چند روزی است که فیلمی از یک پسر نوجوان حدود 14 ساله همراه با مضامین غیراخلاقی در فضای مجازی موجی از انتقادهای مردمی را به‌دنبال داشته است. هر از چندگاهی کلیپ‌ها و پست‌هایی از این دست در فضای مجازی بحث‌برانگیز می‌شود.
شفاآنلاین>سلامت>چند روزی است که فیلمی از یک پسر نوجوان حدود 14 ساله همراه با مضامین غیراخلاقی در فضای مجازی موجی از انتقادهای مردمی را به‌دنبال داشته است. هر از چندگاهی کلیپ‌ها و پست‌هایی از این دست در فضای مجازی بحث‌برانگیز می‌شود.
به گزارش شفاآنلاین: این بار اما موضوع درباره سوء‌استفاده والدین از کودکان در فضای مجازی مطرح شده؛ کودکانی که نه در کف خیابان بلکه در یک فضای غیرحقیقی در جهت پول‌سازی برای والدین یا حتی برآورده کردن عقده‌های روانی آنها ساعت‌های طولانی از شبانه‌روز را در مقابل دوربین قرار می‌گیرند.
سرهنگ داوود معظمی گودرزی، رئیس پلیس فتای پایتخت هم با اشاره به اینکه متأسفانه در مواردی ما شاهد این‌گونه مسائل بوده‌ایم، می‌گوید: قطعاً پلیس فتا نیز بر حسب انجام وظایف ذاتی خود با رصد مستمر فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی با هرگونه مسأله‌ای که باعث تشویش اذهان عمومی و آزرده خاطر شدن هموطنان در فضای مجازی خصوصاً در زمینه کودک‌آزاری شود، ورود پیدا می‌کند و با مرتکبان برابر قانون برخورد خواهد کرد، کما اینکه ظرف چند ماه گذشته چندین مورد از این مسائل در پلیس فتای تهران بزرگ مورد پیگیری جدی قرار گرفته است. در خصوص موضوعی که مطرح شده نیز مبنای عملکرد بندهای دقیق و شفاف قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 99/02/23 است و برخورد پلیس فتا با اشخاصی که به هر نحو موجبات نقض موارد ذکر شده در متن قانون را فراهم آورند، بسیار جدی است.
اخیراً رئیس پلیس سایبری کشور هم از دستگیری سرشاخه‌های اصلی شبکه سازمان‌یافته‌ای که لایوهای غیراخلاقی و نامتعارف در نقاط مختلف کشور انتشار می‌دادند، خبر داده است. وحید مجید، رئیس پلیس فتای فراجا گفته که طرح‌های عملیاتی پلیس فتا علیه گردانندگان سایت‌ها و پیج‌های غیراخلاقی و نامتعارف در کشور به‌صورت دائمی در کارگروه‌های ویژه در حال انجام است. رسیدگی به این‌گونه جرایم در اولویت مأموریتی این پلیس قرار دارد و تاکنون تعدادی از این تارنماها در این حوزه مورد شناسایی قرار گرفتند و برخورد با مرتکبان این‌گونه جرایم در حال اجراست. تعدادی از کاربران و فعالان حرفه‌ای فضای مجازی که با عدم رعایت قوانین و مقررات و عدم توجه به هنجارها نسبت به تولید و انتشار محتوای غیراخلاقی اقدام کرده‌اند نیز مورد احضار و توجیه و اخذ تعهد قرار گرفته‌اند. رئیس پلیس سایبری کشور از تمام کاربران فضای مجازی خواسته که ضمن رعایت قوانین و مقررات جاری و هنجارهای کشور در صورت مشاهده موارد مشکوک و مجرمانه در حوزه مذکور موضوع را از طریق سایت پلیس فتا به نشانی www.cyberpolice.ir یا تماس با شماره تلفن 096380 به جهت پیگیری سریع به این پلیس گزارش کنند.
نمونه‌هایی از جمله مواردی که در چند روز اخیر در فضای مجازی گسترش پیدا کرده بویژه برای رده‌های سنی کودکان و نوجوانان می‌تواند آسیب‌های اجتماعی زیانباری را به‌دنبال داشته باشد. کارشناسان و متخصصان این حوزه نظرات متفاوتی را ارائه می‌دهند؛ دسته‌ای معتقد هستند که باید قانون صریحی در این حوزه وجود داشته باشد و طیفی دیگر معتقد هستند که با همین قوانین فعلی هم می‌توان از آسیب‌های کار کودکان در فضای مجازی کاست.
مونیکا نادی حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری با اشاره به اینکه این قبیل حرکات منجر به ورود آسیب به روان کودک می‌شود،می‌گوید: در قالب کودک آزاری روانی می‌توان پیگیری قانونی کرد. به‌کار‌گیری کودکان حتی در فضای مجازی، حقوق اساسی کودک را زیر سؤال می‌برد. واژه کودک کار مجازی را می‌توان به کودکانی که در صفحات مجازی برای والدین خود درآمدزایی می‌کنند، اطلاق کرد. البته برخی از والدین ناآگاه هستند اما برخی مواقع هم، هدف کاملاً سوء‌استفاده از کودک است. دادگاه می‌تواند تشخیص دهد که موضوع کودک کار در فضای مجازی، جرم است. مدعی العموم یا دادستان می‌تواند ورود کرده و وظیفه دارد، اعلام جرم کند. عموم مقررات قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب سال 1399 و پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک هم حق حریم خصوصی و کرامت انسانی را مطرح کرده‌اند.
این فعال حقوق کودک با تأکید بر اینکه در قانون کشور ما، کودک آزاری روانی پیش‌بینی شده، توضیح می‌دهد: به اعتقاد من، شاکی یا اعلام کننده جرم باید ورود داشته باشد یا اینکه مدعی‌العموم به‌عنوان جرم عمومی ورود کند. البته درست است که می‌توانیم سراغ قانون برویم اما در مقررات داخلی هم کودک آزاری روانی کاملاً مشهود است، این مسأله تنها به قانون مربوط نمی‌شود، خیلی وقت‌ها والدین ناآگاه هستند و کلاً هدف سوء‌استفاده نیست، این مسأله خیلی مهم است که فرهنگ‌سازی در این حوزه ارتقا پیدا کند.
به اعتقاد نادی، والدین بدون رضایت یا با رضایت کودکی که زیر سن قانونی است اقدام به بازکردن صفحات مجازی و سوء‌استفاده از کودک می‌کنند، اما از آن جایی که اصل، در نظر گرفتن مصلحت و منفعت کودک است، باید برخورد قانونی شود. برخی به‌عنوان والد تصاویر کودک خود را بویژه تصاویر بدون لباس، نوع بازی کردن یا نوع لباس پوشیدن او را به نمایش می‌گذارند، این کار در بسیاری اوقات تجاوز به حریم خصوصی کودک به‌شمار می‌رود. با اینکه می‌گوییم، کودکان هم آزادی بیان دارند و می‌توانند خود را ابراز کنند، اما این موضوع متفاوتی است. باید حد و حدود را بشناسیم و بدانیم کجاها، آسیب به‌شمار می‌روند. گاهی اوقات والدین، خصلتی را در فرزندان خود تقویت می‌کنند، فرض کنید از کودکی 9 ساله فیلم‌هایی منتشر می‌شود که در حال دی جی کردن است.
این کار برای مخاطب جذاب است اما این فکر به آن کودک القا می‌شود که در آینده آن شغل را انتخاب کند، این یک مثال سطحی است، خیلی مثال‌های مختلفی می‌توان آورد که والدین، فرزندان را در فضای مجازی به مسیری هل می‌دهند که شاید در بزرگسالی مورد تأیید کودک نباشد. ریزش احساسات و تمایلات عمومی هم به سمت کودک می‌تواند بسیار برای او آسیب‌زننده باشد.
نادی در ادامه یادآور می‌شود که کودک آزاری، جرم عمومی است و نیاز به شاکی خصوصی ندارد و هر فردی می‌تواند، آن را اطلاع دهد و دادستانی هم می‌تواند ورود کند. در مواردی که سوء‌استفاده از کودک اتفاق می‌افتد و کسب درآمد هدف والدین قرار می‌گیرد، امکان ورود به موضوع به‌عنوان پرونده قضایی وجود دارد. قانون جرایم رایانه‌ای هم بحث استفاده از کودکان و نوجوانان را جرم‌انگاری کرده و در این زمینه شاهد ورود جدی‌تر سیستم قضایی هستیم.
بیژن نوباوه، نماینده مردم تهران که سال‌ها سابقه حضور در کمیسیون فرهنگی مجلس را داشته معتقد است که اساساً تحرکاتی مانند سوء‌استفاده از کودکان توسط والدین در فضای مجازی نیازمند قانون است. عدم رعایت قانون حقوق شهروندان در سنین مختلف در فضای مجازی، بزرگ‌ترین مشکل کشور ماست. در کشورهای پیشرفته، قانون‌های سختگیرانه‌ای برای حقوق کودکان و زنان در فضای مجازی تعریف شده است اما در کشور ما سلیقه‌های شخصی اعمال می‌شود. این حقیقت که بپذیریم کودکان فعالیت مستقل در فضای مجازی داشته باشند، به‌دلیل نبود قانونی منسجم می‌تواند سبب شود که کودکان مورد سوء‌استفاده افراد مختلف قرار گیرند.
نوباوه در ادامه به قوانین کشورهای دیگر اشاره کرده و می‌گوید: در کف قوانین اتحادیه اروپا، هر آن چه در فضای حقیقی جرم محسوب می‌شود، در فضای مجازی هم جرم هستند، لذا رعایت حقوق کودکان و زنان در فضای مجازی مثل حقیقی است. البته واضح و بدیهی است که رعایت مراتب اخلاق در هر خانواده‌ای الزامی است، اما بسیاری از اتفاقات ناهنجاری که توسط کودکان در فضای مجازی می‌افتد، به نوعی با اجازه والدین است، خانواده خود، برای فرزندان گوشی و آیپد و وسایلی نظایر آن می‌خرند و زمینه را فراهم می‌کنند بدون اینکه آگاهی‌های کافی را در اختیار آنها قرار دهند. از آن جایی هم که کودکان بسیار کنجکاو هستند، نسبت به سایر اقشار آسیب‌های بیشتری خواهند دید.
ممنوعیت کار کودکان در فضای مجازی هم مصداق دارد
سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران نیز، با بیان اینکه فضای مجازی بواسطه جذابیت‌هایی که دارد برای کودکان و نوجوانان به مراتب مورد توجه بیشتری قرار می‌گیرد، به ما توضیح می‌دهد: به‌دلیل بروز کرونا و بهره‌مندی کودکان و نوجوانان از آموزش‌های مجازی، آنها به شبکه‌های مجازی وصل شده‌اند و بخش عمده ساعات روز را به حضور در فضای مجازی اختصاص داده‌اند. در حال حاضر بیشتر بچه‌ها سواد مهارت عضویت در شبکه‌های مختلف را دارند. نکته دیگر این است که با حضوری شدن صددرصدی کلاس‌ها و نظارت و کنترل خانواده بر فرزندان در استفاده از فضای مجازی اتفاقاً شاهد رویکرد خوبی خواهیم بود. ورود کنترل شده به مراتب آسیب‌های کمتری هم به‌دنبال دارد، زیرا فضای مجازی می‌تواند اثرات مثبت زیادی هم داشته باشد اما باید کنترل و نظارت والدین هم وجود داشته باشد. موضوع حضور کودکان در فضای مجازی ممکن است صرفاً موضوع اشتغال نباشد، زیر 15 سال از نظر سنی نباید کار کند اما در فضای مجازی در قانون به‌صورت خاص پیش‌بینی نشده، این در حالی است که در قانون، اصلی کلی وجود دارد و پرداختن به هر شغلی حتی برای 15 تا 18 سال اگر به سلامت روانی و جسمی آسیب بزند، شامل مشاغلی است که کودکان نباید به آن مشغول باشند.
موسوی چلک در خاتمه می‌افزاید: در برخی مراکز نگهداری کودکان، مصادیقی از جمله خودکشی و فرار کودکان و نوجوانان تحت تأثیر فضای مجازی به کرات دیده می‌شود، هم به والدین و هم کودکان و مربیان باید آموزش‌های لازم ارائه شود تا بتوانیم از بروز آسیب‌های اجتماعی بیشتر در این حوزه جلوگیری کنیم. روزنامه ایران
نظرشما
آخرین اخبار