غذاهای فرآوری شده حاوی گلوتن را بخورید. همچنین ممکن است گلوتن در مواد افزوده شده به غذا در برخی داروها وجود داشته باشد. برخی از منابع کمتر واضح گلوتن ممکن است شامل بستنی و سس سالاد باشد. آلودگی متقاطع یکی دیگر از منابع رایج گلوتن است که زمانی اتفاق می افتد که غذاهای بدون گلوتن به طور تصادفی با گلوتن تماس پیدا کنند.

اگر بیماری سلیاک دارید، همچنان می توانید یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید. به عنوان مثال، نان و ماکارونی تهیه شده از انواع دیگر آرد (سیب زمینی، برنج، ذرت یا سویا) در دسترس است. شرکت های مواد غذایی و برخی از فروشگاه های مواد غذایی نیز نان و محصولات بدون گلوتن را حمل می کنند.

همچنین می توانید غذاهای تازه ای که به طور مصنوعی فرآوری نشده اند مانند میوه ها، سبزیجات، گوشت و ماهی مصرف کنید، زیرا حاوی گلوتن نیستند.

چگونه می توانم از بیماری سلیاک پیشگیری کنم؟

بیماری سلیاک قابل پیشگیری نیست. با این حال، تشخیص زودهنگام و مدیریت بیماری سلیاک می تواند از عوارض شدید جلوگیری کند. بنابراین، بررسی بیماری سلیاک در افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به این بیماری هستند، مانند اعضای درجه یک خانواده بیماران مبتلا به بیماری سلیاک، بسیار مهم است.

چشم انداز افراد مبتلا به سلیاک چیست؟

چشم انداز افراد مبتلا به بیماری سلیاک متفاوت است. افرادی که تحت درمان قرار نمی‌گیرند یا به درمان پاسخ نمی‌دهند، ممکن است از برخی عوارض بیماری رنج ببرند یا حتی زودتر از آنچه که معمولاً طبیعی تلقی می‌شود بمیرند. با این حال، بیماری سلیاک به ندرت کشنده است. اکثر افرادی که بیماری آن ها تشخیص داده می شود و گلوتن نمی خورند، عملکرد خوبی دارند.

جنبه های عملی زندگی با بیماری سلیاک چیست؟

یک رژیم غذایی بدون گلوتن تغییر بزرگی در زندگی شما خواهد بود (تغییر خوب و ضروری در صورت ابتلا به بیماری سلیاک). شما باید در عادات غذایی خود تجدید نظر کنید، از جمله آنچه برای ناهار می‌خرید، آنچه در مهمانی‌ها می‌خورید یا میان‌وعده‌هایی که می‌خورید. هنگامی که برای خرید مواد غذایی می روید، حتما برچسب مواد را به دقت بخوانید تا از مصرف تصادفی گلوتن جلوگیری کنید. اگر پس از خواندن برچسب ها از محتوای گلوتن مطمئن نیستید، می تواند برای شما خطرناک باشد.

یک متخصص تغذیه، می تواند در رژیم غذایی بدون گلوتن به شما کمک کند . همچنین گروه های حمایتی وجود دارند که می توانند به بیمارانی که به تازگی مبتلا به بیماری سلیاک تشخیص داده شده اند کمک کنند.

علائم سلیاک را بهتر بشناسیم

سلیاک را می توان از طریق آزمایش خون و آندوسکوپی تشخیص داد. کم خونی و پوکی استخوان از جمله عوارض این بیماری هستند. علائم بیماری سلیاک را بشناسید و اگر از هر کدام از آنها رنج می برید، سریعا به پزشک تان مراجعه کنید:

نفخ شدید

بسیاری از افراد مبتلا به بیماری سلیاک از نفخ دردناک رنج می برند. حتی تا چند روز بعد از مصرف گلوتن ممکن است نفخ از بین نرود.

اسهال و یبوست

بیماران مبتلا به سلیاک ممکن است علائم متفاوتی از جمله اسهال یا یبوست را تجربه کنند. هر دو حالت با درد و نفخ شدید در بیماران همراه است.

کاهش یا افزایش وزن

مطالعات نشان داده در حدود 17 تا 20 درصد از افرادی که به سلیاک مبتلا هستند در موقع تشخیص، دچار کاهش وزن شده اند. حدود 60 درصد وزن طبیعی و بقیه اضافه وزن دارند.بر طبق یک مطالعه، زنان، افراد مبتلا به آسیب شدید روده ای و کسانی که اسهال به عنوان یک علامت دارند بیشتر در موقع تشخیص بسیار کم وزن هستند. این مطالعه که در مجله گاستروانترولوژی بالینی منتشر شده است گزارش داد که حدود دو سوم کسانی که وزن کم داشتند پس از رژیم غذایی بدون گلوتن افزایش وزن پیدا کردند.

خستگی

این علامت، شکایت رایج افراد مبتلا به سلیاک است. سوءتغذیه ناشی از آسیب های روده، خستگی را در بیماران افزایش می دهد. پس از تشخیص و حذف کامل گلوتن از رژیم غذایی، احساس خستگی مداوم در بیماران از بین خواهد رفت.

احساس سردرگمی

بعد از مصرف گلوتن، احساس سردگمی و مشکلات تمرکز و از دست دادن حافظه کوتاه مدت، از علائمی است که بیماران از آن شکایت می کنند. خوشبختانه این علائم با حذف کامل گلوتن، از بین می رود.

کاهش کیفیت خواب

مطالعات اخیر نشان داده است که بیماران مبتلا به سلیاک، معمولا کاهش کیفیت خواب را تجربه می کنند، حتی اگر بقیه رژیم غذایی آن ها سالم باشد. اختلالات خواب در مبتلایان به سلیاک نسبت به جمعیت عمومی رایج تر است. ناتوانی در خواب در این بیماران سبب افسردگی، خستگی و اضطراب می شود.

بی حسی اندام ها

بسیاری از بیماران مبتلا به سلیاک، علائم نوروپاتی را تجربه می کنند. مشکلات سیستم عصبی در این بیماران بر روی اعصاب حسی و حرکتی تاثیر می گذارد. اغلب بیماران از سوزن سوزن شدن و به خواب رفتن دست ها و پاها شکایت دارند. این علائم ممکن است اعصاب صورت و سایر اعصاب بدن را نیز درگیر کنند.

کم خونی فقر آهن

کم خونی فقر آهن زمانی رخ می دهد که بدن دچار کمبود گلبول های قرمز شود. گاهی اوقات سلیاک مقصر این کم خونی است زیرا این اختلال توانایی بدن برای جذب مواد مغذی را کاهش می دهد. نشانه های کم خونی فقر آهن عبارتند از خستگی، ضعف، درد قفسه سینه، سردرد و سرگیجه.

شکستگی استخوانی

سلیاک خطر ابتلا به شکستگی‌ های استخوانی را تا 30 درصد افزایش می ‌دهد. به طور خاص، خطر شکستگی لگن در این افراد تا 69 درصد بیشتر از افراد سالم است. علت این امر می ‌تواند ناشی از عدم جذب مواد مغذی همانند کلسیم از سوی روده کوچک آسیب‌ دیده‌ این‌ گونه افراد باشد. چنانچه در سن جوانی قرار دارید و از علائم پوکی استخوان مانند شکستگی استخوان یا مشکلات شکل و فرم بدن رنج می‌ برید، توجه خاص ‌تری به اینگونه علائم داشته باشید. ‌سلامت نیوز