شفاآنلاین>سلامت> شیوع بیماری کرونا در کشورهای جهان باعث شد آموزش رسمی به فضای مجازی منتقل شود. از اینرو دانشآموزان و کودکانی که تا پیش از این امکان دسترسی به اینترنت و حضور در فضای مجازی را نداشتند یا تحت نظر والدین و بهصورت کنترل شده از این فضا استفاده میکردند به یکباره قدم در دنیای مجازی گذاشتند.
به گزارش شفاآنلاین: کودکانی که در دهه اول زندگی خود هستند در کنار کودکان و نوجوانان در سنین بالاتر مجبور شدند برای آموزش و استفاده از محتواهای آموزشی کلاسهای درس، ساعاتی طولانی و گاهی بدون حضور والدین از فضای مجازی استفاده کنند.
با وجود هشدارهای متخصصان، تغییر در سبک زندگی بهدلیل همهگیری کووید 19 سبب شد کودکان در سطح جهان ناچار از
فضای مجازی استفاده کنند و در معرض آسیبهای بسیار قرار بگیرند. در این راستا و برای حمایت از کودکان دومین پویش مردمی کودکان سایبری با رویکرد ارتقای سطح دانش و مهارت استفاده صحیح و مؤثر از فضای مجازی در خانوادهها و ارائه راهکارهای مناسب برای ایمنسازی فرزندان در این فضا از روز 25 دی ماه بهمدت یک هفته آغاز شده است.
سرهنگ علی محمد رجبی، رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا به هفت محور مهم طرح پویش مردمی کودکان سایبری اشاره میکند و میگوید: این هفت محور مسائل مهمی را که کودکان و خانوادههای آنها باید مورد توجه قرار دهند دربر میگیرد. از اینرو هر یک از آنها بهعنوان یکی از روزهای این هفته در نظر گرفته شدهاند. روز نخست به نام «کودکان سایبری، والدگری در فضای مجازی»، روز دوم «کودکان سایبری، آموزش مجازی»، روز سوم «کودکان سایبری، مسئولیت اجتماعی»، روز چهارم «کودکان سایبری، نقض حریم خصوصی» و روز پنجم «کودکان سایبری، اعتیاد اینترنتی»، روز ششم «کودکان سایبری، بازیهای رایانهای» و روز هفتم «پلیس فتا، حامی کودکان در فضای مجازی» نامگذاری شده است.
وی میافزاید: در بحث والدگری در فضای مجازی، بر این نکته توجه شده که در شرایط فعلی با توجه به وضعیت اجتماعی، والدین در کنار سایر مهارتهای تربیتی کودکان نیازمند یادگیری مهارت تربیت کودکان در فضای مجازی هستند. به این معنا که امروزه والدین علاوه بر امور تربیتی و تحصیلی فرزندانشان باید در مورد تربیت رسانهای فرزندانشان مهارتهایی را کسب کنند.
برای مثال از آنجا که بخش اصلی آموزش مجازی کشور در فضای مجازی و پیامرسان شاد صورت میگیرد حضور دانشآموز در فضای شاد و پیام رسانهای دیگر میتواند مخاطراتی را برای او به همراه داشته باشد. پس این مخاطرات باید به کودکان آموزش داده شود. آنها باید بیاموزند که چطور از حساب کاربری خود در فضای مجازی مواظبت کنند.
سرهنگ رجبی تأکید میکند: محور کودکان سایبری و مسئولیت اجتماعی نیز به این دلیل انتخاب شده که همه مسئولان، افراد صاحبنظر، صاحبان کسب و کارها و گروههای مردم نهاد باید بدانند در قبال کودکان و نسل آینده کشور مسئولیت دارند و باید این مسئولیت را بدرستی انجام دهند تا زیرساختها و بسترهای امن برای کودکان فراهم شود.
بیتجربگی کودکان عامل نقض حریم خصوصی
وی درخصوص نقض حریم خصوصی چنین میگوید: میدانیم دانشآموزی که به اینترنت دسترسی دارد و این اینترنت بین بزرگسال و کودک تفاوتی قائل نیست هرآن در معرض هک شدن حساب کاربری و انتشار دادههای خصوصی و شخصی قرار دارد. رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری در ادامه با اشاره به برخی مواردی که امروزه در حوزه نقض حریم خصوصی کودکان صورت میگیرد، عنوان میکند: یکی از مهمترین مخاطرات این حوزه هک شدن حساب کاربری است. در واقع توجه به این نکته مهم است که بچهها از چه سنی میتوانند سیمکارت شخصی داشته باشند و حساب کاربری مستقل ایجاد کنند. در این مورد بحثهای مختلفی وجود دارد، برخی سن 12 سال را سن مناسب میدانند و برخی دیگر معتقدند این سن باید بیشتر باشد و اتفاق نظری روی آن نیست. اما موضوع مهم این است که کودک و دانشآموز بهدلیل سن کم و تجربه و آگاهی ناچیز در مورد دانش استفاده از فضای مجازی، فریب افراد تبهکار را میخورد و به اشکال مختلف مورد سوءاستفاده قرار میگیرد.
وی میافزاید: یکی از این موارد حساب جعلی در شبکه شاد است. مجرمین با حساب پشتیبان جعلی شاد به دانشآموزان پیام میدهند و کد فعالسازی آنها را میگیرند و از این طریق به دادههای شخصی آنها که قبلاً در این محیط بارگذاری شده، دسترسی مییابند، که این موضوع یک چالش جدی است.
یکی دیگر از چالشهای جدی، آزار و اذیت گروههای همسال است که در برخی پیامرسانها اتفاق میافتد. میدانید که در گروههای همسال گروهی هستند که به دیگر اعضا زور میگویند و آنها را مورد آزار و اذیت کلامی قرار میدهند. این مورد میتواند بهصورت فردی یا گروهی اتفاق بیفتد و شرایط روانی و امنیتی کودک را به مخاطره بیندازد.
سرهنگ رجبی در ادامه به بزرگسالان کودکنما اشاره و تصریح میکند: متأسفانه گروهی از بزرگسالان که دچار بیماریهای روحی و روانی هستند با استفاده از حسابهای کاربری کودک و با عکس پروفایل کودک به تعامل با کودکان میپردازند. آنها تلاش میکنند از کودکان تصاویر خصوصی یا اطلاعات مهم خانوادگی بهدست بیاورند و از این طریق کودک و خانواده او را با مشکلات جدی و چالشهای اساسی مواجه کنند. یکی دیگر از مشکلات شایع این است که کودکان و بعضاً نوجوانان در رابطههای دوستانه با افراد دیگر که در قالب دوستی اینترنتی صورت میگیرد متأسفانه تصاویر خصوصی از بدن خود را در اختیار افراد دوستنما قرار میدهند. متأسفانه افرادی که در قالب دوست تصاویر را دریافت میکنند با تهدید نوجوان به انتشار عکسها مشکلات بسیاری را برای آنها ایجاد میکنند.
وی با تأکید بر اینکه کودکان میتوانند یکی از قربانیان جدی کلاهبرداران اینترنتی باشند، میگوید: این موضوع در خرید و فروش اکانتهای بازی به شکل هک شدن حسابهای بانکی و هک شدن حسابهای کاربری دیده میشود. به این معنا که کلاهبرداران در جریان خرید و فروش دادههای مهم مانند شماره کارت بانکی و رمز عبور کارت بانکی را سرقت میکنند و تخلیه حساب بانکی از این طریق صورت میگیرد. متأسفانه در بسیاری از مواقع کودکان و نوجوانان از کارت بانکی والدین خود استفاده میکنند و بهدلیل کم تجربه بودن گرفتار کلاهبردار اینترنتی میشوند. یکی دیگر از شایعترین مشکلات گرفتار شدن نوجوانان در دام مجرمینی است که از نوجوانان بهعنوان واسطه جرم سوءاستفاده میکنند. این مورد بیشتر در موضوعاتی مانند کار در منزل مشاهده میشود.
ناآگاهی نوجوانان، عامل نقض حقوق دیگران
سرهنگ رجبی اضافه میکند: بعضاً شاهد این هستیم که برخی نوجوانان خود نقض کننده حریم خصوصی دیگران میشوند. متأسفانه بسیاری از این نوجوانان نمیدانند که انتشار اطلاعات شخصی دیگران و تهدید کردن، ایجاد مزاحمت و تمسخر کردن دیگران میتواند عمل مجرمانه محسوب شود، از اینرو بهدلیل کم تجربگی نوجوانان باید در این زمینه فرهنگسازی و آگاهیهای لازم به کودکان و نوجوانان داده شود تا آنها قربانی جرم یا مرتکب اعمال مجرمانه نشوند. به گفته رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری، روز پنجم موضوع اعتیاد اینترنتی در دستور کار این پویش قرار دارد. چراکه سازمان جهانی بهداشت نیز اعتیاد به اینترنت را در گروه بیماریهای روانی قرار داده که میتواند آثار و تبعات مخربی برای نسل آینده کشور به همراه داشته باشد.
وی تأکید میکند: اعتیاد اینترنتی میتواند علاوه بر مشکلات جدی روحی و روانی، حتی افت تحصیلی را به همراه داشته باشد. موضوع بازیهای رایانهای که عنوان روز ششم است از این منظر اهمیت دارد که امروزه همه متخصصان حوزه رسانه، بازی را قویترین و اثرگذارترین رسانه میدانند، این درحالی است که برخی والدین مهارتهای لازم برای کنترل فرزندانشان را نیاموختهاند و از آگاهی کمی در این باره برخوردار هستند.
سرهنگ رجبی در پایان میگوید: در روز پایانی که شعار پلیس فتا حامی کودکان را تبیین میکند، بیشتر به راههایی که کودکان در فضای مجازی میتوانند با پلیس ارتباط برقرار کنند میپردازیم و بسترهایی مانند شماره تلفن 096380 و سایت مرکز فوریتهای سایبری پلیس فتا و کانال رسمی پلیس فتا در پیامرسان شاد را به کودکان معرفی میکنیم تا در صورت بروز مشکل بتوانند از پلیس کمک بگیرند.