هشدار درباره نگهداری حیوانات خانگی/ خطر ابتلا به ایدز و هپاتیت با نگهداری میمون آسیایی

این در حالیست که نگهداری از گونه های جانوری وحشی بومی و غیربومی از جمله ایگوانا، سنجاب، مار، لاک پشت، سمندر، میمون و غیره به عنوان حیوان خانگی و نگهداری آنها در منزل علاوه بر امکان ابتلا به برخی بیماری های مشترک بین انسان و حیوان منجر به صید هرچه بیشتر این گونه ها از طبیعت توسط افراد سودجو و تهدید نسل آنها در زیستگاه های طبیعی خواهد شد، بطوریکه نسل برخی از این گونه ها در طبیعت در حال انقراض است.

تبدیل حیوانات خانگی به گونه مهاجم با فرار از دست صاحبان

همچنین در بسیاری موارد افراد پس از مدتی، از نگهداری این حیوانات خسته شده و آنها را در عرصه های طبیعی رها می کنند و یا فرار برخی از این حیوانات از دست صاحبانشان و پناه بردن آنها به طبیعت این حیوانات را به گونه های مهاجم تبدیل می کند.

یکی از حیواناتی که این روزها موارد متعددی از نگهداری آن به عنوان حیوان خانگی به چشم می خورد میمون رزوس است  که تاکنون در چندین مورد بصورت آزاد در پارک های جنگلی و یا عرصه های طبیعی مشاهده شده که به نظر می رسد  از دست صاحبشان گریخته و یا رها شده اند.

خطر انقراض گونه های بومی با ورورد گونه های مهاجم به کشور

در این رابطه مدیر دیده بان محیط زیست و حیات وحش کشور می گوید: گونه های مهاجم تهدیدی جدی برای اکوسیستم های طبیعی و تنوع زیستی کشور به شمار می روند.

به اعتقاد کیوان هوشمند، این گونه ها علاوه بر رقابت بر سر منابع غذایی با گونه های بومی، با انتقال بیماری ها و تداخل ژنتیکی می توانند موجبات انقراض گونه های بومی را فراهم سازد.

فروش قاچاقی رزوس به قیمت یک میلیون تومان

او با اشاره به اینکه متقاضیان نگهداری میمون رزوس این گونه  را به قیمت حدود یک میلیون تومان از فروشندگان غیر قانونی  خریداری می کنند می افزاید: رزوس بصورت قاچاق از راه های غیرقانونی از کشور های جنوب شرق آسیا  وارد کشور می شود.

آسیب جدی رزوس به اکوسیستم های طبیعی عربستان و آمریکا

آنطور که هوشمند می گوید: میمون رزوس نیز یک گونه مهاجم بوده که در برخی از کشورهای جهان از جمله عربستان صعودی، ایالات متحده و … با فرار از قفس و پناه بردن به طبیعت به عنوان آسیب جدی اکوسیستم های طبیعی مطرح شده و خطر آن برای معرفی به عنوان یک گونه مهاجم به طبیعت کشور ما نه تنها دور از ذهن نیست بلکه با ادامه روند موجود بسیار محتمل است.

تکرار تجربه ورود راکون به جنگلهای شمال

مدیر دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران به ورود گونه مهاجم راکون به جنگل های شمال کشور به ویژه جنگل های استان گیلان در منطقه تالش اشاره می کند و می گوید:  ورود راکون به جنگل های شمال کشور منجر به کاهش جمعیت پرندگان منطقه و همچنین ده ها اثر شناخته شده و یا ناشناخته در تخریب محیط زیست شده است.

علاقه ذاتی انسان به نگهداری جانوران اهلی

دکتر محمود مرعشی کارشناس بیماری های حیات وحش در سازمان حفاظت محیط زیست نیز در مورد نگهداری گونه های وحشی و غیربومی به عنوان حیوان خانگی می گوید: زندگی انسان و حیوانات از گذشته های بسیار دور به هم گره خورده است. انسان های نخستین برای تامین غذا دست به شکار حیوانات می زدند ولی با پیشرفت جامعه بشری و اهلی کردن یکسری از حیوانات توسط انسان، پایه دامپروری نهادینه شد و رابطه انسان با برخی حیوانات به یک رابطه هم زیستی متقابل تبدیل شد.

به گفته او ، گوسفند، بز، گاو، سگ، گربه، خرگوش، مرغ و خروس، کبوتر و بوقلمون از جمله جانورانی بودند که اهلی شده و زندگی در کنار انسان را تجربه کردند.

مرسوم شدن حیوانات خانگی با صنعتی شدن جوامع

مرعشی معتقد است: با صنعتی شدن جوامع و به دنبال آن صنعتی شدن دامپروری، زندگی برخی از این حیوانات به مزارع و دامداری ها محدود شد ولی کماکان علاقه انسان به نگهداری حیوانات بر سر جای خود باقی ماند که این موضوع منجر به ایجاد گروهی از حیوانات تحت عنوان حیوانات خانگ شد و یکسری از جانوران با توجه به ویژگی هایشان از جمله داشتن هم زیستی مناسب با انسان یا همان اهلی بودن، وضعیت بهداشت، کم خطر بودن برای سلامت، یا به عبارتی کم بودن تعداد بیماریهای مشترک با انسان در این گروه قرار می گیرند.

آنطور که این کارشناس بیماری های حیات وحش می گوید: مردم هر کشور با توجه به فرهنگ و یا پیشینه تاریخی آن سرزمین علاقمند به نگهداری برخی گونه ها هستند. برای مثال مردم کشور آلمان علاقه زیادی به نگهداری سگ های با نژاد مختلف از جمله نژادهای منحصر به کشور خودشان را دارند و درایران  مثال های فراوانی وجود دارد که ازجمله می توان به علاقمندی شاهزادگان قاجار به نگهداری ازانواع گربه ها اشاره کرد.

علاقه هنجار شکنان به نگهداری گونه‌های وحشی نا متعارف

به گفته او ، در این میان همیشه انسان های هنجار شکن نیز وجود دارند که اقدام به نگهداری گونه های نامتعارف از جمله انواع گونه های وحشی از قبیل میمون، شیر، پرندگان شکاری، خزندگان، آهو و … در منازل مسکونی خود می کنند که این موضوع  در درجه اول منجر به تهدید سلامت خود و اطرافیانشان و بعد به مخاطره انداختن سلامت حیوان و از همه مهمتر تهدید و تخریب تنوع زیستی و محیط زیست می شود.

افزایش بیماری های ناشی از استرس با نگهداری حیات وحش در مجاورت انسان

مرعشی معتقد است: گونه های حیات وحش همان طور که اسم حیات وحش را یدک می کشند تنها باید در محیط طبیعی خود زندگی کنند ولی متاسفانه خودخواهی عده ای از انسان ها باعث شده برخی از گونه های حیات وحش  را از محیط زندگی طبیعی دور و در محیط پر استرس نزدیک به انسان نگهداری کنند که با توجه به روند تکامل این جانوران که اساس آن دوری از انسان و گزندهای آن تعریف شده ، با این اقدام عملا استرس مضاعفی را برای حیوان در تمام طول زندگی اش ایجاد کرده، موجب بروز انواع بیماری های ناشی از افزایش استرس می شوند. 

تلفات پرندگان خانگی بر اثر انواع بیماری های قارچی و میکروبی

آنطور که این مقام مسئول در سازمان محیط زیست می گوید: یکسری از این بیماری ها بین حیات وحش و انسان مشترک بوده و می تواند سلامت فرد را نیز به مخاطره بیاندازد که موارد بسیار زیادی از پرندگان وحشی نگهداری شده در منازل مسکونی که دچار انواع بیماری های قارچی و میکروبی شده اند و متاسفانه یکسری از این ضایعات نیز غیرقابل برگشت بوده و اغلب منجر به تحمیل درد و رنج فراوان و در نهایت تلف شدن پرنده می شود، گویای این واقعیت تلخ است.

نگهداری میمون به دلیل دانش  کم و اطلاعات ناکافی

او ادامه می دهد: میمون رزوس یا (Macaca mulatta) نیز یکی از جانوران وحشی مناطق جنوب شرقی آسیاست که متاسفانه در سال های اخیر به صورت قاچاق و از راه های غیر قانونی وارد کشور ما شده و برخی از مردم از روی دانش پایین و اطلاعات ناکافی در این زمینه، مبادرت به نگهداری از این حیوان در منازل مسکونی می کنند.

خطر ابتلا به ایدز، هپاتیت، کزاز و تب زرد با نگهداری رزوس

به گفته مرعشی، با توجه به نزدیکی ساختار آناتومیکی و فیزیولوژی پریمات ها با انسان، بیشترین بیماری های مشترک انسان و حیوانات متعلق به این جانوران است که در این میان گروهی از بیماری ها بسیار مهلک و کشنده بوده و متاسفانه هیچ راه پیشگیری ندارند که می توان به ایدز، کزاز، تب زرد، هپاتیت، مننژیت، بیماری های ناشی از هرپس ویروس ها و انواع بیماری های انگلی داخلی و همچنین قارچ های پوستی و.. اشاره کرد.

این کارشناس بیماری های حیات وحش تأکید می کند: ممکن است این بیمار یها  به صورت مخفی در بدن میمون ها وجود داشته باشد ولیکن هیچ علایم بالینی را نشان ندهد و میمون به عنوان یک مخزن عمل کرده و با ورود عامل بیماری به بدن انسان، علایم بروز یابد.

آسیب رزوس به محیط زیست کمتر از  شانه دارخزر و فیتو فاگ هامون نیست

او با بیان اینکه گونه مهاجم واژه ای است که برای گونه های غیربومی هر منطقه که خطر پخش شدن در طبیعت را دارند به کار می رود ادامه می دهد: متاسفانه کشور ما در خصوص آسیب های وارده از گونه های مهاجم خصوصا در سال های اخیر بی نصیب نبوده که از مهمترین موارد آن می توان به شانه دار دریای خزر اشاره کرد که منجر به پایین آمدن شدید صید و صیادی و از بین رفتن بسیاری از گونه های بومی دریای خزر شد.

به گفته مرعشی، ورود ماهی فیتوفاگ به دریاچه هامون که منجر به  از بین بردن نی ها و در نتیجه خشکی تالاب و به دنبال آن نابودی دامپروری و زندگی در حاشیه تالاب شد نیز نمونه دیگری از ورود گونه های مهاجم به کشور است.

شاید خطر انتقال بیماری های مانند ایدز، هپاتیت و کزار این بار پیش از آنکه تب نگهداری میمون رزوس مانند ایگوانا فراگیر شود جلوی قاچاق این گونه مهاجم به طبیعت کشور و صرف هزینه های میلیونی از سوی افراد نا آگاه برای نگهداری ان را بگیرد با این حال خوب است که مسئولان با توجه به هشدارهای کارشناسان در مبادی ورودی کشور نظارت بیشتری برای قاچاق اینگونه و جرایم سنگینتری برای متخلفان در نظر گیرند .

مهر