پژوهشگران در مطالعات اخیر خود متوجه شده‌اند که شیوع باقی‌مانده آنتی‌بیوتیک در گوشت طیور در ایران بالاست و بیش‌ترین میزان آنتی‌بیوتیک در کبد ذخیره می‌شود.
شفاآنلاین>سلامت> پژوهشگران در مطالعات اخیر خود متوجه شده‌اند که شیوع باقی‌مانده آنتی‌بیوتیک در گوشت طیور در ایران بالاست و بیش‌ترین میزان آنتی‌بیوتیک در کبد ذخیره می‌شود.
به گزارش شفاآنلاین: درواقع موضوع خوراندن آنتی‌بیوتیک به طیور که البته بیشتر شامل پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی می‌شود موضوع تازه‌ای نیست و اواسط دهه 80 نیز با او‌ج‌گرفتن قیمت مرغ تحت عنوان خوراندن هورمون رشد در بین جامعه رواج پیدا کرد. در آن زمان این شایعه قوت گرفته بود که تولیدکنندگان مرغ‌های گوشتی برای افزایش حاشیه سود به اضافه‌کردن هورمون رشد به مرغ‌ها در بازه زمانی کمتر وزن بیشتری را از مرغ‌ها به‌دست آورند و استفاده از این مرغ‌ها می‌تواند تبعات بدی را به‌همراه داشته باشد.
اما پیگیری‌های رسانه‌های در آن زمان از زوایای دیگری پرده برداشت به‌طوری‌که فعالان این حوزه اعلام کردند علاوه بر آنکه اساسا هورمونی تحت عنوان رشد وجود ندارد بلکه هزینه بالای داروهای هورمونی تولید را فاقد توجیه اقتصادی می‌کند به گفته کارشناسان آنچه در واقعیت وجود دارد ریسک بالای شیوع بیماری در مرغداری‌ها و تلفات سنگین بوده و مرغداران برای جلوگیری از این تلفات نسبت به اضافه‌کردن آنتی‌بیوتیک‌ها به جیره غذایی روزانه طیور اقدام می‌کنند. اما مصرف غیرضروری آنتی‌بیوتیک به‌صورت چربی‌های اشباع در مرغ نمود پیدا کرده و خوردن آن توسط مصرف‌کنندگان در قالب ایمنی در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها بروز پیدا می‌کند به‌طوری‌که در هنگام بیماری نیاز به دوز بالاتری از آنتی‌بیوتیک مشاهده شده و در نهایت هزینه سلامت جامعه افزایش پیدا می‌کند.
البته اعلام این تخلف آشکار از سوی تولیدکنندگان در آن زمان هم به‌دلیل نبود استانداردهای تعریف شده به فراموشی سپرده شد و تبعات این پیشگیری به‌صورت رشد هزینه‌های درمان در کشور خودنمایی می‌کرد. حال این روند درحالی همچنان ادامه دارد که بازهم هیچ استانداردی از سوی سازمان‌ها و متولیان حوزه دام و طیور تعریف نشده و بررسی اخیر پژوهشگران نیز موید این سهل‌انگاری و چشم‌پوشی مسئولان از تخلفی است که علاوه بر سلامت جامعه هزینه‌های بالایی را نیز به درمان کشور تحمیل می‌کند.
آنتی‌بیوتیک بالا در مرغ‌های ایرانی
براساس این گزارش، با افزایش قیمت گوشت‌قرمز و حذف آن از سبد غذایی بسیاری از خانوارها مرغ را جایگزین گوشت قرمز در سبد غذایی کرده‌اند به‌طوری‌که صنعت طیور، دومین صنعت اصلی ایران را به‌خود اختصاص داده است اگرچه رشد قیمت مداوم این فرآورده نیز مصرف آن را در بسیاری از اقشار ضعیف جامعه محدود کرده است با این حال تولید مرغ به‌واسطه ریسک بالای بیماری‌های واگیردار که می‌تواند به یکباره کل تولیدات یک مجموعه را در بر بگیرد باعث شده تا تولیدکنندگان همزمان با جیره غذایی از انواع مکمل‌ها و داروهای ضدمیکروبی که پایه آنها را آنتی‌بیوتیک‌ها تشکیل می‌دهند استفاده کنند. در کشورهای مختلف به‌خصوص کشورهای در حال توسعه که قوانین به‌طور جدی مورد توجه قرار نمی‌گیرند، استفاده از داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است توسط افراد غیرمتخصص تجویز شود.
استفاده بیش از حد و اضافی از آنتی‌بیوتیک‌ها به‌صورت غیرعلمی، ممکن است باعث ایجاد باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک شده و باعث کاهش کارایی این داروها شود. همچنین استفاده بیش از حد از آنتی‌بیوتیک‌های دامپزشکی، بدون در نظرگرفتن دوره دفع دارو و یا عوارض جانبی آنها، ممکن است منجر به باقی‌ماندن داروها در محصولات طیور شده و سلامت مصرف‌کنندگان را تهدید کند. برای کنترل باقی‌مانده‌های دارویی در غذاها، سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان جهانی بهداشت، اداره دامپزشکی اتحادیه اروپا، سازمان خواربار و کشاورزی (فائو) و سازمان غذا و دارو، محدودیت‌هایی ایجاد کرده‌اند و استانداردهای ملی به‌نام «مرز بیشینه باقی‌مانده» یا MRL در کشورهای مختلف تعریف شده است. این استانداردها در کشورهای مختلف متفاوت است و همین موضوع باعث ایجاد اختلاف در تجارت و صادرات مواد غذایی می‌شود. با این وجود، در ایران هیچ مقرراتی برای این شاخص در محصولات حیوانی رعایت نشده است. با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهشگران با انجام یک مطالعه فراتحلیل، شیوع باقی‌مانده آنتی‌بیوتیک در گوشت طیور را در ایران بررسی کردند و مقالات مربوط به انواع آنتی‌بیوتیک و میزان قابل تشخیص آنها را در گوشت و اندام‌های مختلف طیور مورد تحلیل قرار دادند.
برای انجام این تحقیق، مقالات منتشر شده در سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۲۱ درباره این موضوع، از پایگاه‌های داخلی و بین‌المللی استخراج شد و در نهایت ۱۷ مقاله که دارای معیارهای لازم بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. در این مقالات باقی‌مانده آنتی‌بیوتیکی طیور، در شهرهای تهران، اصفهان، اهواز، شیراز، مشهد، کرمان، سنندج، مازندران و ارومیه، مطالعه شده بود و نمونه‌های بررسی شده، از عضله، کبد، کلیه و ران طیور برداشته شده بود. براساس نتایج این مطالعه؛ بیش‌ترین میزان باقی‌مانده آنتی‌بیوتیکی در کبد و کمترین میزان باقی‌مانده آنتی‌بیوتیکی در عضله ران بوده است. رایج‌ترین داروهای شناسایی‌شده، آنتی‌بیوتیک‌های انروفلوکساسین، کلرامفنیکل، اکسی‌تتراسایکلین، فلوروکینولون و تتراسایکلین بودند. یافته‌های این تحقیق حاکی از آن است که شیوع باقی‌مانده آنتی‌بیوتیک در گوشت طیور در ایران بالاست، ولی این میزان برای مصرف‌کنندگان مشکلی ایجاد نمی‌کند. اجرای استراتژی‌های نظارتی دقیق از سوی دولت در نظارت بر آنتی‌بیوتیک‌ها به‌شدت توصیه می‌شود. پژوهشگران این مطالعه اجرای استراتژی‌های نظارتی دقیق از سوی دولت در نظارت بر آنتی‌بیوتیک‌ها به‌ویژه درست قبل از کشتار طیور را توصیه می‌کنند.
همچنین توصیه می‌کنند که جگرطیور از غذاهای ایرانی حذف شود و کشاورزان باید در مورد بقایای آنتی‌بیوتیکی و دوره حذف این داروها آموزش ببینند. گفتنی است، در انجام این تحقیق مجید محمدزاده، عنایت‌ا... بریزی و مرتضی زارع؛ پژوهشگران مرکز تحقیقات تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شیراز، مریم منتصری و سعید حسین‌زاده از دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز، مجید مجلسی از گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، زهرا درخشان از مرکز تحقیقات علوم بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، به‌همراه MargheritaFerrante وGea OliveriConti؛ پژوهشگران آزمایشگاه‌های بهداشت محیط و موادغذایی دانشگاه کاتانیای ایتالیا با یکدیگر مشارکت داشتند.
