شاید «زونا» در میان بیماریهای ویروسی یک بیماری کمتر شناخته و ممکن است برای بسیاری از افراد جامعه ناآشنا باشد
شفاآنلاین>سلامت> شاید «زونا» در میان بیماریهای ویروسی یک بیماری کمتر شناخته و ممکن است برای بسیاری از افراد جامعه ناآشنا باشد. ولی واقعیت این است که این بیماری وجود دارد و از ویروسی چون «واریسلا زوستر» یعنی همان ویروس مولد آبلهمرغان به صورت عفونت و ایجاد ضایعاتی در نقاط مختلف بدن پدیدار میشود. به عبارت دیگر، ویروس واریسلا زوستر ویروس مولد و عامل اصلی زونا است.
از منظر بیماریزایی، بروز بیماری زونا بیشتر مربوط به بهبودی افراد بعد از ابتلا به بیماری آبلهمرغان است. در واقع وقتی شخصی بعد از ابتلا به آبلهمرغان بهبود مییابد، این ویروس ممکن است در بافت عصبی آن هم در نزدیکی نخاع و مغز فرد به صورت غیرفعال باقی بماند، اما ممکن است چند سال بعد به عنوان زونا فعال و پدیدار شود. افزون بر این، زونا افرادی را بیشتر از همه مبتلا میکند که اولا سن آنها بالای ۵۰ باشد، یا دارای
استرس شدید و یا آنکه بدن آنها از نقص و ضعف سیستم ایمنی رنج میبرند.
در برخی موارد نیز گفته شده است که ضعف سیستم ایمنی فرد ممکن است زمینه را برای تکثیر ویروس واریسلا زوستر و حرکت آن در مسیر اعصاب به سمت پوست را مساعد کند و سبب علایم و ضایعات جلدی شود. پدیداری بیماری زونا همراه با دردهای طاقتفرسا به ویژه احساس تیرکشیدن، سوزش یا خارش در ضایعه همراست. البته پدیداری زونا فقط منحصر و محدود به دردهای طاقتفرسا یا احساس سوزش و خارش نیست. این بیماری به همراه خود تاولهایی مانند: تاولهای شبیه آبلهمرغان، عفونتهای جلدی، تب، سردرد، خستگی، خارش و احساس سوزش در محل پدیداری آن است. در بسیاری از موارد زونا را به جای بیماری پوستی و حتی سرطان پوست اشتباه میگیرند، در صورتی که چنین نیست و در واقع میتوان زونا را همان بیماری آبلهمرغان در سن بزرگسالی یا آبله دیرهنگام دانست.
در حقیقت گفته میشود که وقتی فردی در دوران کودکی به آبله مبتلا نشود، در بزرگسالی از رهگذر ویروس واریسلا زوستر به زونا مبتلا میشود. البته شواهد بالینی نشان دادهاند که در برخی موارد کسانی که در دوران کودکی دچار آبله شدهاند، در میانسالی و بزرگسالی به جهت فعال شدن مجدد واریسلا زوستر در نزدیکی بافتهای عصبی نخاع و مغز مجدد نیز به زونا یعنی آبله دوران بزرگسالی شدهاند. در این ارتباط مساله در خور توجه به میزان پدیداری علایم آن در نقاط بدن است، به این معنی که علایم این بیماری به مدت یک تا سه روز مشاهده میشود، اما ممکن است زمان بیشتری هم طول بکشد.
باید توجه داشت که ضایعات ناشی از زونا در ابتدا به صورت یک برجستگی و بروز تودههای سرخ رنگ و در قامت شکلی از نقشه کشورها در نقاط بدن پدیدار و رفتهرفته و به تدریج تبدیل به تاول میشوند. لذا در صورت ابتلا به زونا و مشاهده بالینی و علایم آن، فرد مبتلا به زونا باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند، زیرا هر چقدر مراحل درمان سریعتر آغاز شود، تاثیر و کارایی بیشتری خواهد داشت، به خصوص هنگامی که یک چشم یا گوش هم درگیر باشد.
از آنجایی که درمان زونا بعد از ابتلا ضرورت دارد، لذا مهمتریی روش درمان زونا استفاده ازداروهای ضد ویروس است.
البته استفاده از این داروها باید ظرف ۷۲ ساعت بعد از ظاهر شدن اولین علایم یعنی بروز جوشها و ضایعات جلدی از سوی پزشک تشخیص و تجویز شود و هر چقدر مصرف داروی ضدویروس زودتر آغاز شود، تاثیر بهتری خواهد داشت. در همین ارتباط، استفاده از داروهای مسکن برای تخفیف و کاهش درد ضایعات برای فرد مبتلا بلامانع است. البته باید توجه داشت که ابتلا به زونا هیچگونه درمان خانگی ندارد، اما یکسری از رعایت مربوط به پروتکلهای این بیماری میتواند در بهبود سریعتر فرد مبتلا و ترمیم ضایعات پوستی کمک کند و آنکه منطقه آسیب دیده را همیشه تمیز نگه داشت و تا حد امکان در معرض هوا قرار دهید.
افزون بر این باید از خراش و خاراندن
تاول و جوشها خودداری کرد، چراکه هر گونه خراش موجب پخش ویروس و تسری آن به سایر نقاط و آلوده شدن آن نقاط میشود. همچنین بهتر است که از پزشک خود درباره داروها و محتملا کرمها یا سایر مواد کمککننده به کاهش خارش مشورت گرفت و نسخه تجویزی پزشک را طبق بروشور و الگوی مصرف دارو به کار بست.پرهام هرسنی/ پژوهشگر پزشکی اجتماعی