اگر کودکان واکسینه نشوند میتوانند ویروس را به خانوادهها که تا زمان بازگشایی مدارس درصد بسیاری از آنها واکسینه نشدهاند منتقل کنند که این یک خطر بسیار بزرگ است. برای هر بازگشایی به ویژه در مدارس و دانشگاهها باید یک تحلیل علمی داشته باشیم
شفاآنلاین>سلامت> بازگشایی مدارس در شرایط کرونایی کشور، تبدیل به یک کلاف سر درگم شده است. در حالی که اعلام شده بود سال تحصیلی در آبانماه و به صورت حضوری در برخی از مناطق کشور آغاز میشود، وزارت بهداشت از آغاز سال تحصیلی به شکل مجازی خبر میدهد. در این حالیست که نگرانیهایی در مورد شیوع واریانت لامبدا هم در پاییز وجود دارد.
به گزارش شفاآنلاین: هرچه از شهریور میگذرد و به مهرماه نزدیک میشویم نگرانی خانوادهها در مورد بازگشایی مدارس نیز بیشتر میشود. دلیل اصلی این نگرانی نبود تصمیم مشخص برای آغاز سال تحصیلی در شرایط شکننده کرونایی است. علاوه بر آن جامعه پزشکی نیز تصمیم به بازگشایی مدارس را در شرایط کنونی یک اشتباه میداند.
بازگشایی مدارس یا خودکشی
حسین کرمانپور، مدیر
اورژانس بیمارستان سینا سخن گفتن از بازگشایی مدارس در شرایط کنونی را خودکشی دانست و گفت: « این موضوع بیشتر به یک شوخی شبیه است مگر اینکه ۷۰ درصد دانشآموزان و معلمان واکسن زده باشند در غیر این صورت این کار نوعی خودکشی است چرا که دو نوع دلتا و لامبدا کودکان و نوجوانان را هم درگیر میکند.»
علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم در این رابطه ، گفت: «اگر بخواهیم اقدام مناسبی در جهت بازگشایی مدارس انجام دهیم باید سطح واکسیناسیون را افزایش داده و یک برنامهریزی برای واکسیناسیون کودکان انجام دهیم. اگر فقط معلمان را واکسن بزنیم با این کار نمیتوانیم جلوی گسترش ویروس را بگیریم.»
وی افزود: «اگر کودکان واکسینه نشوند میتوانند ویروس را به خانوادهها که تا زمان بازگشایی مدارس درصد بسیاری از آنها واکسینه نشدهاند منتقل کنند که این یک خطر بسیار بزرگ است. برای هر بازگشایی به ویژه در مدارس و دانشگاهها باید یک تحلیل علمی داشته باشیم.»
شرایط بازگشایی مدارس از منظر اپیدمیولوژی
از سوی دیگر مسعود یونسیان استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتگویی کلابهاوسی با اشاره به شش عامل مورد توجه یونیسف برای بازگشایی مدارس، گفت: «عوامل اقتصادی، سیاسی، فرایندهای ایمنی، جنبههای آموزشی، توجه به دانشآموزان آسیبپذیر و سلامت عمومی مورد توجه یونیسف برای بازگشایی مدارس است. چهار عامل اخیر میتوانند در دو بستر عوامل اقتصادی و سیاسی اجرا و مورد توجه قرار گیرند. یونیسف همچنین سه فاز را در نظر میگیرد که نخست قبل از بازگشایی و آمادگی برای بازکردن مدارس است، فاز دوم حین بازگشایی است که در آن اقدامات لازم در زمان بازگشایی که باید مد نظر قرار بگیرند، فاز سوم نیز کارهایی است که پس از بازگشایی باید انجام شوند.»
وی همچنین در رابطه با آمادگی مدارس برای بازگشایی مدارس گفت: «این زیر ساختها در شرایط کنونی بسیار مهم است. از سوی دیگر موضوع ایاب و ذهاب و طرح ترافیک نیز در بازگشایی مدراس بسیار مهم عدم توجه به این موارد موجب میشود دانشآموزان آسیب ببینند.»
یونسیان همچنین در رابطه با بازگشاییهایی که در کشورهای مختلف پس از واکسیناسیون سراسری رخ داده و امکان الگوبرداری آن در بازگشایی مدارس گفت: «در مورد واکسنها باید به هدف واکسیناسیون و کارآیی آنها توجه کنیم. هنوز در مورد واکسنهایی که ایمنی مخاطی ایجاد میکنند به نقطه قابل قبولی نرسیدهایم. اگر واکسنهایی باشند که IgE ترشحی را در مخاط تنفسی تحریک کنند، آنها میتوانند از ابتلا و انتقال بیماری بدون علامت هم پیشگیری کنند. در حال حاضر هدف ما از واکسیناسیون پیشگیری از مرگ و شدت بیماری است. خوشبختانه در این راستا واکسنها کارآیی خوبی داشتهاند. بر همین اساس مرکز پیشگیری از بیماریهای آمریکا توصیه میکند که در زمان بازگشایی مدارس همه باید از ماسک استفاده کنند.»
وی ادامه داد: « بخشی از بازگشاییهای که در اروپا و آمریکا رخ داده است پیش از آن بود که اثر واریانت دلتا را ببینند و اگر عملکرد واریانت دلتا را میدیدند شاید در این مورد تجدید نظر میکردند.»
این اپیدمیولوژیست یادآور شد: «نباید کسانی که واکسن تزریق نکردهاند را از یاد برد، بخشی از آنها واکسنستیزها هستند که پروتکلهای بهداشتی را نیز رعایت نکرده و موجب ایجاد خوشههایی از بیماری شده و عامل اصلی انتقال بیماری هستند به همین دلیل است که میبینیم در کشورهایی که واکسیناسیون را انجام دادهاند مرگ و میر ناشی از بیماری وجود دارد.»
یونسیان تاکید کرد: «بازگشاییها باید هر دو هفته یکبار مورد رصد قرار بگیرند تا ببیند که آیا قابل تداوم هست یا خیر؟»
وی همچنین با اشاره به نبود واکسن تایید شدهای برای کودکان اظهار کرد: « در آمریکا بازگشایی را منوط به واکسیناسیون کودکان نکردهاند و بیشتر بر رعایت پروتکلهای بهداشتی میکنند. همچنین با وجود واکسیناسیون معلمان همچنان باید ماسک در مدارس توزیع شود.»
این اپیدمیولوژیست یادآور شد: «عدم حضور در مدارس به دلیل کسالت هم نباید مشروط به ارائه گواهی پزشکی باشد، بلکه باید دانش آموزان را نیز تشویق کرد تا چنانچه علائمی دارند در مدارس حاضر نشوند و غیبت به دلیل کسالت فرهنگسازی شود.»
استدلالهای آموزش و پرورش
نگرانی خانوادهها و جامعه پزشکی از بازگشاییهای مدارس در حالیست که علیرضا کمرهای از معاونان وزارت آموزش و پرورش ضمن اعلام اینکه بازگشایی مدارس به صورت استانی خواهد بود از موافقت بیشتر خانوادهها با آموزش حضوری دانشآموزان خبر داد. اگرچه این مقام وزارت آموزش و پرورش توضیح نداد که چگونه نظر خانوادهها را نسبت به این موضوع جویا شده است.
وی در این رابطه اعلام کرد: «براساس آمار، ۷۵ درصد والدین با بازگشایی مدارس به صورت حضوری موافق هستند و تنها ۲۵ درصد اعلام نارضایتی کردهاند که باید با آموزشهای لازم، از دغدغه خاطر آنها در بازگشایی مدارس کم کنیم.»
کمرهای با بیان اینکه روند بازگشت به مدرسه با تکیه بر اصل تدریجی بودن آموزشهای حضوری و اقتضایی بودن آن رخ خواهد داد، گفت: «در مفهوم کلیدی تدریجی بودن، باید در بازگشایی مدارس به صورت آرام و تدریجی عمل کنیم و بازگشایی را کاملا در اختیار استان و منطقه، با توجه به شرایط قرار دهیم. البته در مدارس کمجمعیت که کلاسهای زیر ۱۵ نفر داریم بازگشایی حضوری به صورت حتمی انجام خواهد شد ولی در مدارسی که تعداد دانشآموزان بالاتر از ۴۵۰ نفر است باید با برنامهریزی دقیق، دانشآموزان در کلاسهای درس حضور داشته باشند تا بتوانیم با رعایت دقیق پروتکلهای بهداشتی، با مراقبت از سلامتی دانشآموزان، شاهد حضور آنها در مدارس باشیم. تمامی اختیارات بازگشایی مدارس در مناطق به استان و منطقه سپرده شده است. با تشخیص استان یا هر منطقه، پروژه مهر انجام شده و مدارس سال تحصیلی جدید را آغاز خواهند کرد.»
از سوی دیگر، علیرضا کاظمی سرپرست وزارت آموزش و پرورش، با بیان اینکه آغاز سال تحصیلی در مهرماه امسال به صورت مجازی خواهد بود، گفت: «تلاش داریم بازگشایی مدارس خیلی آرام، بیدغدغه و باشکوه انجام شود.»
وی همچنین در رابطه با موضوع واکسیناسیون دانشآموزان به عنوان پیششرطی که جامعه پزشکی برای بازگشایی مدارس تعیین کرده است، گفت: «هرچند واکسیناسیون دانش آموزان ۱۲ تا ۱۸ سال در دستور کار است اما واکسیناسیون دانشآموزان شرط بازگشایی مدارس نیست، بلکه به هر میزان که بشود پروتکلها را رعایت کرد، میتوان مدارس را بازگشایی کرد.»
کاظمی بر لزوم تک صدایی بودن خبرهای مربوط به بازگشایی مدارس تاکید کرد و عنوان کرد: «در فرصت باقیمانده تا مهرماه، با تدوین بسته بازگشایی مدارس و اقناع سازی افکار عمومی تلاش کنیم این تک صدایی را ایجاد کنیم.»
وی تقدم ذاتی سلامت در بازگشایی مدارس را یک اصل مهم دانست و تصریح کرد: «کفایت اقناع جامعه و خانوادهها نیز یک اصل مهم دیگر است، اصل عدالت در تامین فرصتهای آموزشی با رویکردهای اقتضایی نیز باید مدنظر باشد. اصل انعطاف و تفاوتهای جغرافیایی متناسب با کرونا، اصل تدریجی بودن حضور دانشآموزان در فضای آموزش و پرورش و اصل نظارت نزدیک و میدانی در قالب ایجاد یک شبکه بزرگ و مویرگی تا دل مدرسه نیز از دیگر اصول مهم قابل توجه است. همچنین اصل تمرکززدایی یک اصل مهم است استانها باید مانور بازگشایی را تدوین کنند. آغاز سال تحصیلی از اول مهرماه و بازگشایی در قالب الگوی تدوین شده خواهد بود. توجه به واکسیناسیون مخاطبان آموزش و پرورش نیز باید دردستور کار باشد.»
مهرزاد حمیدی معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه «مبنای آموزش و پرورش بر بازگشایی حضوری مدارس است، روند اجرای پروتکلهای بهداشتی در مدارس و خوابگاههای دانشآموزی را تشریح کرد و گفت: «427 مرکز تجمیعی برای واکسیناسیون معلمان، ایجاد و شده و تاکنون بیش از ۸۲ درصد معلمان، دوز اول واکسن کرونا را دریافت کردهاند و در برخی استان ها تا ۸۰ درصد از معلمان نیز دوز دوم واکسن را هم تزریق کردهاند.طبق برنامهریزیهای انجام شده، واکسیناسیون تمام معلمان تا اول مهر به پایان خواهد رسید.»
حمیدی گفت: «برای رعایت پروتکلهای بهداشتی فاصله دانشآموزان در کلاس درس حدود یک و نیم متر در نظر گرفته شده است و زمان استراحت دانشآموزان، بویژه در دوره ابتدایی، به گونهای برنامهریزی شده که از ازدحام در ورود و خروج دانشآموزان، تا حد امکان کاسته شود. کلاسهای درس باید دارای تهویه هوا باشند که از یک طرف هوا وارد کلاس شده و از سمت دیگر هوا خارج شود. همچنین کلاسهای درس، سرویسها و .... روزانه تا سه مرتبه باید ضدعفونی شوند.»
معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش گفت: « در خوابگاههای دانشآموزی نیز باید فاصله ۲ متری بین تختها، رعایت شود و به هیچ عنوان تختهای دو طبقه استفاده نشود.مراقبت از سلامتی دانش آموزان، وظیفه اصلی ماست و سعی میکنیم با رعایت پروتکل های بهداشتی و دستورات ستاد ملی مقابله با کرونا، آسیب ها را تا حد ممکن کاهش دهیم.»روزنامه سپید