عامل اصلی پیری و سرطان چیست؟

شفاآنلاین>سلامت> رادیکال‌های آزاد یکی از عوامل دخیل در پیری و بروز بیماری‌های مختلف مانند سرطان است به طوری که متخصصان همواره تاکید دارند یکی از راهکار‌های جلوگیری از ابتلا به بیماری‌ها و پیری زودرس مقابله با رادیکال‌های آزاد است. اما رادیکال‌های آزاد چیست؟

به گزارش شفاآنلاین: برای فهم بهتر رادیکال‌های آزاد باید کمی شیمی بدانید. الکترون‌ها اتم‌ها را احاطه کرده اند و در لایه‌هایی به نام اوربیتال قرار دارند. هر لایه نیازمند پر شدن با تعداد مشخصی الکترون است و زمانی که یک لایه پر شد، الکترون‌ها وارد لایه بعدی می‌شوند.

حال اگر یک اتم دارای لایه خارجی باشد که با الکترون پر نشده است، با اتم دیگر پیوند برقرار می‌کند تا لایه خارجی خود را با الکترون پر کند. به این گونه اتم‌ها رادیکال‌های آزاد می‌گویند. تجمع این رادیکال‌های آزاد که دارای لایه خارجی پر نشده از الکترون هستند برای بدن خطرناک بوده و می‌تواند منجر به بروز سرطان شود.

براساس تئوری رادیکال‌های آزاد و کهولت سن که در سال ۱۹۵۶ مطرح شد، این رادیکال‌ها به مرور زمان باعث شکسته شدن و نابودی سلول‌های بدن می‌شود. همزمان با افزایش سن، بدن توانایی مقابله با رادیکال‌های آزاد را از دست می‌دهد. نتیجه این امر انتشار رادیکال‌های بیشتر و استرس اکسیداتیو (Oxidative stress) می‌شود.

استرس اکسیداتیو به زبان ساده نشان دهنده عدم تعادل میان تولید رادیکال‌های آزاد و توانایی بدن برای مقابله و ترمیم آسیب‌های وارد شده ناشی از آن است. این موضوع می‌تواند باعث آسیب بیشتر به سلول‌ها و پیری فرد شود.

مطالعات مختلف نشان داده است استرس اکسیداتیو ناشی از رادیکال‌های آزاد منجر به بروز بیماری‌های ذیل می‌شود:

۱- بیماری‌های سیستم عصبی مرکزی مانند آلزایمر و انواع مختلف زوال عقلی (دمانس)

۲- بیماری‌های قلبی – عروقی که منجر به گرفتگی رگ‌ها می‌شود.

۳- بیماری‌های خود ایمنی و اختلالات التهابی مانند روماتیسم و سرطان

۴- آب مروارید و دیگر بیماری‌های مرتبط با بینایی و افزایش سن

۵- تغییرات ظاهری مرتبط با افزایش سن مانند از دست دادن شادابی و نشاط پوست، بروز چین و چروک، سفید شدن مو، ریزش مو، و تغییر در جنس موی سر

۶- دیابت

۷- بیماری‌های دژنراتیو ژنتیکی (بیماری‌های مرتبط با انحطاط ژنتیکی) مانند بیماری هانتینگتون و پارکینسون

شاید در اطراف خود مشاهده کرده اید که برخی افراد نسبت به هم سالان خود جوان‌تر یا پیرتر هستند. این موضوع می‌تواند براساس مسائل ژنتیکی یا عوامل محیطی باشد. از عوامل محیطی دخیل در افزایش رادیکال‌های آزاد بدن می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

۱- قرار داشتن در معرض مواد شیمیایی سمی مانند آفت کش‌ها و هوای آلوده

۲- استعمال دخانیات

۳- مصرف مشروبات الکلی

۴- غذا‌های سرخ شده

خبر خوب این است که می‌توانید به کمک آنتی اکسیدان ها، با رادیکال‌های آزاد مقابله کنید. ویتامین C، E و بتاکاروتن از معروف‌ترین آنتی اکسیدان‌ها هستند. از مواد غذایی غنی از آنتی اکسیدان می‌توان به انار، مرکبات، میوه‌های غنی از ویتامین C، هویج، سویا، شکلات تلخ، گردو، بلوبری، توت فرنگی، تمشک، لوبیا، و سبزیجات اشاره کرد.

یافته‌های محققان نشان داده است داشتن رژیم غذایی غنی از آنتی اکسیدان‌ها به طور چشمگیری باعث کاهش رادیکال‌های آزاد در بدن و کاهش خطر ابتلا به سرطان و دیگر بیماری‌های مرتبط با آن می‌شود.