شفاآنلاین>سلامت>این روزها دستورالعمل حذف غربالگری جنین که از سوی وزرات بهداشت اعلام شده، خبرساز شده است.به گزارش شفاآنلاین:دستورالعمل حذف غربالگری جنین از سوی وزارت بهداشت اعلام شده است، این موضوع باعث بحث و چالش‌های زیادی شده خصوصا که این موضوع می‌تواند تولد نوزادانی با احتمال بیماری‌های خاص و ناتوان‌کننده را افرایش دهد. در این‌باره با دکتر سیمین کاظمی گفت‌وگو کرده‌ایم. او به عنوان پزشک و جامعه‌شناس معتقد است: راهکاری که در قانون جوانی جمعیت برای افزایش جمعیت پیش بینی شده و طی آن، غربالگری ژنتیکی جنین را از سطح یک مراقبت‌های بهداشتی و درمانی حذف کرده‌اند، به شدت خطرناک است.
مشروح گفت‌وگو با دکتر کاظمی را بخوانید:
دستورالعمل حذف غربالگری جنین این روزها خبرساز شده است، این دستورالعمل دقیقا چی می‌گوید و چیست؟
تا قبل از اینکه قانون جوانی جمعیت تصویب شود غربالگری جنینی از لحاظ ناهنجاری کروموزومی در مراکز بهداشتی درمانی انجام می‌شد. در این مراکز پزشک عمومی و ماما مستقر بود و این خدمات را ارائه می‌داد. مراقبت‌های در هفته ۱۱ تا ۱۳ و ۱۵ تا ۱۷ بارداری انجام و در سامانه وزارت بهداشت ثبت می‌شد. این خدمت به صورت اختیاری بود. فقط ماما و پزشک به مادر باردار توضیح می‌دادند چنین ناهنجاری‌ای ممکن است در نوزاد باشد و برای تشخیص آن، لازم است آزمایش انجام بدهیم.
اگر نتایج غربالگری مثبت می‌شد به سطح ۲ یعنی پزشک متخصص ارجاع می‌شد تا ایشان تصمیم بگیرند اگر جنین ناهنجاری کروموزمی داشت پیش از ۱۹ هفتگی سقط شود یا نه. پس از تصویب قانون جوانی جمعیت، باور بر این شد غربالگری ممکن است باعث شود مادران باردار به صورت غیرضروری جنین خود را سقط کنند و جمعیت کاهش یابد یا بارداری به انتها نرسد.
درواقع با تصویب قانون جوانی جمعیت، مراقبت سطح ۱ برداشته شده و پزشک و ماما حق ندارند پیشنهاد یا آموزش بدهند که ممکن است جنین دچار ناهنجاری باشد. قرار است این کار به سطح ۲ یعنی پزشک متخصص سپرده شود. با توجه به اینکه در بسیاری از مناطق به خصوص روستاها و استان‌های محروم، پزشک متخصص وجود ندارد و پزشکان عمومی و ماما ارائه خدمت می‌دهند، بخش بزرگی از جمعیت توان مراجعه به پزشک متخصص را ندارند تا ببینید غربالگری برایشان لازم است یا نه.
این آزمایشها هرگز اجباری نبود و بر اساس توان مالی مادران در سطح ۱ مراقبت سلامت پیشنهاد می‌شد.
وضعیت پوشش بیمه این نوع خدمات چگونه بود؟
اینها از شمول بیمه خارج بودند و زن‌هایی که توانایی پرداخت هزینه را داشتند انجام می‌دادند. بسیاری هم هزینه لازم را نداشتند یا انجام نمی‌دادند. آزمایشها بسیار گران قیمت است و بیمه هم بخش اندکی از آن را می‌پردازد و بقیه هزینه به دوش خانواده‌هاست. حتی وقتی در سطح ۱ مراقبتها این آزمایشات پیشنهاد می‌شد، دغدغه بود چرا این آزمایشات رایگان نمی‌شود. در حال حاضر پوشش بیمه ای وجود ندارد و برای بیمه شدگان هم تنها مبالغ جزیی را بیمه تقبل می کند.
مهم‌ترین مشکلات و ایرادات حذف غربالگری جنین را چه می‌دانید؟
در حال حاضر با تصویب قانون جوانی جمعیت، مراقبت سطح ۱ برداشته شده و پزشک و ماما حق ندارند پیشنهاد یا آموزش بدهند که ممکن است جنین دچار ناهنجاری باشد. قرار است این کار به سطح ۲ یعنی پزشک متخصص سپرده شود. با توجه به اینکه در بسیاری از مناطق به خصوص روستاها و استان‌های محروم، پزشک متخصص وجود ندارد و پزشکان عمومی و ماما ارائه خدمت می دهند، بخش بزرگی از جمعیت توان مراجعه به پزشک متخصص را ندارند تا ببینید غربالگری برایشان لازم است یا نه.
در شهرها هم دسترسی به پزشک متخصص نسبت به پزشک عمومی سخت‌تر است و ممکن است طبقات فقیر از آزمایش‌های تشخیصی ناهنجاریهای کروموزمی جنین نتوانند استفاده کنند، درواقع این دستورالعمل با حذف سطح ۱ مراقبت آزمایش‌های مربوطه را از دسترس فقرا، روستاییان و زنان و مادران دور از مرکز خارج کرده است.
به مشکلات حذف غربالگری اشاره شد که از سطح ۱ مراقبتها خارج شده و باعث می‌شود آگاهی عمومی کاهش یابد و مردم در جهل و بی‌خبری باشند. این به طور کلی کار خطرناکی است و باعث افزایش معلولیت‌ها می شود. وقتی آزمایشها از سطح یک مراقبت خارج می شود، حالت طبقاتی پیدا می کند و کسانی که پول پرداخت آزمایش و توان مراجعه به متخصص و دسترسی به پزشک متخصص را دارند می توانند آزمایش غربالگری را انجام دهند و بخش‌های فقیر که در مناطق کمتر برخوردار زندگی می کنند با احتمال وقوع تولد بچه معلول شان بالا می‌رود. بنابراین افزایش معلولیت‌ها را در آینده شاهدیم که سرنوشت تلخ و تاسف‌آوری است.
اگر این دستورالعمل را در ذیل مباحث جوانی و افزایش جمعیت درنظر بگیریم، چقدر با این هدف هم‌خوان و هم‌سو است؟
اینکه حذف غربالگری با افزایش جمعیت همخوانی دارد یا نه، مشخص نیست با چه منطقی با حذف غربالگری را با هدف افزایش جمعیت منطبق می‌دانند. هدف از غربالگری این است که جنین سالم باشد ولی ظاهرا قرار است در قانون جوانی جمعیت، جمعیت افزایش به هر قیمتی پیدا کند ولو به قیمت افزایش معلولیت‌ها. چقدر حذف غربالگری به این هدف کمک می‌کند؟ شاید تعداد بارداری‌های به انتها رسیده بیشتر می‌شود ولی نتیجه آن است که تعداد بچه‌های معلول بیشتر است و در آینده تاثیرات این قانون در این زمینه بیشتر می‌شود.
در کشورهای دیگر و خصوصا توسعه یافته چنین غربالگری‌های چطور انجام می‌شود؟
آزمایش غربالگری دستاوردی علمی بشری است و در همه جای دنیا برای پیشگیری از تولد بچه‌های معلول انجام می‌شود و هیچ ارتباطی به تولد بچه ندارد و کشوری را سراغ نداریم که برای افزایش جمعیت، این آزمایشها را حذف کند. راهکاری که انتخاب شده هم غیرمرتبط است و هم خطرناک.خبرآنلاین
