نقایص مادرزادی قلبی

 تشخیص قبل از زایمان

تشخیص پس از زایمان

نوزادان مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی می‌توانند به طرق مختلف خود را نشان دهند: وجود سوفل یا صدای غیرطبیعی قلبی، سیانوز، تاکی پنه یا افزایش تعداد تنفس، ضعیف شدن یا فقدان بعضی از نبض‌ها مانند نبض فمورال یا رانی. روشن است که تلاش در جهت شناسایی نوزادان مبتلا به ناهنجارهای قلبی تهدید کننده حیات، پیش از انتقال به منزل حائز اهمیت است. بعلاوه، تشخیص زودرس و ارجاع نوزادان مبتلا به ناهنجارهای شدید قلبی لازم می‌باشد. در حالیکه باید به یاد داشت که تمامی نوزادان دارای سوفل یا صداهای غیرطبیعی قلبی لزوماً مبتلا به ناهنجارهای قلبی پس زمینه‌ای نیستند. این را نیز باید مورد توجه قرار داد که برخی از نوزادان مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی شدید ممکن است در زمان معاینه روتین نوزاد توسط پزشک هیچ یافته غیرطبیعی نداشته باشند. به همین دلیل برخی از واحدهای بیمارستانی همراه با معاینه روتین نوزاد، اشباع اکسیژن وی را نیز اندازه گیری می‌کنند. مشخص شده است که این روش، بعضی از ناهنجارهای قلبی را مشخص می‌کند. ایده آل است که همه نوزادان قبل از رفتن به منزل توسط یک متخصص مجرب معاینه شوند. اگر چه تغییر الگوهای مراقبت پس از زایمان، اغلب در جهت انتقال سریع‌تر به منزل هستند، ولی نباید نوزاد مشکوک به بیماری قلبی مادرزادی را تا قبل از معاینه شدن توسط یک متخصص با تجربه یا تشخیص قطعی، به منزل فرستاد.

از آنجائیکه برخی نوزادان مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی شدید ممکن است پیش از انتقال هیچ علامتی نداشته باشند، لازم است که به این مساله توجه شود. والدینی که هر گونه تغییری در رفتار نوزاد از قبیل نفس نکشیدن یا سیانوزه شدن را گزارش می‌کنند، به هیچ وجه نباید مورد غفلت قرارگیرند، و آن‌ها باید به پزشک مراجعه نمایند. به طور سنتی، نوزادان مبتلا به ناهنجارهای‌های قلبی به دو گروه تقسیم می‌شوند آن‌هایی که سیانوز مرکزی دارند و آن‌هایی که ندارند. اگر چه سیانوز می‌تواند ویژگی ظاهر شده در بسیاری از اختلالات غیر قلبی (مانند بیماری تنفسی، افزایش فشارخون پا بر جای ریوی در نوزاد، عفونت در خون) باشد، ولی همواره باید بیماری قلبی مادرزادی به عنوان یکی از احتمالات مدنظر قرار بگیرد. تجویز اکسیژن به نوزادان مبتلا به بیماری قلبی همراه با سیانوز، می‌تواند تاثیر اندکی بر میزان اشباع اکسیژن آن‌ها داشته باشد.

 این پاسخ ضعیف به اکسیژن، همراه با سایر بررسی‌های روتین که سایر علل سیانوز را رد کرده‌اند، می‌تواند تشخیص بیماری قلبی مادرزادی را مطرح کند. تشخیص قطعی با اکوکاردیوگرافی است. بنابراین تشخیص زودرس بیماری قلبی مادرزادی بسیار مهم است و معاینه دقیق نوزاد به منظور بررسی علایم بیماری مادرزادی قلبی حیاتی می‌باشد. بیماری مادرزادی قلبی می‌تواند از روش‌های مختلف خود را در دوران نوزادی نشان دهد و موارد ذیل در جهت تشخیص بالینی کمک کننده می‌باشند: تشخیص به وسیله سونوگرافی در دوران بارداری، همراهی با سندرم یا سایر اختلالات مادرزادی مانند سندرم داون، سوفل یا صدای غیر طبیعی در قلب، سیانوز، کلاپس ناگهانی، ایست قلبی. هنگامی که تشخیص بیماری مادرزادی قلبی در دوران قبل از زایمان برای نوزادی داده شد، مداخله زود هنگام بر اساس نوع آسیب می‌تواند مورد نیاز باشد. معمولاً در دوران قبل از زایمان برنامه مراقبت پس از زایمان برنامه‌ریزی خواهد شد و این برنامه باید در دسترس مراقبین پس از زایمان باشد.

برای برخی از ناهنجارهای مادرزادی جدی، به محض اینکه نوزاد به دنیا می‌آید، برقراری ثبات و انتقال به مرکز قلب ضروری خواهد بود. برخی از انواع بیماری‌های مادرزادی قلبی نیازی به مداخله ندارند ولی نوزاد نیاز به پیگیری بوسیله متخصص قلب خواهد داشت. نوزادانی که در معاینه اولیه، دارای سوفل یا صدای غیرطبیعی قلبی هستند ولی هیچ علامتی ندارند، باید توسط متخصص نوزادان معاینه شوند و در صورت لزوم اقدامات لازم و ارجاع به مراکز درمانی انجام شود.سیده فاطمه واثق رحیم‌پرور  دکترای تخصصی سلامت باروری/ روزنامه افتاب یزد