گذشته از عواقب و لطماتی که دوقطبی کردن جامعه و اینطور بدزبانی‌ها، اهانت‌ها و سخت‌گیری‌ها به بخشی از جامعه رقم می‌زند، باید به بررسی دلایل بروز این وضعیت نیز پرداخت
شفاآنلاین>سلامت> مشکل و دشواری کم نداریم اما حجاب و دوقطبی‌ای که برخی سعی دارند پیرامون آن در جامعه ایجاد کنند نیز موضوع حائز اهمیتی است که باید قبل از آنکه خیلی دیر شود، فکری به حال آن کنیم. نگاهی به اخبار و حواشی پیش آمده در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که این موضوع در حال تبدیل شدن به یک چالش جدی است و درگیری‌هایی که رقم می‌زند، با تبعات اجتماعی، سیاسی و حتی امنیتی همراه است.
به گزارش شفاآنلاین:یک روز در اتوبوس دعوا می‌شود و فردا آقای موتوری دنبال یک راننده خانم می‌افتد و… . هر یک از این موارد به صورت جداگانه قابل بحث و بررسی است اما بهتر است که در نگاهی کلان‌تر به آسیب‌ها و مخاطرات افزایش این رویه توجه داشته باشیم.
این طور که به نظر می‌رسد برخی خواسته یا ناخواسته حجاب و امر به معروف را بهانه کرده و مردم را رو‌در‌روی هم قرار می‌دهند. از آنجایی که متر و معیار مشخصی هم برای تشخیص درستی حجاب افراد و مرز اختلاف‌نظرهای سلیقه‌ای مردم نداریم؛ بعضا شاهدیم که کار از امر به معروف گذشته و به درگیری می‌انجامد.
دود این وضعیت اما به طور قطع به چشم همه ما خواهد رفت. هم مردم و هم مسوولان که حتی اگر ندانند و توجه نکنند، برای اداره یک جامعه دوقطبی و چندپاره به دردسر خواهند افتاد.
همین چند روز قبل بود که ویدئوی درگیری دو خانم در اتوبوس جنجال به پا کرد. همان خانم آمر به معروفی که با زبان تهدید می‌گفت اگر تو برای مسیح علی‌نژاد می‌فرستی من برای سپاه می‌فرستم که پدرت را درآورند. از قضا خانم تذکرگیرنده بازداشت شد و باقی قضایا که در اخبار مکرر خواندیم. این ماجرا با واکنش‌های بسیاری هم همراه بود مثلا محمدعلی ابطحی، روحانی اصلاح‌طلب در توئیتر خود نوشت: «دفاع مسوولان رسمی از کار رویارویی شهروند با شهروند به نام دین در درگیری دو دختر پر‌حجاب و کم‌حجاب فاجعه است. دوگانه‌سازی باحجاب- بی‌حجاب گسل خطرناک اجتماعی است»
جلیل محبی دبیر سابق ستاد امر به معروف و نهی از منکر نیز از این رویکرد نقد و توئیت کرد که «کاری که برخی می‌کنند هر چه باشد امر به معروف و نهی از منکر نیست، زیرا که قال علی علیه اسلام «ان الامر بالمعروف و النهی عن المنکر دعا تا الاسلام» امر به معروف و نهی از منکر دعوت به اسلام است.»
حمیدرضا زائری نیز در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «بزرگان و مسوولان جامعه مثل پدر و مادر خانواده‌اند، باید دل‌های بچه‌ها را با وجود همه اختلاف‌ها به هم نزدیک کنند، نه اینکه خواهری را علیه برادر بشورانند و برادر را علیه خواهر تحریک کنند. … با وضعیتی که امروز داریم پیش می‌رویم متاسفانه تنش‌ها و حساسیت‌های عصبی در فضای اجتماعی بین آحاد مردم تشدید می‌شود، کاملا می‌شود تصور کرد که چه بر سر ما خواهد آمد! به جای اینکه خواهر‌ها و برادر‌های این خانواده غمخوار و دوستدار هم شوند و «چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضو‌ها را نماند قرار» و… مع‌الاسف بزرگ‌تر‌های ما دارند کاری می‌کنند که زن و بچه مردم توی خیابان به هم بپرند و دیگر همسایه از دست همسایه امنیت و آرامش نداشته باشد.»
برخی دیگر از واکنش‌ها نیز از قضا در راستای همان دوگانه‌سازی بود که درباره عواقب آن هشدار داده می‌شود. مثلا احمد عبداللهی رییس ستاد امر به معروف و نهی از منکر اصفهان نوشته بود: «در فیلم منتشرشده دیدیم یک خانم بدزبان اقدام به فیلم گرفتن از یک خانم محجبه کرده، به او فحاشی و نهایتا او را از اتوبوس بیرون می‌کند.» وی افزود: «یکی از آثار همزیستی با سگ ابتلا به بیماری‌های مشترک از جمله هاری است که متاسفانه برخی الان در این مرحله هستند و باید مواظب حمله آنها بود.»
خبرگزاری فارس نیز بدحجاب‌ها را تقسیم به چند گروه از جمله نوجوانان، اهالی مد، عرفی‌گراها، کاسبان و مانکن‌ها، بی‌عفت‌ها و قانون‌شکن‌ها کرده و اقدامات موارد چهارم تا ششم را ضد امنیت ملی تفسیر کرده است.
گذشته از عواقب و لطماتی که دوقطبی کردن جامعه و اینطور بدزبانی‌ها، اهانت‌ها و سخت‌گیری‌ها به بخشی از جامعه رقم می‌زند، باید به بررسی دلایل بروز این وضعیت نیز پرداخت. وضعیتی که به نظر می‌رسد بیش از هر چیز ناشی از برخی ابهامات قانونی و در اختیار نبودن متر و معیارهای مشخص باشد.
نعمت احمدی حقوقدان که از جمله منتقدان رویه فعلی امر به معروف و نهی از منکر است، از عدم وجود معیارهای مشخص بدحجابی و همچنین حدود اختیارات و عملکرد آمران به معروف و ناهیان از منکر انتقاد کرده و می‌گوید: «در اصل هشتم قانون اساسی که مربوط به امر به معروف و نهی از منکر است، می‌گوید که امر به معروف یک وظیفه همگانی است و متقابل برعهده مردم نسبت به یکدیگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت. بر این اساس این امر از دید قانون اساسی واجب است اما در نحوه اجرای آن یک اشکال وجود دارد.»
وی تاکید کرد: «باید دید که تقابل فعلی بین دولت و مردم است یا مردم و مردم. اگر بین دولت و مردم باشد، قابل حل خواهد بود چون دولت ابزار مختلفی از جمله پلیس و مامور، زندان و… دارد و مامور دولت از باب اجرای امر به معروف و نهی از منکر یک شرح وظیفه دارد که اگر از آن خارج شود باید پاسخگو باشد. اما مساله وقتی جدی می‌شود که تقابل بین مردم با مردم باشد چون دیگر از کنترل خارج می‌شود و مامور دولتی در کار نیست که به خاطر هتک حرمت، توهین، خروج از چارچوب اختیارات یا ارتکاب عمل مجرمانه مورد مواخذه قرار بگیرد.
نتیجه می‌شود همین ویدئوی اخیر که در فضای مجازی منتشر شد. درگیری بین دو خانم صورت گرفت و یکی دستش را نشان می‌داد که جرحی صورت گرفته و اصلا معلوم نبود که چه کسی مرتکب شده است. در عین حال عده‌ای فریاد می‌زدند و خواستند فرد امر به معروف‌کننده را از اتوبوس بیرون کنند درحالی که اصلا مگر می‌شود یک نفر را از وسیله حمل‌و‌نقل عمومی بیرون کنند! اینجاست که مشکل ایجاد می‌شود.»
احمدی در ادامه گفت: «این گرفتاری‌ها وقتی ایجاد می‌شود که ما مردم را در مقابل مردم قرار می‌دهیم. جامعه از این تقابل آسیب می‌بیند. در ادامه این رویه جامعه به دو بخش تقسیم می‌شود؛ گروهی خود را حق می‌دانند و می‌خواهند که تذکر دهند. مشکل دیگر هم این است که چارچوب و معیار مشخصی درباره حجاب و بدحجابی نداریم. به کرات گفته‌ام که در مواد ۶۳۷، ۶۳۸، ۶۳۹، ۶۴۰ قانون مجازات اسلامی چیزی وجود ندارد که بر اساس آن بگوییم حجاب چیست؟ بی‌حجابی یا بدحجابی چیست؟ آیا مانتو و شال قابل قبول است یا لباسی که در دانشگاه و ادارات می‌پوشند و یا چادر؟! هرازگاهی یک امریه در این باب می‌بینیم و یکی می‌گوید که مانتو جلو باز نباشد یا چکمه تا روی پا نباشد و… همه اینها به خاطر آن است که یک الگو و تعریف مشخصی نداریم.»
وی در عین حال گفت: «این را هم باید در نظر داشت که تمام جوامع در تلاش برای ایجاد یک لباس و فرم یک‌دست شکست خورده‌اند. از رضاشاه که کلاه پهلوی را الگو کرده بود گرفته تا مائو که آن لباس خاکستری را لباس رسمی کرده بود. حتی در شوروی زمانی مردم را به خاطر پوشیدن شلوار جین بازداشت می‌کردند و… همه این تجارب را در ایران و کشورهای دیگر دیده‌ایم و همه شکست خورده است لذا باید از این تجارب استفاده کرد.»
نعمت احمدی تاکید کرد: «ایراد اصلی در رویه فعلی امر به معروف و نهی از منکر این است که اولا ملاک و معیار مشخصی برای حجاب و بدحجابی وجود ندارد و ثانیا، سپردن این وظیفه برعهده مردم موجب تقابل در جامعه شده و آسیب‌زا است. اگر این را جا انداخته باشیم که مردم با هم در این باره درگیر شوند، مشکلات بسیاری ایجاد می‌شود چون فرد امر به معروف‌کننده مامور دولت نیست و محدوده مشخصی برای او تعیین نشده است لذا ممکن است که از حد خارج شود. در عین حال دولت فرد تذکرگیرنده را بازداشت می‌کند. بر این اساس از نگاه مردم آمران به معروف، ماموران دولت تلقی می‌شوند و در نهایت مردم رو در روی هم قرار خواهند گرفت.»
درباره اینکه آقایان در مقابل هم قرار دادن مردم تعمد دارند یا از سر ناآگاهی از آن استقبال می‌کنند، قضاوتی نداریم اما لازم است که به صورت مکرر آثار تداوم این رویه را بازگو کنیم تا بلکه، درک دقیقی از صدمات آن ایجاد شود. در همین راستا محمدتقی فاضل‌میبدی، استاد حوزه علمیه گفت: «این نوع از امر به معروف و نهی از منکر که در جامعه ما در حال رایج شدن است یک امر کاملا انحرافی و غلط است که نسبتی با دین ندارد. دین یعنی اینکه انسان‌ها در جامعه در کمال آرامش و امنیت زندگی کنند. اگر یک خانم یا آقا با صبح با استرس وارد کوچه و خیابان شود، این جامعه دینی نیست. نباید مردم را از دین ترساند. پیغمبر خدا که وارد مکه شد نیز برای اینکه مردم نترسند، خانه ابوسفیان را مامن قرار دارد.»
وی با تاکید بر اینکه مقوله امر به معروف و نهی از منکر در جامعه ما کاملا غلط و اشتباه است، گفت: «تذکر، وعظ و ارشاد از دعوت‌های دینی است اما اینکه برخی آقایان در خطبه‌های خود اینطور با حجاب برخورد می‌کنند، درست نیست.»
این فعال سیاسی و مذهبی همچنین گفت: «اتفاقاتی که امروز در جامعه ما می‌افتد، اتفاقات مذهبی نیست. من بارها گفته‌ام که اگر می‌خواهند مشکل جوانان را حل کنند اول باید مساله اقتصاد، بیکاری، تورم و فقر را حل کرد. اگر این مسائل به نام دین حل شود، مردم خودشان مشتاق شده و به سوی دین می‌آیند. اما اگر مشکلات مختلف یک جوان را حل نکرده باشید، او هیچ‌وقت به دین راغب نمی‌شود.»
او در ادامه به یکی دیگر از آسیب‌های رویه فعلی در برخورد با حجاب اشاره کرد و گفت: «متاسفانه امروزه در جامعه ما خیلی از مردم به خصوص خانم‌ها از راه نفاق و ریا زندگی می‌کنند، یعنی در اداره و سر کار یک ظاهر و حجابی دارند اما در خیابان و سفر یا در خانه‌ها و مهمانی‌ها یک ظاهر و حجاب دیگر دارند. نباید اینطور باشد. اگر قرار باشد یک خانم در اداره حجاب داشته باشد و در یک عروسی مقابل نامحرم حجاب نداشته باشد، یعنی دوشخصیتی شده است. این نفاق و ریا در جامعه ما در حال رایج شدن است و باید مانع از افزایش آن شد.»
وی خاطرنشان کرد: «چرا جوانان ما، ایران را با این زیبایی و سابقه فرهنگ و تمدن و … ترک کرده و می‌روند؟! به خاطر اینکه اینجا بی‌هویت شده‌اند و هزار مشکل اقتصادی و… دارند. آقایان علما و خطبا که دلشان برای اسلام سوخته باید به مساله شغل، مسکن، کار، ازدواج جوانان و… بپردازند و بدانند که سایر مسائل خودبه‌خود درست خواهد شد.»
شاید برخی آقایان مثل عبدالله گنجی که نوشته بود «چه کسی گفته ما گشت ارشاد داریم» از اساس منکر برخوردهای فعلی باشند یا هر آنچه که گفته می‌شود را جنگ روانی قلمداد کنند اما واقعیت این است که با پاک کردن صورت مساله، نمی‌توان کاری را پیش برد. ترویج حجاب در جامعه اسلامی به جای خود اما جایگزین کردن برخوردهای سلبی با کار ارزشی و فرهنگی از یک‌سو، سپردن این برخوردها برعهده مردم و آن هم بدون آنکه هیچ شاخص و معیار مشخصی در کار باشد، نتیجه خوبی ندارد. مردمی که به خاطر حجاب رو در روی هم قرار بگیرند و درگیر شوند، حتما به خاطر سایر موضوعات نیز در تقابل قرار خواهند گرفت و این هم عاقبت خوشی ندارد. جهان صنعت
نظرشما
آخرین اخبار