خدشه دار شدن هویت ماما در نظام سلامت

شفاآنلاین>سلامت> عضو شورای عالی نظام پزشکی با گلایه از این که مشکلات جامعه مامایی بسیار و نیازمند توجه ویژه از سوی مسئولان نظام سلامت است، گفت: ماما در نظام سلامت ایران جایگاه و هویت واقعی خود را از دست داده و بدون توجه به توانمندی ها و آموزش های فرا گرفته ، عمدتا برای کارهایی که خارج از شرح وظایف است به کار گرفته می شود.

به گزارش شفاآنلاین: نوشین زنده زبان عضو مامای شورای عالی نظام پزشکی با اشاره به خدشه دار شدن هویت ماما در نظام سلامت کشور اظهار کرد: ماما در جایگاه واقعی خود قرار ندارد و در حالی که برای انجام زایمان طبیعی آموزش دیده اما  نقش او در انجام این پروسه کمرنگ و حتی میتوان گفت بیرنگ شده است .

وی افزود : با عنایت به دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی سال 1397 که هدف آن افزایش شاخص زایمان طبیعی در برنامه ششم توسعه ی کشور است و با توجه به شرح وظایف ماماها  و همچنین بند 14 دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی سال 1397 بر نقش ماما به عنوان بازوان حیاتی جهت دستیابی به این مهم تأکید شده است ؛ اما در بسیاری از بیمارستان ها اهرم های بازدارنده‎ای وجود دارد که باعث در حاشیه قرار دادن ماماها شده است.

وی ادامه داد:  متاسفانه در هر دو بخش دولتی و خصوصی اگر زایمان توسط ماما انجام شود اجازه ثبت شدن نام و مهر ماما در پرونده‎ها داده نشده و در نتیجه حق قانونی آنها تضییع می شود و یا بدتر از آن اصلا" اجازه انجام زایمان به ماماها داده نمی شود که این خود بزرگترین ضربه را به هویت ماما وارد می کند.

 وی با تاکید بر این که باید شأن و جایگاه مامایی را در نظام سلامت ارتقاء دهیم ؛ تصریح کرد: سیستم بهداشت و درمان کشور اگر به دنبال کاهش آمار سزارین و ارتقاء شاخص های سلامت است ، باید از توانمندی و پتانسیل‎های ماماها که برای آن آموزش دیده‎اند؛ استفاده نمایند و در اولین قدم مسئولیت انجام زایمان طبیعی را با احتساب حق و حقوق قانونی‎شان به آنها بازگردانند.

زنده زبان خاطرنشان کرد : در کشورهای پیشرفته که آمار مرگ و میر و سزارین پایین و شاخص سلامت مادر و کودک بالاست ،ماما به عنوان اولین خط درمان بکار گرفته می شود اما جای بسی تأسف است که در کشور ما اینطور نیست .

عضو شورای عالی نظام پزشکی با گریزی به مبحث پزشک خانواده و بکارگیری ماماها در این طرح گفت: در طرح پزشک خانواده شهری و روستایی مشکلات زیادی وجود دارد که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1-ماما ، ماماست و تغییر نام او به مراقب سلامت به شدت مورد اعتراض جامعه مامایی کشور است و باعث به حاشیه رفتن هویت و نام ماما می شود که این مهم به مسئولین ذیربط نیز منعکس شده ، البته می توان اذعان داشت همکارانی که به عنوان مراقب سلامت ارائه خدمت می نمایند جزو کسانی هستند که ظلم زیادی در حق آنها شده است.

2- یکی  دیگر از مشکلات اساسی طرح ، ضربه به بخش خصوصی و تضعیف آن بوده ، که متاسفانه مسئولین توجهی به آن ننموده‎اند .بخش‎های خصوصی و دولتی مکمل یکدیگرند و نمی توان به بهانه اجرای یک طرح ، سایر بخش‎ها  را زمین گیر کرد. بی توجهی به این مهم قطعا به نفع هیچکس نخواهد بود.

3- ماما یک شخصیت حقوقی مستقل دارد و مانند پزشکان لازم است قرارداد مستقل داشته باشند چون در صورت خروج پزشک از طرح به هر دلیلی ، ماما نیز مجبور به ترک کار خود می شود؛  به عبارت دیگر همکاران ما امنیت شغلی ندارند و لازم است خرید خدمت بطور مستقیم از ماماهای دارای دفتر کار انجام شود .

4- میزان سرانه 12 درصد که برای ماما در نظر گرفته شده ، بسیار ناعادلانه و دور از انصاف است و با استناد به نسبت تعرفه پزشکان عمومی و کارشناسان مامایی ، منطقی است که سهم ماما به حدود 28 تا 30 درصد افزایش یابد .

5- از سوی دیگر یکی از ایرادات مهم این است که ماما مجوز و شماره نظام دارد ، بیمار را ویزیت می کند و دارو یا خدمات پاراکلینیک درخواست می دهد ، ولی نسخ توسط پزشک مهر و امضا می شود که این امر از نشانه‎های بارز به حاشیه بردن نام و جایگاه ماماست .

6-تحمیل وظایف خارج از شأن و شرح وظایف ماما که عملا" منجر به کاهش کیفیت خدمات می شود نیاز به بازنگری عاجلانه دارد

***حدود 40 هزار مامای بیکار در کشور داریم

به گفته وی در کشور حدود 68 هزار ماما داریم که از این تعداد 30 هزار نفر در بخش های دولتی و خصوصی مشغول به فعالیت بوده و حدود 40 هزار نفر دیگر بیکار هستند و با وجود آموزش های فراگرفته عملا در نظام سلامت به کار گرفته نمی شوند.

وی در خصوص بحثی که اخیرا در مورد افزایش ظرفیت پذیرش رشته های گروه پزشکی مطرح شده ، اظهار کرد :  این که در چنین شرایطی صحبت از افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی مامایی شود واقعا محلی از اعراب ندارد. وقتی عملا این همه آمار بالای مامای بیکار داریم و البته خیلی از کسانی هم که کار می کنند در جایگاه خود بکار گرفته نمی شوند؛ دیگر بحثی در مورد افزایش ظرفیت باقی نمی‎ماند. اگر مسئولین توانستند برای حداقل نیمی از این جمعیت بیکار ردیف استخدامی ایجاد کنند آنگاه می توانند برای افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی این رشته تصمیم گیری کنند!!

زنده زبان تصریح کرد : اگر طبقِ حداقلِ استانداردهای جهانی به ازای هر 1000 زایمان؛ 30 ماما به کار گرفته شود (استاندارد جهانی بین 30 تا 50 نفر است ) هم کمک بزرگی به ارتقا سلامت مادران خواهد شد و هم تعداد زیادی از همکاران به خدمت گرفته می شوند .از سوی دیگر اگر قانون سختی کار به درستی برای ماماها اجرا شود ،خیلی از نیروها بازنشسته شده و نیروهای جوان می توانند جایگزین آنها شوند.

عضو مامای شورای عالی نظام پزشکی اذعان کرد:  متأسفانه با وجود این که سختی کار ماما بر هیچکس پوشیده نیست ( حفظ سلامت جان دو انسان در حساس ترین شرایط ، شیفت‎های طاقت فرسا ، مواجهه با انواع آلودگی‎های میکروبی و صوتی و... ) قدمی در راه تخصیص واقعی حق سختی کار ( 5 سال بخشودگی نه 2.5 سال ) به آنها برداشته نشده است.

وی اضافه کرد : همچنین اگر منصفانه قضاوت کنیم بخش‎های زایمان و اورژانس زنان باید جزو بخش‌های ویژه محسوب شده و حق سختی آن به ماماها پرداخت شود، در حالی که عملا" چنین حقی وجود ندارد .

زنده زبان یکی از دلایل مشکلات متعدد این گروه را عدم تخصیص پست‎های مدیریتی به ماماها  و عدم حضور و دخالت آنان در سیاستگذاری‎ها و تصمیم گیری‎های کلان نظام سلامت دانست و گفت: مسئولان پشت درهای بسته و بدون اخذ نظرات کارشناسی از جامعه مامایی تصمیم‎گیری کرده و مواردی را به عنوان بخشنامه و قانون تایید و ابلاغ میک نند که نتیجه‎ای جز ضربه زدن به جامعه مامایی ندارد ، مگر می شود بدون شنیدن نظرات و مشکلات یک گروه برای آنها تصمیم گیری کرد؟

وی تاکید کرد : با حضور همکاران در جایگاه‎های مدیریتی می توان امیدوار بود که برای دردهای کهنه این گروهِ صبور و فرهیخته درمانی وجود خواهد داشت .

وی در رابطه با سازمانهای بیمه‎گر و عدم قرارداد با ماماها بیان کرد : همیشه سازمانهای بیمه به بهانه ایجاد بار مالی از زیر بار قراداد طفره رفته‎اند اما در کنار آن می‎بینیم پرداخت هزینه‎های اعمال جراحی و خدمات پاراکلینیک و دندانپزشکی و... برایشان بار مالی ندارد که این خود جای سؤال دارد ؟

وی ادامه داد: حتی در مورد شرح وظایف نیز هر سازمان بیمه یک قسمت از آن را بصورت سلیقه‎ای حذف کرده است مانند سونوگرافی ، بسیاری از آزمایشات و حتی بعضی از داروها . از سوی دیگر سقف پذیرش نسخه مامایی برای داروها بسیار پایین است که باعث می شود عملا" نسخ دارویی آزاد محاسبه شده و بیماران به سمت پزشکان عمومی و متخصصین زنان سوق داده شوند و با اینکار ماماها از ادامه کار و زندگی ساقط شوند که ظاهرا" برای هیچ یک از مسئولین نظام سلامت مهم نیست .

به گفته این عضو شورای عالی نظام پزشکی اگر مراقبت های دوران بارداری ، بیماری های زنانی که در مراحل اولیه است و انجام زایمان به ماماها سپرده شود؛  قطعا" هم به نفع بیمار و هم به نفع سازمان های بیمه خواهد بود که هزینه کمتری به ماما پرداخت می کنند و در نتیجه متخصصین زنان هم با فراغ بال بیشتری به بیماران تخصصی خود می پردازند.

وی با تاکید بر این که خدماتی که توسط یک ماما ارائه می شود، بطور درست و منطقی تعرفه گذاری نشده ؛ اذعان کرد: باید این مهم در اسرع وقت انجام شود ؛ البته با واقعی شدن تعرفه ها نیز باز هم نفع بیماران و سازمان های بیمه در آن خواهد بود که بیماران در سطح اول به ماما مراجعه کنند .

زنده زبان در رابطه با تعرفه گذاری خدمات تصریح کرد :  اگر خدمتی تحت پوشش بیمه قرار گرفت از جانب هر گروهی که طبق شرح وظایف اجازه انجام آن را دارند ؛ باید پذیرفته شود مثلا اگر انجام پاپ اسمیر در تعهدات بیمه است دیگر نباید فرقی داشته باشد که یک ماما انجام داده یا پزشک عمومی یا متخصص زنان به عبارت دیگر نوع خدمت باید در تعهد بیمه باشد نه ارائه دهنده آن .

**تعرفه مامایی مطابق با تورم و جزء فنی و حرفه ای لحاظ شود

عضو شورای عالی نظام پزشکی در خصوص تعرفه خدمات مامایی بیان کرد : در رابطه با تعرفه ویزیت لازم است با توجه به جزء فنی و حرفه‎ای و میزان تورم ، تعرفه منطقی از سوی مسئولین لحاظ شود زیرا با تعرفه‎های موجود قطعا" مطب‎های پزشکان عمومی و بویژ ه مامایی نخواهند توانست به فعالیت خود ادامه دهند؛ البته به مسئولین در مورد لحاظ نمودن 75 درصد تعرفه پزشکان عمومی برای کارشناسان مامایی و 85 درصد برای کارشناسان ارشد و افزایش تعرفه برای همه گروه‎های با سابقه 15 سال به بالا درخواست داده شده است .

وی در پایان با ا شاره به مشکلات متعدد جامعه مامایی مانند تعرفه‎های انجام زایمان ، عدم اجازه انجام زایمان توسط ماماهای بخش خصوصی در بیمارستانها ، مشکلات مامای همراه ، مشکلات بخش آموزش ، مشکلات اجرای نسخه الکترونیک و... یاد آور شد:  امید است با همکاری و هماهنگی مسئولین ذیربط و تغییر نگاه آنان شاهد مرتفع شدن آنها باشیم اما جهت رفع تمام معضلات علاوه بر خواهش و دعوت تمامی مسئولین دلسوز در تمام قسمت ها و حمایت و همراهی همه جانبه آنان ؛ با توجه به جمعیت جامعه مامایی ،قدمت خدمات آنان و بیش از صد سال سابقه تحصیلات آکادمیک در کشور ، نقش اساسی و حساس ماماها در حفظ و ارتقا شاخص‎های سلامت و ترویج زایمان طبیعی ، تقاضای تأسیس معاونت مامایی در سطح وزارت بهداشت را دارم و پیگیری‎های لازم در این زمینه را با حمایت همکاران انجام خواهم داد.