اصل رازداری پزشکی و حریم خصوصی بیماران یکی از مهم‌ترین وظایف اخلاقی در حیطه پزشکی است و سابقه‌ای دیرینه در دنیای پزشکی دارد.
شفاآنلاین>سلامت>اصل رازداری پزشکی و حریم خصوصی بیماران یکی از مهم‌ترین وظایف اخلاقی در حیطه پزشکی است و سابقه‌ای دیرینه در دنیای پزشکی دارد.
در بیان علت و فلسفه آن هم می‌توان از احترام به اتونومی بیمار (پزشکان، پس از قرار دادن اطلاعات لازم در اختیار بیمار از طریق جلب مشارکت او، درباره نحوه درمان یا عدم‌درمان او تصمیم می‌گیرند) و نیز جلوگیری از آسیب رساندن به رابطه‌ای که موضوع آن اعتماد است، اشاره کرد. در اکثر کدهای اخلاقی انجمن‌ها و تشکل‌های حرفه‌ای پزشکی هم بر مسئله حریم خصوصی و رازداری تأکید فراوان شده و حتی در برخی از کشورها در این مورد قوانینی نیز وضع شده است.
البته لزوم رازداری، یک امر مطلق نیست و ممکن است شرایطی پیش‌آید که پزشک ناگزیر به نقض رازداری شود، اما سؤالی که در این‌باره مطرح می‌شود این است که اگر پزشک در ارتقای عملیات پزشکی متوجه ارتکاب جرم یا جرائمی از ناحیه بیمار شود، تکلیفش چیست؟ ماده 648 قانون مجازات اسلامی در مواردی نقض رازداری را در موارد قانونی مجاز می‌کند. حال منظور از این موارد قانونی چیست؟ از جهت دیگر پیروی از قانون برای همه مردم جامعه در هر سمتی که باشند، الزامی است. همچنین رعایت حفظ حریم شخصی افراد یکی از اساسی‌ترین وظایف هر فردی به شمار می‌رود.
در مورد پزشکان هم این اصل از اصول بنیادین حرفه آنهاست. پس پزشکی که بین حفظ رازداری بیمارش و رعایت موارد قانونی مذکور در ماده 648 باید یکی را انتخاب کند، به هرحال مجبور به زیر پا گذاشتن یکی از این اصول است. به‌نظر می‌رسد که باید برای این مشکل راه‌حلی پیدا کرد؛ هر چند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اقدام به تصویب منشور حقوقی بیمار کرده، اما به‌نظر می‌رسد نواقص موجود در مفاد منشور و خصوصا تامین نشدن ضمانت اجرایی مؤثر قانونی، با وجود کاستی‌های موجود در قوانین کیفری در این زمینه، مقررات قانونی موجود نمی‌تواند پاسخگوی مشکلات و معضلات بیماران باشد. به‌عبارت دیگر حقوق بیماران انتظاراتی است که آنها از مؤسسات خدمات بهداشتی درمانی دارند؛ یعنی بیمار بدون درنظر گرفتن سن، جنس، نژاد و دیگر تفاوت‌های موجود، حق آگاهی، احترام، رازداری، حفظ حریم شخصی، دریافت مراقبت‌ها و درمان صحیح، حفاظت و اعتراض را دارد و وظیفه پزشک و پرستار نیز رعایت حقوق بیمار است. مطابق بند 7منشور حقوق بیمار در ایران بیمار حق دارد از رازداری پزشک و دیگر اعضای تیم معالج برخوردار باشد. رعایت اصل رازداری احترام به حریم خصوصی بیماران و رعایت اصل اتونومی که همان احترام به‌خودآیینی بیمار است را در پی دارد. نکته مهم اینکه در تمام این شرایط پزشک باید منافع آشکارسازی را با مضرات آن سبک و سنگین و در نهایت تصمیم‌گیری کند. همچنین نهایت سعی و کوشش خود را به‌کار گیرد که از ناحیه این آشکارسازی کمترین ضرر متوجه بیمار شود. ازجمله اینکه به دادن حداقل اطلاعات بسنده کند و دیگر اینکه اطلاعات را فقط به کسانی بگوید که برای دفع خطر به این اطلاعات نیازمند هستند. در نهایت تا جایی که ممکن باشد سعی کند در این آشکارسازی بیمار را همراه و رضایت او را جلب کند. در بیان پاسخ به سؤال طرح شده می‌توان گفت چنانچه پزشک در راستای عملیات پزشکی متوجه ارتکاب جرم یا جرائمی از ناحیه بیمار شود تکلیفش را نمی‌توان به‌صورت مطلق و در مورد همه جرائم به یک صورت بیان کرد؛ چرا که با توجه به اهمیت و ضرورت اصل رازداری، پزشک باید در حفظ اسرار بیمارش کوشا باشد، اما در مواردی که در قوانین مختلف مورد بررسی قرار گرفت رازداری به‌صورت مطلق نبوده و استثنائاتی نیز خواهد داشت؛ چراکه اگر پزشک به اصول اخلاقی حرفه خود در همه حال پایبند بوده و درصورت آگاهی از ارتکاب جرم از سوی بیمار باز هم رازداری بیمارش را در اولویت قرار دهد، وظیفه انسانی خویش را زیر پا نهاده است؛ چراکه مطالعات انجام شده بیانگر ضرورت حفظ رازداری در غیراز موارد استثنایی است و پزشک را در مورد ارتکاب جرم ملزم به نقض رازداری کرده‌اند. فاطمه روغنی _ کارشناس‌ارشد حقوق جزا/ همشهری
نظرشما
آخرین اخبار