تهیه داروهای خارجی کنترل کننده بیماری اماس در حال حاضر به یکی از دغدغههای این گروه از بیماران خاص تبدیل شده است
شفاآنلاین>سلامت> تهیه داروهای خارجی کنترل کننده بیماری اماس در حال حاضر به یکی از دغدغههای این گروه از بیماران خاص تبدیل شده است
به گزارش شفاآنلاین:بیماری اماس یکی از بیماریهای خاص در ایران است که حدود 70 هزار نفر از جمعیت کشور به آن مبتلا است. به گفته برخی از فعالین صنفی و کارشناسان پزشکی در حال حاضر مهمترین دغدغه این بیماران تهیه داروهای کنترل کننده این بیماری است.
بیماری ام اس یا Multiple Sclerosis یک بیماری التهابی است که در آن غلافهای میلین سلولهای عصبی در مغز و ستون فقرات آسیب میبینند. این آسیب دیدگی در توانایی بخشهایی از سیستم عصبی که مسئول ارتباط هستند اختلال ایجاد میکند و باعث به وجود آمدن علائم و نشانههای زیادی، از جمله مشکلات فیزیکی و گاهی روانی میشود. در واقع بیماری اماس، اختلال در سیستم ایمنی خودکار بدن است که در سیستم ایمنی بدن به سیستم اعصاب مرکزی خود حمله میکند.
این بیماری روی توان سلولهای عصبی در مغز و نخاع در برقراری ارتباط با دیگر سلولها تاثیر میگذارد. سلولهای عصبی با ارسال سیگنالهای الکتریکی با یکدیگر ارتباط میگیرند که این سیگنالها از طریق رشتههای عصبی طویل موسوم به آکسونها بین نورونها رد و بدل میشوند. آکسونها یا رشتههای عصبی پوشیده از غلافی به نام ملین هستند که در بیماری ام اس تهیه ایمنی خودکار بدن به میلین حمله ور شده و آن تخریب میکنند وقتی میلین آسیب میبیند آکسونها دیگر نمیتوانند به گونه موثر این سیگنالها را هدایت کنند.
هرچند اطلاعات زیادی درباره مکانیسمهای دخیل در بروز بیماری در دست است اما عامل آن هنوز ناشناخته است. بر اساس فرضیههای مختلف برخی عامل آن را ژنتیک و برخی عفونت میدانند. همچنین مشاهده شده که فاکتورهای خطرزای مختلف محیطی نیز در بروز این بیماری نقش دارند.
نرخ ابتلا به این بیماری بین دو تا ۱۵۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر است و بر اساس آمارها حدود 2.5 میلیون نفر در جهان به این بیماری مبتلا هستند که بر اساس اعلام وزارت بهداشت تعداد مبتلایان به ام اس در ایران 70 هزار نفر است.
مهران غفاری، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در رابطه با زمینههای بروز اماس اظهار کرد: «حدود یک دهم درصد از کل افراد جامعه ممکن است مبتلا به ام اس شوند. این آمار در مناطق مختلف کشور فرق دارد و در تهران و اصفهان کمی بالاتر است. حدود ۱۰ درصد نیز ممکن است که بیماری ام اس در اطفال بروز کند و به ندرت شاهد بروز اولیه بیماری در سنین زیر ۱۰ سال و بالای ۶۰ سال باشیم.»
وی افزود: « اماس ممکن است به چند شکل ظاهر شود و علائم آن به صورت عودِ مرحلهای (عود کننده و بهبود یابنده) یا پیشرونده اولیه بروز کند. ۸۵ درصد بیماران مبتلا به نوع عود کننده و بهبود یابنده هستند. این نوع بیشتر در خانمها شیوع دارد و حدود دو برابر مردان است و در گروه سنی ۲۰ تا ۴۰ سال بیشتر بروز میکند.
این متخصص مغز و اعصاب با اشاره به اینکه حدود ۱۵ درصد بیماران مبتلا به ام اس پیشرونده اولیه هستند گفت: «نوع پیشرونده معمولاً از نظر سنی حدود ۱۰ سال دیرتر در افراد بروز میکند و شیوع آن در هر دو جنس مرد و زن یکسان است. با توجه به اینکه در بیماری ام اس مناطق مختلف مغز و نخاع (سیستم اعصاب مرکزی) دچار آسیب میشوند علائم و نشانههای بیماری متنوع هستند. تاری دید، دوبینی، سرگیجه، عدم تعادل، ضعف یک سمت بدن، ضعف پاها، مشکلات ادراری از جمله علائم شایع در این بیماری است.اگر این عوارض به مدت ۲۴ ساعت در فرد طول بکشد به بیماری ام اس مشکوک میشویم و فرد باید برای پیگیری به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند ولی در صورت گذرا بودن و رفع شدن، احتمال بیماری ام اس کمتر مطرح است. مصرف سیگار، کمبود ویتامین D، مواجهه کم با نور خورشید، چاقی در دوران نوجوانی از جمله ریسک فاکتورهای موثر در بروز ام اس در فرد مستعد است.»
این فلوشیپ مهمترین شیوه تشخیص بیماری را بررسی نشانهها و علائم بیماری از طریق معاینه و گرفتن شرح حال از بیمار و استفاده از MRI برشمرد و یادآور شد: «گاهی نیز ممکن است از روشهای نمونه برداری از مایع مغزی نخاعی و تستهای تشخیصی و آزمایشات خون استفاده شود.»
به گفته غفاری، بیماری ام اس مثل دیابت و فشارخون درمان قطعی ندارد اما میتوان آن را کنترل کرد. درمانهای موجود به منظور بهبود عملکرد بدن پس از بروز هر حمله و جلوگیری از بروز حملات جدید صورت میگیرد. در هنگام بروز حمله، برای کاهش علائم و عوارض شدید در بیمار داروهای کورتونی تجویز میشود و پس از فروکش کردن حمله تجویز داروهای اختصاصی و نگاهدارنده باعث میشود فرد حملات کمتری را تجربه کند و پیشرفت بیماری نیز کند شود. در درمان علامتی نیز شکایتهای بیمار نظیر درد، خواب رفتگی اندامها، گزگز و مورمور به صورت علامتی درمان و رفع میشود.»
در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد و داروهایی که برای این بیماری موجود هستند میتوانند تاثیرات نامطلوب بیماری را کاهش دهند یا از حملات جدید و بروز معلولیت در بیمار جلوگیری کرده یا آنها را به تعویق بیندازند.در سالهای اخیر پیشرفت خاصی در داروهای آنها به وجود آمده است.
پیشرفتهای دارویی و دغدغه بیماران ایرانی
به گفته محمد علی صحراییان نایب رئیس انجمن ام اس ایران «در زمینه پیشرفتهای دارویی در سالهای اخیر باید گفت داروهای مختلفی در طی سالهای اخیر وارد چرخه عرضه عمومی شدهاند. این داروها، با مکانیزمهای متفاوت اماس را کنترل میکنند. متاسفانه هنوز در زمینه ریشهکن کردن بیماری موفق نشدیم. عمده داروها، بیماری را کنترل میکنند. اما قدرت داروها در خصوص خود بیماری افزایش پیدا کرده است. اگر 20 سال پیش، داروها در حد 30درصد بیماری را کنترل میکردند، امروز داروهایی وجود دارد که قدرتشان به حدود 80 درصد رسیده و این خبر خوبی است که به بیماران اماس میتوانیم بدهیم.»
با این حال تهیه داروها برای بیماران اماس به یک نگرانی تبدیل شده است، صحرایی در این رابطه اظهار کرد: «یکی از مهمترین دغدغههای بیماران اماس بحث تهیه داروها است و نگرانی از گران شدن و نایاب شدن آنها، در زمینه داروهای داخلی، خوشبختانه افزایش قیمت واضحی نداشتهیم و این گروه از داروها شامل حدود 75-80 درصد داروهای مصرفی بیماران هستند که البته ممکن است با تغییرات قیمت ارز برای تولید، افزایش قیمت وجود داشته باشد.»
وی افزود: «در مورد داروهای خارجی، متاسفانه افزایش قیمت واضحی وجود داشته است. در این زمینه مکاتبات و پیگیریهایی با نمایندگان محترم مجلس شده، جلساتی هم با سازمان غذا و دارو برگزار شده که امیدواریم همه این تلاشها به نتیجه برسد. متاسفانه مسائل اقتصادی و مشکلات ارزی، باعث شده یکسری از بیماران اماس نتوانند داروهای خودشان بهویژه داروهای خارجی را استفاده کنند. امیدواریم تلاشهای انجمن ام اس و خود بیماران به نتیجه برسد و قیمت این داروها تا حدی تعدیل شود تا بیماران بتوانند از داروهای خودشان استفاده نمایند. امیدواریم این تغییرات به شکلی باشد که بیماران کمترین آسیب را ببیند. حتی نگرانی این تغییرات هم باعث اضطراب و افزایش حملات در بیماران میشود. امیدوارم این نگرانیها سریعتر توسط دولت محترم برطرف شود.»
این موضوع از سوی سعید قلیزاده خوش بیان دبیر انجمن اماس قم نیز مورد تاکید قرار گرفته است. وی به ایسنا، گفت: «داروهای خارجی بعضا ناپیدا هستند و برخی بیماران نیز تنها با داروهای خارجی سازگار هستند، اگر بحث هزینهها را در نظر بگیریم هزینههای بسیار بالایی را حتی در بخش داروهای مکمل و تقویتی متقبل میشوند و برای این بیماران نیز پرداخت این هزینهها بسیار سخت است. بحثهای دارو و درمان و کمبود منابع دارویی به دلیل بروز مشکلات متعدد، روند بیماری در افراد مبتلا را تشدید میکند.تحریمهای دارویی روند بدی را برای بیماران به جای گذاشته است، حتی این تاثیر در داروهای ایرانی که سالها رایگان بوده است نیز موثر واقع شده و داروهای داخلی نیز هزینهبر شدهاند.»
وی یادآور شد: «داروهای داخلی نیز تاحدی کیفیت لازم را دارند ولی برای بخشی از بیماران ناسازگار هستند، امروزه غالبا با وجود شرکتها و داروهای جدید، داروهای ایرانی تاحدودی کنترل کننده بیماری هستند ولی هنوز نتوانستهاند جایگزین داروهای خارجی شوند.باتوجه به اینکه بحث بیماری ام اس به روز و پیشرفته است داروهای بسیاری درحال تولید و عرضه به بازار هستند که به صورت نسبی رضایت افراد بیمار را به همراه داشته ولی هنوز با کیفیت بسیار عالی به بیماران ام اس تجویز نشده است.» روزنامه سپید