اطلاعات دقیق و کاملی از موارد مرگ و ابتلای کرونا در اسفند 98در دست نیست؛ چراکه وضعیت شیوع ویروس در کشور از اول فروردین 99به‌صورت روزانه اعلام می‌شد. آن زمان کشور در نخستین پیک کرونا، در بحران به‌سر می‌برد و پس از چند روز از آغاز تعطیلات، نسبت به ایجاد محدودیت و ممنوعیت‌های تردد جاده‌ای اقدام شد. همزمان با تجمع مردم در پارک‌ها و سایر مکان‌ها، این بخش‌ها هم با ممنوعیت ورود مواجه شدند. فروردین 99، با 149فوتی و یک‌هزار و 237بیمار شروع شد و موارد مرگ و ابتلا به‌تدریج افزایش پیدا کرد. با این حال با توجه به خانه‌نشینی اغلب مردم و ممنوعیت ترددهای جاده‌ای، موارد فوت و ابتلا تا اردیبهشت روند صعودی پیدا نکرد و حتی سیر نزولی داشت؛ به‌طوری‌که در اردیبهشت شمار فوتی‌ها به 45نفر هم رسید. با این حال کرونا، ضربه‌اش را در واپسین روزهای خرداد وارد کرد و دومین پیک کرونا را رقم زد. تا زمستان 99، کشور از 3پیک عبور کرده بود و پس از محدودیت‌های شدیدی که از آذر همان سال شروع شده بود، در اسفند، بیماری فروکش کرد؛ به‌طوری‌که در آخرین روز اسفند، تعداد فوتی‌های روزانه 75نفر بود و بیش از 7هزار نفر به جمع مبتلایان اضافه شد. همان سال و با همین تعداد مرگ و ابتلا، ستاد ملی مقابله با کرونا، برای نوروز 1400تصمیماتی گرفت؛ ازجمله ممنوعیت تردد در شهرهای با وضعیت قرمز، نارنجی و زرد؛ جز برای پلاک‌های بومی. برای متخلفان هم جریمه‌های یک‌میلیونی درنظر گرفته شد. در همان سال حتی محدودیت تردد شبانه از ساعت 9شب تا 3صبح که از آذر سال 99شروع شده بود، هم ادامه پیدا کرد.
با اینکه در نوروز 1400، وضعیت شیوع کرونا به ثبات نسبی رسیده بود، اما بلافاصله با پایان تعطیلات، وضعیت دوباره بحرانی شد. این وضعیت را ویروس‌شناسان و اپیدمیولوژیست‌ها، پیش از آغاز تعطیلات نوروز پیش‌بینی کرده بودند. واکسیناسیون کادر درمان به‌تازگی آغاز شده بود و تا فروردین جمعیت بسیار کمی واکسینه شده بودند. بر همین اساس، همه نسبت به وقوع پیک جدیدی پس از تعطیلات هشدار می‌دادند. همین اتفاق هم افتاد. درست از سیزدهم فروردین 1400، تعداد فوتی‌ها که برای مدت طولانی دو رقمی بود، یکباره سه رقمی شد و از 94نفر در نخستین روز فروردین به 117نفر در سیزدهمین روز رسید. در همان ماه، 25هزار و 492بیمار جدید تنها در یک روز شناسایی شدند. پس از آن بود که پیک‌های چهارم و پنجم به‌عنوان مرگبارترین پیک‌های کرونا که تعداد فوتی‌های روزانه را به 700نفر هم رساند، رقم خورد و در نهایت هم در میانه نیمه دوم سال، پیک ششم اتفاق افتاد؛ پیکی که به‌دلیل واکسیناسیون، بحرانی نشد.
3دلیل برای رقم نخوردن پیک جدید پس از تعطیلات
حالا 4روز مانده به پایان سال، نوروز 1401شرایطی متفاوت با 2نوروز قبلی دارد. میزان واکسیناسیون بالاست و سویه اومیکرون، مانند دلتا، کشندگی ندارد. با این حال همچنان هشدارها درباره رعایت پروتکل‌ها برقرار است. متخصصان عفونی و اپیدمیولوژیست‌ها، وضعیت شیوع کرونا پس از تعطیلات نوروز 1401را مانند سال قبل پیش‌بینی نمی‌کنند؛ چراکه معتقدند وضعیت شیوع کرونا، منجر به رقم خوردن پیک جدیدی از کرونا نمی‌شود. علی‌اکبر حق‌دوست، متخصص اپیدمیولوژی در توضیح بیشتر می‌گوید: «از جمله دلایل مهم در رقم نخوردن پیک جدید پس از تعطیلات نوروز، واکسیناسیون گسترده در کشور است. سال گذشته آمار واکسیناسیون در کشور بسیار پایین بود، اما اکنون بخش قابل‌توجهی از جمعیت واکسینه شدهاند. همچنین در ماه‌های اخیر هم بخش قابل‌توجهی از مردم مبتلا به کرونای دلتا و اومیکرون شدهاند و ایمنی نسبی در آنها ایجاد شده است. دلیل سوم هم اینکه هم‌اکنون جهش جدید کرونا گزارش و شایع نشده است تا بتواند شروع‌کننده یک موج جدید و سریع بیماری در کشورها باشد. سال گذشته هیچ‌کدام از این شرایط وجود نداشت و سبب شد تا پیک شدیدی پس از تعطیلات نوروز رقم بخورد.» او در پاسخ به این سؤال که آیا با توجه به فروکش نکردن کامل پیک اومیکرون، کاهش سختگیری‌ها منجر به افزایش بیماری در روزها و هفته‌های آینده نمی‌شود، می‌گوید: «در 2سال اخیر با توجه به ایجاد محدودیت‌ها عوارض اجتماعی و اقتصادی هم ایجاد شده است. خیلی‌ها در 2سال اخیر سفر نرفته‌اند و دید‌وبازدید عید هم نداشتند. چرخه‌های اقتصادی ناشی از حذف شدن این ترددها آسیب بیشتری دیدند؛ به همین دلیل با توجه به شرایط کنونی، کمی اعمال آزادی و کاهش محدودیت‌ها می‌تواند تأثیر مثبتی از نظر ایجاد نشاط اجتماعی و اقتصادی داشته باشد. البته مهم است که مردم پروتکل‌ها را همچنان رعایت کنند. زدن ماسک آسیبی ندارد و براساس تأکیدات جهانی تمهید اثربخشی است. اگر در ایام تعطیل و گشت‌وگذارها پروتکل‌های پوشش ماسک و رعایت فاصله‌گذاری فیزیکی وجود داشته باشد، حداقل انتقال آلودگی به افراد کمتر خواهد بود.» حق‌دوست همچنین درباره احتمال ابتلای دوباره افراد به کرونا حتی در فاصله زمانی کم نسبت به ابتلای قبلی هم توضیح می‌دهد:«بررسی‌ها نشان می‌دهد که در اومیکرون، احتمال ابتلای دوباره زیاد است، اما به این معنا نیست که 100درصد افراد، دوباره مبتلا شوند؛ چراکه ایمنی نسبی در افراد ایجاد شده است. البته ابتلای دوباره به کرونا نشان داده که کم‌عارضه‌تر و سبک‌تر از ابتلا به سویه‌های قبلی است.»
نکته
توصیه های سفر
وزارت بهداشت در روزهای گذشته دستورالعمل‌هایی را به‌صورت توصیه برای سفرهای نوروزی اعلام کرده که به این ترتیب است:
تا زمانی که واکسیناسیون‌شان را کامل نکرده‌اند به سفر نروند. واکسیناسیون کامل یعنی 3نوبت برای افراد بالای 18سال
درصورت سفر به یکی از شهرها یا مناطق، از وضعیت شیوع کرونا در آن منطقه اطلاع پیدا کنید.
در زمان ورود به فضاهای سربسته و شلوغ از ماسک استفاده کنید؛ حتی در پایانه‌ها، وسایل‌نقلیه عمومی مثل مترو، اتوبوس، هواپیما، قطار و...
درصورت داشتن نشانه‌هایی مثل تب، سرفه، گلودرد، آبریزش بینی و بدن درد، یا مثبت شدن تست کرونا، یا طی کردن دوران نقاهت ناشی از ابتلا، به هیچ‌وجه به سفر نروید.
اگر واکسیناسیون‌تان کامل نشده و ناچار به انجام سفر هستید، قبل از سفر و پس از بازگشت، تست کرونا بدهید.
اگر در تماس نزدیک با فرد مبتلا به کرونا بوده‌اید، بهتر است قرنطینه شوید و تا حداقل 5روز از آخرین تماس با فرد بیمار، به سفر نروید.
افراد با نقص ایمنی با احتمال ابتلا به موارد شدیدتر کوویدـ 19، باید پروتکل‌های بهداشتی را جدی‌تر رعایت کنند.
افراد در دوران سفر، باید نشانه‌های ابتلا به کرونا را در خود بررسی کنند و اگر نشانه‌ای دیدند، بلافاصله به مراکز درمانی مراجعه کنند. روزنامه همشهری
