شفاآنلاین>سلامت>در چندسال گذشته طرح ترویج زایمان طبیعی که اعتبار بخشی بیمارستانها را منوط به نسبت زایمان طبیعی به سزارین می کند با گزارشهای ارائه شده عملا موفقیت آمیز نبوده است.این گزارش ها می گویند این قوانین بیشتر از ترویج زایمان طبیعی باعث جابجایی زایمان‌ها و مفسده مبادله زنان باردار بین بیمارستان ها شده است.به نظر می رسد تنها عامل استقبال مادران جوان از جراحی سزارین ترس از درد به دنیا آوردن نوزاد به صورت طبیعی باشد.با این که زایمان های بدون درد می تواند جاگزین مناسبی برای سزارین باشد و بی آنکه چالشهای این جراحی بزرگ را گریبانگیر مادر کند و با حذف فاکتور درد از درد زایمانهای طبیعی، تجربه خوشایندی را از زایمان برای مادر بوجود بیاورد، هنوز به این سمت و سو حرکت نکرده ایم . قوانین سخت گیرانه وزارت بهداشت برای ترویج زایمان طبیعی و مشروط کردن رتبه بندی بیمارستان ها به نسبت زایمان طبیعی به سزارین موجب شده تا زنان بارداری که می خواهند زایمان طبیعی داشته باشند بین مراکز درمانی و بیمارستان ها مبادله شوند! با دکتر نرگس توکلی متخصص زنان و زایمان و یکی از چهره های فعال در زمینه ترویج زایمان طبیعی در این باره به گفتگو نشستیم.
خانم دکتر اجازه بدهید گفتگویمان را با یک سوال چالشی آغاز کنیم. اینکه گفته می شود پزشکان و بیمارستانها مقصر اصلی استقبال از جراحی سزارین هستند و به واسطه دریافت پول بیشتر و سود بیشتر مادران باردار را به انجام این جراحی تشویق می کنند چقدر درست است ؟ اگر شما این را قبول ندارید با چه استدلالی این ادعا را رد می کنید؟
من نمی دانم این تصور از کجا آمده اما قطعا اشتباه است ! ببینید ما یک تعرفه ای داریم و خدمات را با یک ضریبی به عنوان حق الزحمه دریافت می کنیم که به k معروف است. بر این اساس دستمزد پزشک برای زایمان طبیعی k 50 و برای سزارین k 40 است.
یعنی درآمد زایمان طبیعی برای پزشکان بیشتر از سزارین است؟!
بله دقیقا؛ برای زایمان طبیعی پزشک حدود 2 میلیون تومان دستمزد می گیرد اما برای سزارین این رقم دستمزد حدود یک میلیون و 600 هزار تومان است. از سوی دیگر پزشک برای انجام عمل سزارین زحمت بیشتری متحمل می شود در حالی که برای زایمان طبیعی تمام فاز نهفته و قسمتی ازفاز فعال را به مامای زایشگاه می سپارد تا به پزشک خبر بدهد و زحمت کمتری برای پزشک دارد. این تصور اشتباه است و شاید در گذشته به این ترتیب بوده است.
جراحی سزارین چه عوارضی برای مادر به همراه دارد؟
ببینید سزارین به هر حال یک جراحی بزرگ محسوب می شود . برای درک وسعت جراحی دقت کنید که مثلا ما هیچ گاه اجازه نداریم جراحی سزارین را در یک کلنیک جراحی انجام بدهیم. شما می توانید در کلنیک بینی تان را عمل کنید اما نمی توانید سزارین شوید چون در جراحی سزارین حفره لگنی و شکمی باز می شود و اینها بعدها دچار چسبندگی می شوند. در حاملگی های بعدی ما موارد چسبندگی جفت به رحم یا محل سزارین را داریم که ممکن است منجر به درآوردن رحم مادر یا موارد بدتر شود. میزان آمبولی و میزان عفونت در سزارین بیشتر است. از همه مهم تر اینکه خداوند ساختار بدن انسان را به گونه ای طراحی کرده که با زایمان طبیعی سازگارتر است.
با اجرای طرح ترویج زایمان طبیعی از سوی وزارت بهداشت آیا وضعیت آمار سزارینها کاهش پیدا کرده است؟ در حال حاضر آمار چگونه است؟
ما به دنبال ترویج زایمان طبیعی هستیم و تا چند سال قبل با سزارین بی رویه مواجه بودیم الان البته میزان زایمان طبیعی با تلاش همکاران خیلی بیشتر شده اما در اخلاق پزشکی یک بحثی داریم که هیچ کس حق ندارد پدرسالارانه در حوزه های پزشکی برای فرد تصمیم بگیرد. بحثی داریم بعنوان خودمختاری بیمار به این معنی که هیچکس نمی تواند او را به انجام عملی مجبور کند.پس اگر فردی آگاهانه بخواهد کاری را انجام دهد ما نمی توانیم مانع شویم. ما به دنبال این هستیم که زایمان ها طبیعی باشد و تا حد ممکن نوزاد از طریق طبیعی متولد شوند و خداوند این راه را به صورت طبیعی قرار داده است. با وجود این کل دنیا هم به این سمت رفته که فرد با وجود آگاهی درست باز هم دوست ندارد طبیعی زایمان کند، ما حق نداریم مانع شویم اما طبق قوانین وزارت بهداشت ما مانع می شویم! در حالی که نه از نظر علمی، اخلاقی ونه از نظر حقوقی ما این حق را نداریم و اگر برای بیماری که تحت اجبار ما در روند زایمان قرارگرفته اتفاقی بیفتد او می تواند از پزشک شکایت کند. در حال حاضر در بیمارستانهای دولتی اصلا امکان انجام سزارین به درخواست مادر وجود ندارد و در بیمارستانهای خصوصی هم این حلقه هر روز تنگ تر می شود. ما ظرف 30-40 سال زایمان طبیعی را متوقف و همه را سزارین کرده ایم و حالا طی 4-5 سال نمی توان به یک باره این فرهنگ را تغییر داد.
یعنی شما معتقدید قوانین وزارت بهداشت برای ترویج زایمان طبیعی جامع دیده نشده است؟
همین طور است؛ در گذشته وقتی ما حدس می زدیم جنین بزرگ است یا عدم تناسب بچه با لگن مادر برای جلوگیری از سزارین های بی رویه فقط می گویند باید بچه بالای 4 کیلو سزارین شود در حالی که گاهی وقتها جثه مادر نسبت به نوزاد کوچک است و پزشک تشخیص می دهد که باید سزارین شود اما طبق قوانین وزارت بهداشت باید زایمان طبیعی آغاز شود و در صورت توقف پیشرفت زایمان سزارین اورژانسی صورت بگیرد. در حالی که لازم است در موارد این چنینی دست پزشک را برای انتخاب شیوه زایمان باز بگذارند.
در صحبت های تان به درستی اشاره کردید فرهنگی که چند دهه باب بوده است را نمی توان در عرض چند سال تغییر داد.برای فرهنگ سازی در این زمینه چه باید بکنیم؟
ببینید ما باید بپذیرم بیمار ما از نظر روانی برای زایمان در بزرگسالی میبایست از سنین نوجوانی برای زایمان طبیعی آماده شود اما وقتی این اتفاق نیفتاده بیماری که در 30 سالگی می خواهد زایمان داشته باشد به سادگی و به زور نمی پذیرد که بخواهد زایمان طبیعی داشته باشد. تلاش ما این است که زایمان خوشایند باشد و به او بد نگذرد به همین خاطر ما فضا را آماده می کنیم و همسر بیمار در کنار اوست تا احساس خوشایندی داشته باشد. اما اگر به بیمار بد بگذرد به سادگی زیر بار زایمانهای بعدی نمی‌رود.
افراد منطق دارند و وقتی با آنها صحبت کنیم و بگوییم روند طبیعی زایمان این است و سزارین یک جراحی بزرگ محسوب می شود و عوارض دارد می پذیرند که به صورت طبیعی زایمان کنند . اما یک درصدی هم فوبیا دارند و حاضر نمیشوند زایمان طبیعی داشته باشند که به نظرم باید این گروه راهم دید . برای تشویق به زایمان طبیعی اما من به انجمن متخصصین زنان پیشنهاد دادم به طور نمونه پوشش بیمه را از این موارد حذف کنیم و بگوییم مانند یک جراحی خود خواسته شما برای انجام سزارین باید پول بپردازید. اما خب اینجا هم مادرانی که فوبیای زایمان طبیعی دارند و پول هم ندارند دچار مشکل می شوند.
پس از نگاه شما طرح ترویج زایمان طبیعی وزارت بهداشت با وجود آنکه از منظر آماری موفق به نظر می رسد و توانسته سبب کاهش آمار سزارین نسبت به زایمان شود اشکالاتی دارد و موفق نیست؟
در چندسال گذشته طرح ترویج زایمان طبیعی که اعتبار بخشی بیمارستانها را منوط به نسبت زایمان طبیعی به سزارین می کند با گزارشهای ارائه شده عملا موفقیت آمیز نبوده و بیشتر از ترویج باعث جابجایی زایمان‌ها و مفسده مبادله زنان باردار بین بیمارستان ها شده است. زیرا مراکز سعی در جذب زایمان طبیعی سایر بیمارستانها می کردند. ما مواردی داشتیم بیمارستان خصوصی از حاشیه شهر تهران خانمهایی که از نظر مالی در وضع خوبی نبودند و می خواستند زایمان طبیعی داشته باشند به صورت رایگان یا با یک میلیون تومان به بیمارستان بالای شهر می آوردند تا نسبت زایمان طبیعی به سزارین خود را بالا ببرند و این مسئله باعث مفسده مبادله زنان باردار شده است.
این مبادله مادران باردار برای انجام زایمان طبیعی چه سودی برای بیمارستان دارد و چرا باید این کار را بکنند؟
در طرح مروج زایمان طبیعی اعتبار بخشی بیمارستانها را بر اساس نسبت بین سزارین و زایمان طبیعی بود و گرید بیمارستان را پایین می آوردند.
درباره روشهای دیگر زایمان بدون درد چطور؟ چقدر این مدل زایمان می تواند در ترویج زایمان طبیعی موثر باشد؟
الان پیشنهاد انجمن متخصصین زنان این است که به جای این کار مفسده برانگیز نسبت زایمان های طبیعی بدون درد را مبنای اعتبار سنجی بیمارستانها قرار دهیم. یعنی بیمارستانها را ملزم کنیم متخصص بیهوشی 24 ساعته مقیم و در خدمت بیمار باشد تا زایمان بدون درد را ترویج دهیم بیشترین چیزی که موجب می شود افراد از زایمان طبیعی فرار کنند درد است. گروه هدف ما برای کاهش سزارین بیمارستانها نیستند بلکه دخترهایی هستند که هنوز ازدواج نکرده اند و باید فرهنگ سازی شود. الان بیمارستان با برخی پزشکان قراردادش را تمدید نمی کند چون می گویند تعدا سزارین شما بالا بوده و درجه ما را پایین آورده است. در حالی که چند سال پیش آمار زایمان طبیعی خیلی بالا رفته بود الان شاهد روند معکوس هستیم. چون برخی بیماران تجربه خوشایندی از زایمان طبیعی نداشتند و از روی اجبار و برای باطل نشدن پروانه پزشکی ، پزشک هم آنها را برای داشتن زایمان طبیعی اصرار می کن. قطعا تاکید ما بر ترویج زایمان طبیعی است اما این کار باید روال معقول‌تری داشته باشد.ایرنا زندگی
