شفاآنلاین>سلامت>بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقلی محسوب می‌گردد و در اثر آسیب فیزیکی مغز بروز می‌کند. آلزایمر یک بیماری پیشرونده است و موجب اختلال حافظه، زوال عقلی و مشکلات گفتاری می‌گردد. بین ۶۰ تا ۷۰ درصد بیماران مبتلا به آلزایمر از مشکلات بی‌اختیاری ادراری رنج می‌برند.به گزارش شفاآنلاین: این عارضه را نباید از بیماری آلزایمر جدا دانست؛ برخی روش‌های درمانی برای کمک به درمان آلزایمر در دسترس هستند و هر گونه مشکلی می‌بایست تحت نظر پزشک مورد بررسی قرار گیرد تا از این طریق عارضه‌های تاثیرگذار بر آلزایمر از بقیه متمایز گردند.
یکی از علائم نسبتا شایع زوال عقلی یا همان آلزایمر بخصوص با پیشرفت بیماری، بی‌اختیاری ادرار است. اگرچه این بیماری بسیار ناراحت‌کننده است و احساسات قوی بیمار همچون شرمساری، احساس خجالت و درماندگی را تحریک می‌سازد، بااینحال برخی شیوه‌های درمانی برای توقف این علائم مشکل وجود دارند.
مشاوره با پزشک متخصص می‌تواند شما را در انتخاب بهترین روش درمان متناسب با شرایط بیماران آلزایمری یاری کند.
علائم بیماری آلزایمر
در زمان بروز بیماری آلزایمر، پروتئین‌هایی در مغز ساخته می‌شوند و جرمی را تشکیل می‌دهند که به سلول‌های عصبی مغز صدمه رسانده و بافت‌های مغزی را از بین می‌برند. با گذشت زمان و با تجمع بیشتر پروتئین، نواحی بیشتری از مغز دچار آسیب و ضایعه می‌گردند.
مراحل ابتدایی
علائم اولیه بیماری معمولا خفیف هستند ازجمله:
اختلال حافظه‌ای (ممکن است بیمار محل قرار دادن اقلامی مانند کلید اتاق را مرتب فراموش کند)
حین گپ و گفت با دیگران مشکل به کار گرفتن واژگان صحیح را دارد، یا کلمات را تکرار می‌کند و یا اسامی افراد را فراموش می‌کند
احتمال گم شدن در مکان‌های آشنا
مشکلات درک و آگاهی از فضا و مکان
مشکل در تصمیم‌گیری یا انجام یک سری وظایف
مراحل بعدی
حاد شدن اختلال حافظه‌ای، برقراری ارتباط با دیگران، استدلال و خوگیری
ممکن است دچار افکار خیالی و توهم‌زایی گردد
ممکن است پرخاشگر یا عصبانی شود
به طور کلی درک چندانی از آنچه در اطراف او می‌گذرد ندارد، مشکلات غذا خوردن، راه رفتن و رنجور و نزار گشتن
اینکه بیماران مبتلا به آلزایمر دچار عارضه بی‌اختیاری ادراری هم می‌شوند چه علتی دارد؟
در مواردی ممکن است پیام‌های ارتباطی بین مغز و مثانه یا روده به درستی عمل نکنند و این وضعیت احتمالا به بی‌اختیاری ادراری منجر می‌شود که با مشکلات زیر همراه هستند:
مشکلات ناشی از کهولت سن:
عفونت‌های مجرای ادراری
مشکلات غده پروستات که در بین افراد مسن شایع است
یبوست –شاید تصور کنید که این عارضه دفعات اجابت مزاج را کاهش می‌دهد، اما در واقع آنچه رخ می‌دهد این است که مدفوع آبکی و سفت با هم دفع می‌گردند.
وجود بیماری‌های قبلی روده‌ای مانند سندروم روده تحریک‌پذیر
اثرات جانبی مصرف دارو
مشکلات ناشی از بیماری آلزایمر:
آسیب به مسیرهای حرکت عصب مغزی که در کنترل عملکرد مثانه و روده نقش دارند.
بیمار قادر نیست دیگران را از ادرار خود مطلع سازد
بیمار فراموش می‌کند بگوید دستشویی دارد یا خیلی دیگر متوجه می‌شود
مشکلات حرکتی، بدین معنا که بیمار توانایی بموقع رفتن به توالت را ندارد یا مشکل درآوردن شلوار یا رساندن خود به توالت را دارد
مشکل پیدا کردن یا به خاطر آوردن محل توالت
به خاطر داشته باشید، احتمال بیمار شدن مکرر افراد مبتلا به آلزایمر وجود دارد. بی‌اختیاری ادراری تنها یکی از علائم آلزایمر محسوب می‌گردد، لذا بیمار نیازمند معاینه تحت نظر پزشک و پیروی از روش‌های درمانی مناسب می‌باشد. شاید این راهکار مشکل‌گشا باشد.
راهکارهایی که به افراد مبتلا به آلزایمر کمک می‌کند بی‌اختیاری ادرار را بهتر مدیریت کنند
مادامی که بی‌اختیاری ادراری در اثر بیماری آلزایمر تشخیص داده شد این راهکارها را در نظر داشته باشید:
بهتر کردن توانایی‌های ارتباطی بیمار و کاهش مشکل آشفتگی ناشی از بیماری آزایمر.
ترجیحا دسترسی به دستشویی منزل را آسان کنید. روشنایی مناسب توالت حائز اهمیت است. وجود آیینه‌های بزرگ ممکن است افراد مبتلا به آلزایمر را سردرگم کند. یک میز توالت مجزا می‌تواند کمک زیادی به این نوع بیماران کند.
کمک کنید بیمار خود بتواند در مواقع نیاز با تلفن‌های ضروری تماس برقرار کند.
مشکلات جسمانی ناشی از کم‌تحرکی، ورزش نکردن و دراز کشیدن طولانی مدت در رختخواب را به حداقل برسانید. برای مثال استفاده از عصا، نرمش بیشتر و مدیریت موثر احساس درد را به او پیشنهاد کنید.
رژیم غذایی نامناسب و مقدار مصرف مایعات نیز می‌تواند بر اختلال بی‌اختیاری ادرار و دفعات دستشویی رفتن بیمار تاثیرگذار باشند.
پوشیدن لباس‌های نامناسب می‌تواند مشکلاتی در نحوه استحمام کردن بیماران بوجود بیاورد.
آلزایمر و روش‌های درمانی بی‌اختیاری
برخی اقدامات پیشگیرانه وجود دارند که با کمک آنها می‌توانید علائم بی‌اختیاری ادراری را متوقف یا بهبود بخشید. گنجاندن راهکارهای زیر در برنامه روزانه ایده خوبی به نظر می‌آید، طوری که برای بیماران مبتلا به آلزایمر به عادت تبدیل گردد.
روش‌های درمانی محافظه کارانه جهت درمان بی‌اختیاری ادراری بیماران آلزایمری
به منظور سالم نگه داشتن سلامت مثانه و روده و تنظیم عملکرد مجرای روده‌ای و حفظ قوام مدفوع، بیماران بایستی خوردن غذای سالم، در پیش گرفتن یک رژیم غذایی متوازن و سرشار از فیبر و مصرف کافی مایعات (به طور ایده ال ۶ تا ۸ لیوان آب در روز) را مد نظر داشته باشند. بهتر است مصرف کافئین و نوشیدنی‌های گازدار را کمتر کنید، زیرا این مواد عامل تحریک‌ساز مثانه شناخته شده‌اند.
تنظیم یک برنامه روزانه
تنظیم یک برنامه زندگی روزانه می‌تواند به پیشگیری از برخی پیشامدها کمک کند. برای مثال راهکاری برای دسترسی هرچه آسان‌تر بیمار به توالت بعد از هر وعده غذایی فراهم شود و مطمئن شوید بیماران در فواصل زمانی منظم غذا یا نوشیدنی میل نمایند. به منظور جلوگیری از ادرار شبانه، پیشنهاد می‌کنیم بیماران ۲ ساعت قبل از خواب مایعات مصرف نکنند، و در ضمن حتما از نوشیدن مایعات و آب به مقدار کافی در طول روز اطمینان حاصل فرمایید.
لباس‌های مناسب
پوشیدن لباس و شلوارهای گشاد و بدون دکمه و زیپ می‌تواند مشکلات ناشی از درآوردن لباس را بخصوص در مورد بیماران مبتلا به بی‌اختیاری ادرار برطرف سازد.
پوشاک مخصوص بیماری
پوشاک و محصولات بسیاری جهت کمک به حس آرامش بیشتر و تمیزتر ماندن لباس این نوع بیماران در بازار قابل دسترس هستند.
پدها و شلوارهای مخصوص بی‌اختیاری ادراری- این نوع محصولات در اندازه‌های مختلف و با قابلیت جذب مناسب در جهت عدم تماس مایعات خروجی بدن با پوست قابل دسترس هستند.
غلاف بی‌اختیاری مردانه – این وسیله طبی بر روی آلت تناسلی بیمار کار گذاشته می‌شود و به کیسه پا وصل می‌گردد. این وسایل بخصوص در هنگام خواب کاربرد دارند.
پد تختخواب و محافظ تشک – این پوشش‌های محافظ به تمیز و خشک نگه داشتن تختخواب بیمار کمک می‌کنند. علاوه براین برخی پوشش‌ها و پدهای مخصوص میز و صندلی بیمار هم فراهم هستند.
درمان دارویی
درصورتی که عفونت مجرای ادراری علت بی‌اختیاری ادراری شناخته شود، در این گونه مواقع پزشک ممکن است برای پاکسازی عفونت، درمان با آنتی بیوتیک را تجویز کند. در خیلی از موارد، این نوع درمان با برطرف کردن عفونت می‌تواند به رفع مشکلات بی‌اختیاری ادراری کمک کند.
توانبخشی عضلات لگن
اغلب بیماران مبتلا به آلزایمر افراد مسن هستند، بنابراین علاوه بر مشکلات بی‌اختیاری ادرار ناشی از فراموشی، از ضعف عضلات لگن نیز رنج می‌برید. برای این افراد روش‌های توانبخشی لگن بسیار موثر خواهد بود. این روش‌ها عبارتند از:
نرمش‌های لگن مخصوص بیماران مبتلا به بی‌اختیاری ادرار
کف لگن از یک رشته عضلات در قسمت پایینی استخوان لگن خاصره ساخته شده است. این عضلات از ارگان‌های لگنی محافظت به عمل می‌آورند و وظیفه کنترل عملکرد روده و مثانه را بر عهده دارند. فرض کنید همزمان قرار است از خروج باد معده جلوگیری کنید و یا سعی دارید جریان ادرار را متوقف سازید. بیمار بایستی احساسی مانند "فشار و بلند کردن عضلات” را در خود بوجود بیاورد، گویی قرار است مانع از خروج ادرار یا باد معده به طور همزمان شود. و مراحل انجام تمرین کگل به صورت زیر است:
مجراهای قدامی، میانی و خلفی لگن خاصره را تحت فشار قرار داده و بالا بیاورید.
از ۱ تا ۶ یا ۸ شمارش کنید (ماندن در این وضعیت به میزان توانایی‌تان بستگی دارد)
تا هر تعداد شمارشی که می‌توانید نرمش را تکرار کنید (مثلا تا شماره ۱۰ بشمارید)
این نرمش را ۳ ست در روز اجرا کنید ترجیحا صبح، ظهر و عصر.
تحریک الکتریکی عصب
از درمان به روش تحریک عصب ساکرام می‌توان جهت رفع عارضه بی‌اختیاری ادراری یا مدفوعی به خصوص برای بیماران سالخورده مبتلا به آلزایمر بهره برد. در این تکنیک درمانی از تعداد الکترود با مصرف خارجی استفاده می‌شود و در حقیقت از آنها می‌توان به عنوان جایگزینی برای الکترودهای داخلی مانند میله واژن یا معقد استفاده نمود.
درمان به روش تحریک عصب ساکروم تاثیر خود را از طریق قرار دادن الکترودهایی بر روی سطح خارجی پوست بیمار می‌گذارند. طی درمان جریان الکتریکی خفیفی از دستگاه کنترل الکترونیکی به الکترودها انتقال داده می‌شود و آنها نیز عضلات واقع در زیر الکترودها را تحریک می‌سازند. تحریک عضلات مورد نظر باعث انقباض عضلاتی می‌شوند که در ناحیه عبور عصب‌های ساکروم قرار دارند، و در نتیجه موجب انقباض عضلات کف لگنی می‌شوند و تحرک‌شان بیشتر خواهد شد.
بیوفیدبک
بیوفیدبک یا پس خوراند زیستی به تکنیک تمرینی اطلاق می‌گردد که در آن افراد یاد می‌گیرند سلامت و عملکرد بدن را با استفاده از سیگنال‌های بدن خودشان بهبود بخشند. دستگاه بیوفیدبک به تجهیزات اندازه‌گیری مجهز است و کمک می‌کنند فرد بیمار از نحوه عملکرد بدنشان بیشتر آگاهی یابند. بیماران می‌توانند با استفاده از تجهیزات الکترونیکی یا یاداشت برداری از نحوه انقباض عضلات مجرای ادراری و مثانه مطلع گردند و در نتیجه کنترل بهتری بر این عضلات داشته باشند. از بیوفیدبک درمانی می‌توان در کنار نرمش‌های عضله لگن خاصره و تحریک الکتریکی عصب در راستای برطرف نمودن تنش و بی‌اختیاری فوریتی استفاده نمود.مرکز توانبخشی امید
