در یک برنامه غذایی اشتباه سبک زندگی شما بهبود پیدا نمیکند و متناسب با نیازهای روزانه بدن شما نیست. یک برنامه غذایی اشتباه دارای مواد غذایی محدودی است. معمولا سریع بوده و ورزش را به شما پیشنهاد نمیدهد. یک برنامه غذایی اشتباه شما را گرسنهتر و بد خلقتر میکند.
برای کاهش وزن علاوه بر نوع خوراکیها کیفیت آنها نیز بسیار مهم است. در یک رژیم کاهش وزن درست و مناسب از تمام گروههای مواد غذایی باید استفاده شود. از جمله سبزیجات و میوههای تازه، غلات کامل و حبوبات، آجیلها و پروتئینهای فاقد چربی.
یک رژیم غذایی مناسب باید خوراکیهای دارای مواد مغذی و آنتیاکسیدان در خود داشته باشد. انواع میوهها از جمله موز، انگور، سیب، گریپ فوروت و سبزیجاتی مثل کرفس، قارچ، اسفناج، حبوبات، انواع آجیلها و چای سبز، شکلات تلخ و پروتئینها در یک رژیم کاهش وزن خوب به چشم میخورد.
کربوهیدراتها آن طور که میگویند بد نیستند و البته انواع گوناگونی دارند. سعی کنید کربوهیدراتهایی مثل قند و شکر را از برنامه غذایی خود حذف و کربوهیدراتهای نشاستهای و پیچیده مصرف کنید.
کربوهیدراتها انرژی مورد نیاز بدن را تامین کرده و خطر یبوست و کلسترول را کاهش میدهند. فراموش نکنید که با کاهش مصرف کربوهیدراتها، دریافت فیبر نیز کاهش مییابد.
کمبود مصرف فیبرها مشکلاتی به همراه دارند. میزان فیبر توصیه شده در طول روز ۲۵ گرم در خانمها و حدود ۳۸ گرم در آقایان میباشد. بهتر است فیبر روزانه خود را از مواد غذایی مختلف مثل میوهها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات و مغزیجات تامین کنید. مصرف فیبر فواید زیادی دارد. فیبر برای حرکات روده، تنظیم قند خون، کلسترول، پروبیتویکها و مبارزه با بیماریهای مزمن مثل سرطان کولون بسیار مفید است.
مصرف ویتامینها و مکملها برای سلامتی بدن بسیار مفید و ضروری هستند. اما در صورتی که به طور صحیح مصرف نشوند برای بدن میتوانند مضر باشند. همچنین مصرف خودسرانه آنها میتواند عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد.
بهترین زمان مصرف مولتی ویتامینها صبح و به همراه با یک ماده خوراکی دیگر است. اسید فولیک نیز بهتر است با خوراکیهایی مثل کلم، کاهو، اسفناج، مرکبات، حبوبات و غلات سبوسدار مصرف شود. پیشنهاد میشود ویتامین B12 را همراه شام یا صبحانه یا نهار میل کنید. ویتامین C بهتر است همراه با خوراکیهای حاوی ویتامین A و D و K و E یا یکی از وعدههای اصلی مصرف شوند.
زمانی که مصرف کربوهیدراتها قطع و مصرف پروتئین افزایش مییابد، سوخت و ساز و کاهش وزن سریعتر اتفاق میافتد. مصرف پروتئینها باعث کاهش اشتها و احساس سیری میشود. تحقیقات نشان داده است که پروتئینها سیر کنندهترین درشت مغذی هستند. یعنی با میزان غذای کمتر مدت طولانیتری را سیر میمانید.
پروتئینها باعث افزایش قدرت بدنی و بافت عضلانی شده، به سلامت استخوانها، کاهش وسوسههای غذایی، کاهش فشارخون و تثبیت وزن کمک فراوانی میکنند.
پخت و پز، غذا را خوشمزه تر میکند ولی در ترکیبات آن تغییراتی ایجاد میکند. بعضی از ویتامینها هنگام پخت و پز از بین میروند. هم خوردن غذای خام برای سلامتی مفید است و هم غذای پخته برای بدن فواید خاصی دارد. بعضی از مواد معدنی و ویتامین A در طول پخت و پز از بین میروند و میزان کمی از آن در غذا باقی میماند.
ویتامینهای محلول در چربی مثل K، E و D کمتر تحت تاثیر پخت و پز از بین میروند. پخت و پز غذاها به از بین بردن باکتریها نیز کمک میکند. در طول یک رژیم غذایی درست و اصولی پیشنهاد میشود هم از غذاهای خام و هم از غذاهای پخته و مغذی استفاده شود.
بعضی از خوراکیها هستند که باعث افزایش وزن شده و اگر بخواهید لاغر شوید باید از مصرف آنها در طول رژیم خودداری کنید. برخی از آنها عبارتند از:
میوههای خشک شده دارای خواص زیادی هستند، ولی به دلیل قند بالای ذخیره شده در آنها انرژی و کالری زیادی را به همراه دارند.
نوشیدنیهای مصنوعی دارای انواع شیرین کنندههای غیرطبیعی هستند که علاوه بر چاقی به سلولهای مغز نیز آسیب میزنند.
شیرکاکائوهای صنعتی که دارای شکلات سفید هستند سرشار از قند و چربی بوده و کالری فراوانی را برای بدن به همراه دارند.
سیب زمینی سرخشده دارای درصد بالایی از چربی و کالری است و به خاطر وجود نمک زیاد در آنها باعث چاقی و اضافه وزن میشود. از جمله مواد غذایی چاق کننده میتوان به انواع شیرینیها، پیتزا، فست فودها و بستنیها اشاره کرد.
بعضی از میوهها با توجه به خواصی که در خود دارند به کاهش وزن شما کمک فراوانی میکنند. از جمله این میوهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد: موز، گلابی، بلوبری، توت فرنگی، سیب، کیوی، هلو، گریپ فروت، نارگیل، انار، انبه و پرتقال.
بعضی از میوهها به دلیل داشتن کربوهیدرات یا چربی بیشتر تاثیر زیادی در افزایش وزن دارند. از جمله این میوهها خرمالو، آلو خشک، انجیر خشک، کشمش، مویز، گیلاس، خرمالو، هندوانه، طالبی، خربزه هستند.
بسیاری از افراد برای کاهش وزن در حال کالری شماری هستند، ولی از اینکه زمان غذا خوردن نیز بسیار مهم است غافل هستند. ساعت غذا خوردن تاثیر زیادی بر روی بدن، میزان دریافت انرژی و میزان جذب کالری مواد غذایی دارد.
زمان غذا خوردن بر روی تنظیم زمان متابولیسم بدن و خواب با کیفیت تأثیر زیادی دارد. بهترین زمان مصرف صبحانه برای کاهش وزن بهتر است یک ساعت بعد از بیدار شدن از خواب و حدوداً در ساعت ۷ صبح باشد. میان وعده صبح بهتر است حدود ساعت ۱۰ صبح مصرف شود و وعده ناهار حدود ساعت ۱۲ تا ۱۳ بهتر است استفاده شود.
مصرف میان وعده عصر در ساعت حدود ۴ بعد از ظهر باعث تنظیم میزان قند خون میشود و شام هرچه در اوایل شب مصرف شود، بهتر است. میان وعده قبل از خواب نیز بین ساعت ۱۰ تا ۱۱ شب بهتر است مصرف شود. این میان وعده بهتر است سبک بوده و شامل خوراکی سبکی مثل میوه باشد.
در یک رژیم غذایی اصولی و مناسب تمامی وعدهها مهم هستند ولی معمولا گفته میشود که صبحانه از وعدههای اصلی و مهمتر از بقیه است. تاثیر حذف این وعده بر روی خلق و خو، حافظه و ایجاد اختلال در هورمونها بسیار مشهود است.
حذف وعده صبحانه باعث چاقی و افزایش وزن شده و همچنین باعث گرسنگی کاذب در طول روز میشود. مخصوصاً سفارش میشود که وعده صبحانه را با یک غذای پروتئینی همراه کنید تا در طول روز از پرخوری در امان بمانید.
شیوه و سبک زندگی در این روزها مخصوصاً در شهرهای بزرگ نظم وعدههای غذایی روزانه ما را بر هم زده و باعث شده که بعضی از وعدههای اصلی را حذف یا جابجا کنیم. البته این را باید در خاطر داشته باشیم حذف یک وعده غذایی و حتی میان وعدهها به تنهایی باعث لاغری و کاهش وزن ما نمیشوند بلکه سبب دریافت کالری اضافی در وعدههای بعدی خواهند شد.
در عادات تغذیه ما روشهای نادرست نیز دیده میشوند که ارمغان آن برای ما انواع بیماریهای قلبی- عروقی، گوارشی و همچنین افزایش وزن میباشد. از جمله این روشهای غلط به دو مورد اشاره میکنیم:
۱. مصرف باقالا پلو با ماهی: این غذا ترکیبی از چند ماده غذایی سرد است به خصوص اگر در کنار این غذا ترشی، سالاد یا ماست مصرف شود. در صورتی که چنین غذاهایی مصرف کردید پیشنهاد میکنیم از مواد غذایی گرم مثل زنجبیل، سیاه دانه، فلفل سیاه، آویشن و خرما استفاده کنید.
۲. خوردن لبنیات مثل دوغ و ماست همراه با مواد گوشتی: مصرف لبنیات با گوشت، مخصوصا گوشت قرمز باعث عدم جذب آهن به دلیل وجود کلسیم در لبنیات میشود.
رژیمهای غذایی نامناسب به بدن آسیبهای فراوان و شاید جبران ناپذیری بزند. پیروی از این رژیم شاید در کوتاه مدت باعث خوشحالی فرد شود ولی اثرات منفی و عوارض طولانی مدت آن خطرناک و آسیبزا است. ازجمله این عوارض به چند مورد از آنها اشاره میکنیم:
تغذیه ناکافی و نادرست که در طول رژیم های غیراصولی رخ میدهد باعث سوء تغذیه میشود.
زمانی که غذاهای خود را بیش از حد محدود کنید، ویتامینها و ریز مغذیهای مورد نیاز به بدن شما نمیرسد. این مورد باعث سوءتغذیه در افراد میشود.
از عوارض رژیمهای غیر اصولی و نادرست به ریزش مو میتوان اشاره کرد. به این دلیل که در یک رژیم غذایی نادرست مواد غذایی مورد نیاز بدن تامین نمی شود و بیشتر بافتهای بدن کارآیی درست خود را از دست میدهند.
افتادگی و شل شدن عضلات از جمله عوارض رژیم های غیراصولی میباشد. کاهش وزن سریع و نامناسب، این خطر را برای افراد دارد. وقتی که سوخت و انرژی مورد نیاز عضلات از طریق صحیح تامین نشود باعث از دست دادن بافتهای عضلانی میشود.
یکی دیگر از عوارض استفاده از رژیم غذایی نادرست یبوست در افراد میباشد. یبوست به این دلیل که غذاهای حاوی فیبر در طول رژیم مصرف نمیشوند، اتفاق میافتد. فیبرها در پوسته خارجی غلات، سبزیجات و میوهها وجود دارند که عدم مصرف آنها باعث ایجاد یبوست میشود.
حال که با رژیم های غیراصولی آشنا شدید و دانستید که کدام مواد غذایی به کاهش یا افزایش وزن شما منجر میشوند، بهترین کار این است که یک سبک تغذیهای سالم را در پیش بگیرید تا هم از تناسب اندام خود لذت ببرید و هم بدنتان دچار آسیب نشود.