به گزارش شفاآنلاین:یکی از رفتارهایی که در دوره بلوغ بروز می‌کند این است که حس توجه به ظاهر و زیبا دانستن و زیبا نشان دادن خود در فرد تقویت می شود و گاهی توجه به ظاهر در نوجوان به حدی است که مانع حضور او در جمع می‌شود و نوجوان بیشترین زمان را خود را صرف آراستگی می‌کند و همین امر بعضا منجر به نگرانی و حتی ایجاد تنش بین والدین و نوجوان می‌شود.
ملک پور مادر امید می‌گوید با ورود پسرم به سن بلوغ رفتار و سلیقه اش بسیار تغییر کرد بیشتر از همیشه به ظاهر خود توجه می‌کند هر هفته به آرایشگاه می‌رود و هنگام خرید لباس به سلیقه من و پدرش توجهی ندارد و به طور وسواس گونه‌ای لباس هایش را اتو می‌کند بعد از مدتی هم در یک باشگاه ثبت نام کرده و خیلی اهمیت می‌دهد که اندام ورزشکاری داشته باشد.
ملک پور در ادامه بیان کرد: در ابتدا فکر می‌کردم که این رفتارها در سن بلوغ طبیعی است اما به مرور این رفتارها مرا نگران می‌کرد با وجود اینکه پسرم همیشه مرتب و آراسته است و از نظر جسمی هم اندامی ورزشکاری دارد امّا حضور در جمع خانواده و دوستان برای او سخت است و بیشتر مواقع به بهانه‌های مختلف از حضور در جمع طفره می‌رود وقتی با او صحبت کردم متوجه شدم او بی دلیل خود را زشت می‌داند و برای خودش عیب و ایراد می‌تراشد.
وی ادامه داد: از طرفی همسرم مدام امید را متهم می‌کند که اجتماعی نیست و او را سرزنش می‌کند و همیشه بر سر این موضوع بین آنها تنش وجود دارد.
در این خصوص مرضیه عزیزی معین روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه با بیان اینکه نوجوانی دوره بلوغ جسمانی با تغییرات و تحولات خیلی چمشگیر و پرشتاب است و بیشترین مشکلات نوجوان در رابطه با تصویر بدنی است که از خودشان دارند، عنوان‌کرد: نارضایتی از تصویر بدنی به صورت تیپیک از دوره نوجوانی شروع می‌شود، تصویر بدنی یک تصویر ذهنی و در واقع احساسی است که فرد از اندازه و شکل بدن خودش دارد.
عزیزی معین ادامه داد: نوجوان همراه با همسالان خود یکسری از هنجارها و انتظارات را درباره ویژگی‌های ظاهری ایجاد می‌کند که به عنوان یک الگو قرار داده می‌شود لذا رفتارها و نگرش‌های یک نوجوان در مورد تصویر بدن خود و دیگران از این هنجار و الگویی که بین خود و همسالان‌اش ایجاد کرده تبعیت می‌کند.
وی افزود: نوجوان وقتی که بین تصویر بدنی واقعی خود و تصویر بدنی آرمانی که در ذهن دارد تفاوت‌هایی احساس می‌کند و بعدها این ناهمخوانی را درونی کند یک نارضایتی شدیدی در او ایجاد می‌شود و در واقع همین باعث به وجود آمدن اختلال‌های مختلفی می‌شود.
عزیزی معین یادآور شد: از جمله اختلالاتی که یک نوجوان به علت ناهمخوانی تصویر بدنی واقعی خود و تصویر بدنی آرمانی مبتلا می‌شود، افسردگی و عزت نفس پایین، استرس بالا است و در واقع سلامت روانی نوجوان به خطر می‌افتد.
این روانشناس بالینی با اشاره به اینکه برخی تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که دختران ورزشکار از عزت نفس بالاتری نسبت به دیگر دختران برخوردارند، توضیح داد: البته کاهش و افزایش وزن باعث از بین رفتن اختلال تصویر منفی بدنی در نوجوان نمی‌شود چون ریشه این مسئله به اعتماد به نفس نوجوان مربوط می‌شود در واقع حتی اگر نوجوان از نظر بدنی دارای اندام مناسب و ورزشی هم باشد به این علت که اعتماد به نفس پایینی دارد نسبت به بدن خودش تصویر اشتباهی دارد.
عزیزی معین در خصوص عوارضی که تصویر بدنی منفی در نوجوان ایجاد می‌کند، تصریح کرد: افسردگی، اضطراب، کاهش اعتماد به نفس، ناتوانی‌های اجتماعی و شغلی و کاهش بازدهی، مشکلات ازدواج در آینده، کیفیت زندگی پایین و منزوی شدن یک نوجوان، عدم شادکامی، عدم مهارت‌های ارتباطی و عدم رشد اجتماعی، اختلال در ارتباط با همسالان، اختلال ارتباط صمیمانه با یک دوست، احساس شرمندگی و احساس حقارت، اختلالات جنسی، سوء مصرف مواد مخدر و افکار خودکشی از جمله عوارض تصویر بدنی منفی در نوجوان است.
مدرس دانشگاه اضافه کرد: نوجوانان وقتی دچار این اختلال می‌شوند تمام تلاش خود را می‌کنند که ویژگی‌های ظاهری که به نظر خودشان نامناسب است را تغییر دهند و برای این کار به آرایش‌های بیش از حد، انجام جراحی‌های زیبایی و همچنین رژیم‌ها و ورزش‌های سنگین روی می آورند لذا علاوه بر آسیب به بهداشت روان به بهداشت جسمی آنها هم آسیب وارد می‌شود بنابراین باید این عوارض را خیلی جدی بگیریم و منتظر این نباشیم که این تصویر بدنی منفی منجر به اختلال شدید شود و این یکی از اختلالاتی است که با دروه نوجوانی و بلوغ در نوجوان در ارتباط است.
وی رفتارهای مکرر مثل تماشا کردن خود در آیینه، آرایش کردن و یا اطمینان خواهی بیش از حد، مقایسه کردن ظاهر خودش با دیگران اختلال قابل ملاحظه‌ی بالینی در عملکرد تحصیلی شغلی و اجتماعی نوجوان از جمله ملاک های اختلال تصویر بدنی منفی است.
عزیزی معین یک از عواملی که منجر به شکل‌گیری اختلال تصویر بدنی منفی در نوجوان می‌شود را تحریف شناختی نوجوان دانست و گفت: نوجوان در مورد خودش نقص‌های خیالی زیادی می‌بیند و از طرفی فکر می‌کند که زیبایی من طبق انتظاراتی که دارم خوب پیش نمی‌رود و همین عدم کنترلی که بر محیط دارد یکی از موارد است که این نوجوان در واقع فکر می‌کند که جذابیت‌های فیزیکی کافی را ندارد و فقدان جذابیت‌های فیزیکی می‌تواند در آینده او تأثیر منفی داشته باشد و مانع دست‌یابی به اهداف شخصی نوجوان می‌شود و این نوجوانان معمولا از نظر شناختی در برابر تغییرات به وجود آمده در ظاهرشان که بر اساس بلوغ جسمانی است احساس درماندگی می‌کنند و به طور غیر منطقی خودشان را مسئول تغییرات به وجود آمده می‌دانند.
این روانشناس بالینی تأکید کرد: یکی از عوامل دیگری که باعث می‌شود نوجوان تصویر منفی بدنی از خودش داشته باشد تنوع معیارهای زیبایی در جامعه است و داشتن این باور ناکارآمد که همه باید این معیارهای زیبایی را داشته باشند و مورد تأیید دیگران قرار بگیرند و لذا نوجوان مدام نگران برآورده ساختن معیارهای دیگران در مورد زیبایی خود است.
وی در ادامه وسواس فکری را به عنوان یکی از عوامل ایجاد کننده تصویر منفی بدنی در نوجوان مورد تأکید قرار داد و متذکر شد: وسواس فکری یعنی تکرار یک فکر در ذهن نوجوان که محتوای آن تصویر بدنی مناسب، ارزیابی دیگران در مورد ظاهر او و اشتغال ذهنی مداوم نوجوان در رابطه با زیبایی و معیارهای زیبایی و تأیید همسالان و تصویر بدنی آرمانی که از خودش دارد و تلاشی که برای رسیدن به آن تصویر آرمانی بدنی دارد.
مدرس دانشگاه کمال گرایی را یکی از عوامل بروز این اختلال معرفی و بیان کرد: در کمال گرایی ما با معیارهای سخت گیرانه روبه رو هستیم در واقع نوجوان یک بدن کاملا بدون نقص را تصویر سازی می‌کند و از آنجایی که کمال گرایی با معیارهای غیر واقع بینانه و سخت‌گیرانه شناخته می‌شود نوجوان هیچ وقت از خودش راضی نیست چون هیچ وقت نمی‌تواند به آن معیارها برسد بنابراین کمال‌گرایی هم یکی از عوامل است.
وی اظهار کرد: والدین با معیارهای سخت گیرانه و سبک فرزند پروری مستبدانه و با افزایش انتقادهای بیش از حد باعث می‌شوند که نوجوان نسبت به خودش احساس کمبود کند و عزت نفس و اعتماد به نفس نوجوان پایین بیاید.
عزیزی معین در ادامه ابراز کرد: معیارهای سخت گیرانه والدین و انتقادهای بیش از حد شان می‌تواند یک کمال گرایی در نوجوان به وجود بیاورد چرا که کمال گرایی با معیارهای سخت گیرانه در مورد کامل بودن شناخته می‌شود لذا زمانی که والدین به صورت مداوم از کودک و نوجوان خود ایراد می‌گیرند و سرزنش شان می‌کنند باعث می‌شوند که مشغولیت‌های فکری و وسواس های فکری در رابطه با تایید دیگران در نوجوان و کودک شکل بگیرد.
وی ادامه داد: والدین به عنوان یک والد باید معیارهای واقع بینانه‌ای در سبک فرزندپروری خودشان به وجود بیاورند و با کاهش سرزنش و انتقادهای بی دلیل، کاهش رفتارهای خشن و مستبدانه باعث افزایش اعتماد به نفس نوجوان و کودک شوند زمانی که والدین با یک نوجوان روبه رو هستند با توضیح بلوغ جسمی و تغییرات بدنی و اینکه این تغییرات موقتی هستند می‌توانند به نوجوان کمک کنند و به نوجوان یادآوری کنند که می‌تواند به یک روانشناس مراجعه کند.ایسنا
