شفاآنلاین>سلامت>اگرچه در حال حاضر تعدادی درمان مؤثر پزشکی و روان‌شناختی برای اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) وجود دارد، اما این درمان‌ها برای همه مؤثر نیستند.به گزارش شفاآنلاین:اختلال وسواس فکری-عملی یا اختلال وسواسی-جبری (OCD) که به اختصار وسواس نامیده می‌شود، الگویی از افکار یا ترس‌های ناخواسته (وسواس فکری) است که منجر به رفتاری تکرارشونده (وسواس عملی) می‌شود. این افکار و رفتار در فعالیت‌های روزمره فرد اختلال ایجاد می‌کنند.
در اختلال وسواس، فکری استرس‌زا، ناخوشایند و بی‌ربط دائم به سراغ فرد می آید و فرد درنتیجه رنج ناشی از این فکر و عدم توانایی در بیان این رنج، احساس نیاز می کند که یک رفتار خاص را دائماً تکرار کند. افکار استرس زا، ناخواسته و بی‌ربط که مداوم به ذهن خطور می‌نماید را «وسواس فکری» و زمانی که فرد احساس نیاز می کند تا یک رفتار خاص را مداوم تکرار نماید «وسواس عملی» می گویند. ممکن است اختلال وسواس، پایه ارثی و ژنتیک داشته باشد. وقایع ناخوشایند یا روابط ناسالم خانوادگی نیز اختلال وسواس را آغاز یا و خیم‌تر می کند.
اختلال وسواس یا OCD می‌تواند در کودکی، در اغلب مواقع نزدیک ۱۰ سالگی خود را نشان دهد. بعید است بعد از سن ۳۰ سالگی اختلال وسواس آغاز شود.
مبتلایان به وسواس به سبب اندیشه‌های ناخواسته و ناراحت‌کننده که مدام به ذهنشان خطور می‌کند، رنج زیادی می کشند و برای کنترل این رنج، بدون این که از آن صحبت کنند رفتارهایی تکراری از خود بروز می دهند. برای نمونه، خانمی که وسواس فکری کثیف بودن دستش او را از درون مدام آزرده می سازد، بدون این که رنج خود را بگوید شاید در طول روز دستش را ۵۰ بار بشوید. (وسواس عملی)
موفق‌ترین درمان برای اختلال وسواس به کار بردن ترکیب دارو درمانی و روان درمانی است. گاهی افسردگی یا یک بیماری دیگر علاوه بر اختلال وسواس در فرد وجود دارد و درمان آن بیماری، به کنترل وسواس بسیار کمک می کند. پیدا کردن درمان ایده‌آل برای هر فرد مبتلا به بیماری وسواس همیشه راحت نیست و گاهی باید چندین و چند بار به همان پزشک متخصص اعصاب و روان مراجعه کنیم و درمان‌های مختلف را بیازماییم تا به بهبودی دست پیدا کنیم.
به این ترتیب، علاقه زیادی به ابداع درمان های جدید برای OCD یا استفاده از روش های جدید برای بهبود اثربخشی درمان های موجود وجود داشته است.
تحریک مغناطیسی فرا جمجمه‌ای
تحریک مغناطیسی فراجمجمه ای یا rTMS یک روش نسبتا غیر تهاجمی است که به عنوان یک درمان جایگزین برای کاهش علائم OCD ، توجه زیادی را به خود جلب کرده است. TMS تکراری شامل قرار دادن یک دستگاه کوچک به طور مستقیم بر روی پوست سر در نزدیکی پیشانی است.این دستگاه حاوی سیم پیچ مغناطیسی است که برق را حمل می کند. جریان الکتریسیته از طریق این دستگاه، یک میدان مغناطیسی تولید می‌کند و باعث می‌شود یک جریان الکتریکی سلول‌های مغزی به نام نورون‌ها را تحریک کند تا کم و بیش فعال شوند. سطح فعالیت نورون ها با علائم بیماری روانی مانند OCD مرتبط است.
مکمل رفتار درمانی با دارو
روش های اجرای تکنیک مواجهه (Exposure ) و تکنیک پیشگیری از پاسخ (Response prevention ) در درمان علائم OCD بسیار موثرند. با این حال، این درمان ها همیشه برای همه عملی نیست. همچنین، ماهیت چالش برانگیز رفتار درمانی و هزینه های مربوط به آن باعث می شود بسیاری از افراد درمان را رد یا ترک کنند. با توجه به این موضوع، علاقه زیادی به شناسایی روش‌هایی وجود دارد که رفتار درمانی را می‌توان برای افراد بیشتری مؤثرتر و در دسترس‌تر کرد. یک احتمال دریافت مکمل رفتار درمانی با دارو است. دارویی که در این زمینه توجه زیادی را به خود جلب کرده ، داروی D-cycloserine است.
ورزش و OCD
همه می دانیم که ورزش هوازی فواید فیزیکی زیادی دارد، از جمله کاهش سطح کلسترول و کاهش خطر بیماری قلبی و دیابت.اکنون شواهد قابل توجهی وجود دارد که نشان می دهد فعالیت بدنی ممکن است به کاهش علائم بیماری روانی نیز کمک کند. در واقع، اکنون مشخص شده است که ورزش هوازی می تواند به صورت درمانی برای بهبود علائم خفیف تا متوسط افسردگی، و همچنین کاهش سطح کلی استرس و اضطراب استفاده شود. اخیراً، مطالعات اولیه نشان داده اند که ورزش هوازی در کاهش شدت علائم OCD موثر است.
تحریک عمیق مغز برای OCD
اگرچه تعدادی از داروها و درمان‌های روان‌شناختی برای درمان OCD در دسترس است، اما برآورد شده است که بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افراد به درمان‌های دارویی سنتی پاسخ رضایت‌بخشی نشان نمی‌دهند. در ۲۰ سال گذشته، توسعه فناوری های پیچیده تصویربرداری مغز، مانند تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی (FMRI)، منجر به رشد انفجاری در دانش ما از عملکرد درونی مغز شده است.
به طور خاص، این مطالعات پیشنهاد کرده‌اند که درمان‌هایی که مدارهای خاصی را در مغز هدف قرار می‌دهند، می‌توانند در کاهش علائم OCD در افرادی که علائم شدید دارند و به درمان سنتی پاسخ نمی‌دهند، مفید باشد. تحریک عمیق مغز ممکن است چنین درمان جایگزینی را ارائه دهد.
