خطر سرطان‌زای ترکیبات آلی فرار برای شهروندان در هوای شهرها

شفاآنلاین>سلامت>مجری طرح تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان تحت عنوان بررسی غلظت ترکیبات آلی فرار(vocs) در فضای پمپ بنزین های شهر خرم‌آباد بر اساس مدل(openair) را تشریح کرد.

به گزارش شفاآنلاین:رجب رشیدی اظهار کرد: گسترش زندگی شهرنشینی به همراه رشد روزافزون صنایع و به‌دنبال آن متحول شدن شیوه زندگی اجتماعی انسان علاوه بر رفاه و آسایش مسائل و مشکلات عدیده‌ای از قبیل آلودگی محیط‌زیست و به‌ویژه آلودگی هوا را  نیز به دنبال داشته که امروزه به یکی از دغدغه‌های مهم جامعه بشری تبدیل شده است.

وی یادآوری کرد: از بین مهمترین نیازهای انسان، هوا حیاتی‌ترین نیاز شناخته شده که اگر اختلالی در آن ایجاد شود ادامه زندگی را غیر ممکن خواهد کرد. در اهمیت هوای تنفسی همین کافی است که بدانیم انسان بدون غذا می‌تواند تا چند ماه و بدون آب تا چند روز زنده بماند، اما انسان بدون هوا فقط می‌تواند تا چند دقیقه زنده بماند. البته آن هم هوای پاک و بدون وجود آلاینده‌ها مضر و سمی.

رشیدی تأکید کرد: در نتیجه امروز هوای پاک به یکی از اساسی‌ترین خواسته‌های جوامع بشری تبدیل شده است و دولت‌ها قانون هوای پاک را در سرلوحه کار خود قرار داده‌اند و قوانینی را برای حراست از پاکیزه نگه داشتن هوا تعیین کرده‌اند.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی لرستان اضافه کرد: اما تحولات زیست محیطی که متاسفانه بیشتر آنها حاصل مداخلات انسان در ارکان مختلف محیط زیست است، سبب شده که مشکل آلودگی هوا امروزه به‌عنوان مهمترین چالش پیش روی بشر تبدیل شود و سالانه بر اثر فعالیت‌های مختلف صنعتی، تجاری و اجتماعی آلاینده‌های زیادی وارد هوا شوند.

وی گفت: از بین آلاینده‌های مختلف هوا در سال‌های اخیر ترکیبات آلی فرار بعد از ذرات گرد و غبار رایج‌ترین آلاینده‌های هوا به حساب می‌آیند.

رشیدی اضافه کرد: امروزه تاثیر ترکیبات آلی فرار در هوای شهرهای بزرگ برروی سلامت افراد جامعه، از چالش‌های پیش روی متولیان حوزه سلامت به حساب می‌آید. از آنجایی که بیشتر این ترکیبات از جمله ترکیبات سرطان‌زا شناخته شده‌اند در نتیجه وجود این مواد در هوای شهر می‌تواند سلامت افراد را به طور جدی مورد تهدید قرار دهد.

وی با بیان اینکه تبخیر از جایگاه‌های توزیع سوخت یکی از منابع اصلی انتشار ترکیبات آلی فرار بوده که ممکن است از مخازن ذخیره سوخت، در حین خالی کردن تانکرهای سوخت‌رسانی به مخزن و یا از سیستم تزریق و پرکردن ماشین‌ها منتشر شوند، ادامه داد: عواملی مثل آب‌بند نبودن وسایل مورد استفاده در سیستم توزیع سوخت یا دمای هوا و تعداد موارد سوختگیری می‌تواند بر میزان انتشار ترکیبات آلی فرار در پمپ بنزین‌ها تاثیرگذار باشند.

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی لرستان در ادامه گفت: با توجه به اینکه یکی از مهمترین منابع انتشار این ترکیبات در اتمسفر شهری، انتشار آنها از طریق پمپ بنزین‌ها تشخیص داده شده لذا در پژوهش حاضر، مدل انتشار ترکیبات آلی فرار از جایگاه‌های پمپ بنزین سطح شهر خرم‌آباد و میزان تأثیر آن بر محیط اطراف مورد بررسی قرار گرفت تا با استفاده از نتایج به دست آمده بتوان نقاط بحرانی سطح این شهر که از پمپ بنزین‌ها بیشتر متاثر می‌شوند، شناسایی و هشدارهای لازم به مردم و مسئولین مربوطه داده شود.

وی بیان کرد: نتایج این مطالعه نشان داد که بین پمپ بنزین‌های سطح شهر خرم‌آباد از لحاظ انتشار ترکیبات آلی فرار اختلاف معناداری وجود ندارد یعنی همگی در آلودگی هوا به این ترکیبات سمی سهیم هستند. اما بیشترین میانگین غلظت ترکیبات آلی فرار در پمپ بنزینی بود که در پایین میدان امام حسین(ع) شهر خرم‌آباد قرار دارد و کمترین غلظت این آلاینده‌های خطرناک هوا در اطراف  پمپ بنزین مستقر در منطقه کوی ارتش شهر بود.

رشیدی افزود: به عبارتی خطر در معرض قرارگیری با این آلاینده‌های خطرناک برای افرادی که در اطراف پمپ بنزین مستقر در پایین میدان امام حسین(ع) خرم‌آباد تردد یا ساکن هستند بیشتر از سایر مناطق این شهر است که دلیل این امر تراکم بافت شهری و وجود دو پمپ بنزین نزدیک به هم در این ناحیه از شهر است.

وی ادامه داد: همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که در فصول گرم سال مثل بهار و تابستان خطر این ترکیبات سرطان‌زا بیشتر از فصول سرد مثل پاییز و زمستان است. به عبارت دیگر خطر آلودگی ناشی از این ترکیبات در هوا شهر برای فصول گرم سال به مراتب بیشتر از فصول سرد است.

رشیدی در خصوص پیشنهادات و توصیه‌های لازم نیز گفت: توجه به سالم بودن پمپ‌های سوخت‌گیری توسط جایگاه‌داران پمپ بنزین‌ها، بررسی مرتبط نازل‌های سوخت‌گیری از نظر سالم بودن و نداشتن نشتی، تردد بی مورد سایر افراد در اطراف پمپ بنزین‌ها، در نظر گرفتن تدابیر لازم برای کاهش دفعات سوخت‌گیری خودرو توسط مردم؛ مثلا باک خودرو را به اندازه کافی پر کنند که تا مدتی نیاز به مراجعه مجدد برای سوخت‌گیری نباشد، جلوگیری از سرریز شدن بنزین از باک خودرو توسط افرادی که سوخت‌گیری انجام می‌دهند.