جمعآوری معتادان متجاهر و درمان آنها از جمله برنامههایی است که هر بار از سوی نهادهای مختلف در ایران پیگیری و هر سال تکرار میشود اما به گفته برخی از افراد این موضوع نه تنها نتوانسته است مشکل گشا باشد که خود بعضا به مشکل دیگری تبدیل میشود.
شفاآنلاین>سلامت>اقطار، مدیرکل دفتر پیشگیری و امور اعتیاد سازمان بهزیستی کشور: جمعآوری معتادان متجاهر و انتقال آنها به مراکز ماده 16 مانع ورود این افراد به پروسه درمان میشود.
به گزارش
شفاآنلاین:جمعآوری
معتادان متجاهر و درمان آنها از جمله برنامههایی است که هر بار از سوی نهادهای مختلف در ایران پیگیری و هر سال تکرار میشود اما به گفته برخی از افراد این موضوع نه تنها نتوانسته است مشکل گشا باشد که خود بعضا به مشکل دیگری تبدیل میشود.
زمستان سال گذشته بود که شهرداری تهران از اجرای برنامهای با عنوان ساماندهی معتادان متجاهر را در دستور کار خود قرار داد که هدف از آن جمع آوری 5 هزار معتاد متجاهر بود. همزمان با این موضوع نیز پلیس پایتخت نیز از راهاندازی شهر سلامت معتادان خبر داد. سردار رحیمی فرمانده پلیس پایتخت در این رابطه گفت:«اقدامات لازم برای ایجاد «شهر سلامت» یا «دهکده سلامت» شروع شده و ما طرح کامل و هادی آن را ارائه دادهایم تا این شهرک ۱۰ هزار نفری به همراه مراکزی در آن مثل مرکز تفریحی و سرگرمی و ورزشی و... راه اندازی شود و افراد درگیر اعتیاد آرام آرام به جامعه و کار و زندگی باز گردند. رحیمی در رابطه با ویژگی این شهرها یا دهکدهها گفت: «دهکده سلامت معتادان مثل یک شهر خواهد بود که تمام امکانات بازپروری، درمان، مشاوره و آموزش برگشت به زندگی و خانه و خانواده در آن فراهم خواهد شد و حتی خانههایی در آن ساخته میشود که انس و ارتباط بین فرد و خانواده در آنها برقرار شود.»
رحیمی در رابطه با سقف حضور افراد داری اعتیاد در شهرهای سلامت نیز گفت: «فرآیند درمان را نباید اینطور ببنیم. همین حالا در مرکز مهر سروش ما فردی هست که بیش از یک سال و نیم در آنجا حضور دارد. اتفاقا فرد باید زمانی به جامعه بازگردد که واقعا آمادگی ورود به جامعه و زندگی سالم و به دور از اعتیاد را داشته باشد. نباید چرخههای قبلی تکرار شود. به همین دلیل هم ما به دنبال فراهم کردن امکان اشتغال و مهارت آموزی به این افراد هم هستیم.»
دور باطل جمع آوری معتادان متجاهر
در همین حال، سردار رحیمی در هفتههای گذشته، گفت: «ما از سال ۹۷ تاکنون حدود ۷۰ هزار معتاد متجاهر را از مناطق شوش، مولوی و هرندی جمعآوری کردهایم درحالیکه تهران حدود ۲۲ هزار معتاد متجاهر دارد، پس عدد ۷۰ هزار از کجا آمده است؟ این تعداد جمعآوری نشاندهنده دور باطلی است که صورت گرفته و باید اصلاح شود.»
فرمانده انتظامی پایتخت با اشاره به وجود ۳۰۰ منزل پلاک قرمز در تهران که ۱۰۷ باب منزل در مناطق شوش، مولوی و هرندی وجود داشته و تبدیل به پاتوق معتادان شده، تصریح کرد: «در این مناطق با توجه به وجود ناهنجاریها نباید رفتار ما قانونمدارانه باشد بلکه نیاز به اقدام فراتر از سیستم اداری داریم.»
این موضوع پیش از این از سوی شهرام شمس عضو کانون درمانگران مواد مخدر بیان شده بود. این برنامههایی که شهرداری و نیروی انتظامی برگزار میکنند و هر از گاهی تعدادی را جمعآوری میکنند و به کمپ اعزام میکنند به دلیل اینکه به لحاظ ذهنی و روحی کاری انجام نمیگیرد پس از پاک شدن بدن، افراد دوباره به سمت این مواد جذب میشوند.»
شمس تاکید کرد: «درمان سوء مصرف مواد مخدر کار یک روز و دو روز و حتی یکسال نیست، علاوه بر دارو، نیاز به مصاحبه و مشاورههای روانپزشکی وجود دارد. وقتی میخواهیم هزینهای انجام دهیم باید با محوریت بهزیستی و وزارت بهداشت راه علمی طی شود.»
وی با بیان اینکه اگر قرار بود یکشبه چهره اعتیاد را پوشاند بسیاری از جاهای دیگر از ما بسیار جلوتر بودند، گفت: «اعتیاد یک بیماری تک بعدی نیست، تورم، بهروهوری و شغل افراد و برنامهریزیهای دولت و سیاستهای کشور نیز در آن دخیل است. لذا این برنامهها فقط به هدر دادن بودجههای بیتالمال است و از این افراد باید پرسید چند مشاوره پزشک دارند آیا دستورالعملهای آن را وزارت بهداشت تایید کرده است یا خیر؟ اگر سوء استفاده شود باید به چه مرجعی مراجعه کرد؟»
شمس یادآور شد: «هر ارگانی مانند بهزیستی، وزارت بهداشت و.. بودجهای با نام هزینه پیشگیری و درمان مخدر دارد، توصیه ما این است که این بودجهها تجمیع شود و با یک رویکرد مشخص و از طریق علمی این کار را پیش ببرند.»
مراکز جمعآوری یا مراکز کاهش آسیب
جمعآوری معتادان متجاهر و انتقال آنها به برخی مراکز مانند مراکز ماده 16 نیز مورد انتقاد سازمان بهزیستی قرار گرفته است به همین دلیل این سازمان رویکرد دیگری همچون مراکز کاهش آسیب را برای بهبود وضعیت اعتیاد در نظر گرفته است و در این رابطه فرهاد اقطار مدیرکل دفتر پیشگیری و امور اعتیاد این سازمان روز گذشته با بیان اینکه بخشی از معتادان در پاتوقها حضور دارند و گاها همه نوع موادی مصرف میکنند، گفت: «برای اینکه این افراد به چرخه ترک و درمان وارد شوند باید آرام آرام کار پیش برود و ابتدا بجای مواد برای فرد، متادون خوراکی در نظر گرفته شود و متادون درمانی آغاز شود. این برنامه در مراکز کاهش آسیب اتفاق میافتد.»
وی با اشاره به وظایف مراکز کاهش آسیب ادامه داد: «وظیفه مراکز کاهش آسیب این است که این افرادی که در این پروسه خطرناک قرار گرفتهاند را توسط کارشناس و تیم سیار شناسایی کرده و این افراد آرام آرام از این فضا فاصله گرفته و برای اینکه تزریق و رابطه جنسی سالم داشته باشند و همچنین برای درمان تشویق شوند؛ باید روی آنها کار شود. اگر این پروسه به درستی طی شود احتمال اینکه این افرادی که به ته خط رسیدهاند به پروسه درمان وارد شوند بیشتر است. اما متاسفانه در برخی موارد این معتادان جمعآوری کرده و به مرکز ماده ۱۶ منتقل میکنند.»
مدیرکل دفتر پیشگیری و امور اعتیاد سازمان بهزیستی کشور تصریح کرد: «در سال ۱۴۰۰ ، ۹۶ مرکز کاهش آسیب داشتیم که از این تعداد ۱۱ مرکز برای زنان در نظر گرفته شده بود. ۱۸ هزار و ۲۵۳ نفر را در مراکز کاهش آسیب پوشش دادهایم. ۶۱ مراکز سرپناه یا شلترداشتهایم که از این تعداد ۱۶ مرکز برای زنان بوده و ۶ هزار و ۴۴ نفر نیز در این مراکز پوشش داده شدهاند. همچنین موبایل ونها ۳۸ مورد بودهاند و ۱۸ هزار و ۲۲۵ نفر خدمات دریافت کردهاند ۵۱ کانکس داشتهایم و به ۱۲ هزار و ۳۵۶ نفر خدمات ارائه شده است.»
اقطار با اشاره به تیمهای گذری و سیار گفت: «در سال گذشته تیم سیار و گذری ۱۳۵ تیم بودهاند که ۲۳ هزار و ۴۳۶ نفر پوشش دادهاند. اینکه ما این معتادان ته خطی را به عنوان معتاد متجاهر در نظر بگیریم باعث میشود در آن سیکل وارد شوند و بینتیجه از آن خارج شوند. اما اگر اجازه دهیم در مراکز کاهش آسیب کمکم به سمت ترک و درمان پیش بروند قطعا ترک پایدارتری از این افراد را خواهیم دید، تعدادی از این افراد که به ته خط رسیده بودند و با تمایل خودشان ترک کرده و پروسه درمان را طی کردند امروز مدیرعامل برخی از این مراکز هستند. این نشان میدهد که اگر پروسه درمان به صورت علمی پیش برود پاکی این افراد بیشتر است و درصد بیشتری پاک میمانند.»
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود درباره مراکز ماده ۱۵ گفت: «براساس تعرفههایی که دولت اعلام کرده است ما به استانها اعلام کردیم که چه مبلغی را برای یاران مراکز ماده ۱۵ پرداخت کنند. برهمین اساس با توجه به میزانی که خانواده میتواند برای درمان پرداخت کند ما نیز یارانه پرداخت میکنیم برخی اوقات خانواده میتواند تمام هزینه را پرداخت کند و در برخی از مواقع بخشی از هزینه را پرداخت میکند و مابقی هزینه توسط ما به صورت یاری برگ پرداخت میشود.»
مدیرکل دفتر پیشگیری و امور اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: «درخصوص سرانه ماده ۱۶ و تبصره ۲ ماده ۱۵ با توجه به اینکه هزینهها از سوی ستاد مشخص و پرداخت میشود، هنوز تفاهمنامهای با ستاد در این خصوص منقعد نشده است با توجه به افزایش قیمتها ما رقم پیشنهادیمان را به ستاد اعلام کردهایم و در حال چانهزنی با ستاد هستیم تا ببینیم چه عددی را قبول میکنند.»
اقطار درباره شکایت از مراکز ترک اعتیاد گفت: «بیشترین شکایت از مراکز سرپایی در خصوص خدمات دارویی و تعرفههای درمانی است. اما بیشترین شکایت مردم از مراکز بستری، کمپهای غیرقانونی است مسئولیت شناسایی و برخورد با این کمپها با
سازمان بهزیستی نیست و نیروی انتظامی باید با این کمپهای غیرمجاز برخورد کنند. مردم چنانچه با این مراکز مواجه میشوند با خط ملی اعتیاد تماس گرفته و اطلاع میدهند ما بلافاصله با ستاد و نیروی انتظامی نامهنگاری و از آنها درخواست تعطیلی این مراکز را میکنیم.»
وی یادآور شد: «همچنین میتوانند با خط ۱۴۸۲ تماس گرفته و هم از مراکز قانونی اگر شکایت دارند مطرح کنند و همچنین مراکز غیرقانونی را به ما معرفی کنند. این مراکز به دلیل اینکه از ما مجوزی دریافت نکردهاند ما نمیتوانیم در خیابان راه بیفتیم و با آنها برخورد کنیم. شکایت از مراکز ماده ۱۶ و ماده ۱۵ نیز در رتبه بعدی شکایات قرار دارند.»سپید