شفاآنلاین>سلامت>خمیازه کشیدن موجب کاهش دمای خونی می‌شود که به سمت مغز در حرکت است و این خون خنک‌تر از گرم شدن بیش از اندازه مغز جلوگیری می‌کند.به گزارش شفاآنلاین:خمیازه کشیدن یک واکنش طبیعی در بدن است که در ظاهر طبیعی و ساده به نظر می‌رسد. اما این واکنش پیچیده‌تر از آن چیزی است که اکثر افراد تصور می‌کنند. بر خلاف پلک زدن که برای‌تر کردن چشم‌ها اتفاق می‌افتد و عطسه کردن که محرک‌ها را از بینی خارج می‌کند، عملکرد خمیازه واضح نیست و تاکنون دلایل مختلفی برای وقوع این واکنش بدن تشریح شده است.
تا کنون تصور بر این بوده که خمیازه به عنوان هشداری از طرف بدن است و اعلام می‌کند که بدن نیاز به استراحت دارد یا این‌که هوشیاری آن در حال کاهش است. اما تحقیقات علمی این واکنش بدن را مهم‌تر ارزیابی کرده و عنوان می‌کند که خمیازه از گرم شدن بیش از حد مغز جلوگیری می‌کند.
کشیده شدن فک‌ها مانند کشیدن دیگر اعضای بدن، گردش خون را در آن منطقه افزایش می‌دهد. گردش خون مسئله بسبار مهمی در تنطیم جریان و دمای خونی است که به مغز وارد می‌شود و این دو مورد وظیفه‌ای اصلی در تنظیم دمای کلی بدن را بر عهده دارند.
با وجود این‌که انسان‌ها موجوداتی خون گرم هستند و دمای بدن و مغز آنها همیشه در محدوده‌ای ثابت قرار دارد، اگر دمای مغز را به صورت لحظه‌ای رصد کنیم، متوجه نوساناتی در آن می‌شویم. همچنین خمیازه کشیدن موجب کاهش دمای خونی می‌شود که به سمت مغز در حرکت است و این خون خنک تر، از گرم شدن بیش از اندازه مغز جلوگیری می‌کند.
جانورانی مانند انسان‌ها و میمون‌ها که به صورت اجتماعی زندگی می‌کنند، این عمل را بیشتر انجام می‌دهند و مسری بودن خمیازه می‌تواند دلیل این نظریه باشد. مسری بودن خمیازه به حدی است که اگر کسی را ببینید که این عمل را انجام می‌دهد یا صدای آن را بشنوید یا حتی به آن فکر کنید، ممکن است خمیازه بکشید.
از طرفی تعداد جانورانی که به صورت مسری خمیازه می‌کشند بسیار کمتر از جانورانی است که به دلایل فیزیولوژی این عمل را انجام می‌دهند و مسری بودن را نمی‌توان دلیل اصلی این عمل دانست.
صرف نظر از دلیل خمیازه کشیدن آنچه مسلم است این واکنش عملی، برای بدن لذت بخش است و از آنجا که جانوران قبل‌تر از ما مانند میمون‌ها نیز این عمل را تکرار می‌کرده‌اند، می‌توانیم به مفید بودن این واکنش طبیعی ایمان داشته باشیم.
خمیازه ممکن است علت‌های مختلفی داشته باشد
۱. خواب‌آلودگی
وقتی خسته هستیم، معمولا زیاد خمیازه می‌کشیم. برخی معتقدند علت این خمیازه‌ها ایجاد محرکی برای خوابیدن است. هر چند برای این عقیده شواهد علمی خاصی وجود ندارد، اما در بیشتر مواقع هنگام خستگی و خواب آلودگی خمیازه‌ها دست از سرمان بر نمی‌دارند.
۲. بی‌حوصلگی
هنگام بی‌حوصلگی یا زمانی که موقعیتی خسته‌کننده را تجربه می‌کنیم، شروع به خمیازه کشیدن می‌کنیم.
۳. مشاهده‌ی خمیازه کشیدن شخص دیگر
یک علت خمیازه کشیدن، مشاهده شخص دیگری است که خمیازه می‌کشد. حال علت این‌که شخصِ دیگر چرا خمیازه می‌کشد، ممکن است یکی از همین هفت مورد باشد.
۴. دلایل شیمیایی
آندروژن نیز مانند تستوسترون، اکسی‌توسین (یکی از انواع هورمون شادی) و برخی از داروها مثل فلوکستین و سایر داروهای ضد افسردگی می‌توانند موجب افزایش بسامد خمیازه کشیدن شوند. نظریه‌هایی نیز مبنی‌بر چرایی خمیازه کشیدن مطرح شده است که شواهد علمی دقیقی آنها را حمایت و تأیید نمی‌کنند.
۵. مکانیزم حفاظت از گوش
یکی از دلایل خمیازه، تنظیم و ایجاد تعادل میان فشار هوای درون و بیرون گوش است و این کار از طریق باز شدن شیپور استاش درون گوش انجام می‌شود. به‌نظر نمی‌رسد که این روش چندان کامل و دقیق باشد. البته ایجاد تعادل فشار هوا میان گوش داخلی و هوای بیرون از آن به روش‌های دیگری مانند جویدن آدامس یا نوشیدن بهتر انجام می‌شود.
۶. تنظیم دمای مغز
بعضی از مشاهدات نشان می‌دهد که قرار دادن کیسه یخ یا آب گرم روی پیشانی می‌تواند بر احتمال خمیازه کشیدن تأثیر بگذارد. کیسه یخ با افزایش انگیختگی و تحریک مغز مانع از افزایش تعداد خمیازه‌ها می‌شود و آب گرم دقیقا عکس آن عمل می‌کند. ساعت بیولوژیک بدن نیز در خمیازه کشیدن نقش دارد.
۷. واکنش به کاهش اکسیژن
عقیده دیگری نیز درباره خمیازه کشیدن وجود دارد. براساس این باور، وقتی میزان اکسیژن بدن کم می‌شود و کربن دی اکسید افزایش می‌یابد، به خمیازه کشیدن نیاز پیدا می‌کنیم. البته هیچ اثبات علمی برای این موضوع وجود ندارد. نکته مهم درباره خمیازه کشیدن این است که کاملا غیرارادی صورت می‌گیرد و نوعی واکنش ناخودآگاه است که به‌طور خود خواسته قادر به انجام آن نیستیم؛ درست مانند پریدن پا زمانی‌که برای بررسی رفلاکس عصبی، به ناحیه زانو، ضربه وارد می‌شود. پرش پا اصلا و ابدا تحت کنترل ما نیست و نوعی واکنش سریع به‌حساب می‌آید اما واکنش‌ها و اصطلاحا رفلاکس‌هایی که به مدت زمان بیشتری برای بروز نیاز دارند، سخت‌تر باز تولید و تکرار می‌شوند.
مزایای خمیازه کشیدن چیست؟
به‌نظر می‌رسد مزایایی نیز در خمیازه کشیدن وجود دارد. مثلا همان‌طور که قبلا گفته شد:
- از طریق خمیازه امکان ایجاد تعادل بین فشار درون و بیرون گوش به‌وجود می‌آید؛
- به کمک این عکس‌العمل می‌توانیم، خیلی از حرف‌ها را به شکلی غیرمستقیم بزنیم. مثلا وقتی کسی بی‌وقفه حرف می‌زند و حوصله‌مان را سر می‌برد، با ابراز این عکس‌العمل ناخودآگاه به او نشان می‌دهیم که دیگر حوصله شنیدن حرف‌هایش را نداریم. البته در مواردی نیز شاید این واکنش به ضررمان تمام شود.
- از سوی دیگر خمیازه هنگام خواب‌آلودگی محرکی برای هوشیاری است. این هوشیاری نیز نتیجه تحریک گیرنده‌های شریان‌ها و شاهرگ‌های موجود در ناحیه گردن است.
- برخی نظریه‌ها می‌گویند که خمیازه کشیدن موجب می‌شود شش‌ها عملکرد بهتری داشته باشند.
- خمیازه موجب تجدید ماده فعال سطحی در شش‌ها می‌شود و تنفس بهتر صورت می‌گیرد.
- موادی که در لوزه‌ها مانده‌اند نیز با این عمل خارج می‌شوند.
- علت خمیازه کشیدن چیست ؟تجربه نشان می‌دهد که این واکنش غیرارادی بدن در میان گروه‌هایی با هم‌بستگی اجتماعی بیشتر، حالت مسری‌تری دارد. مثلا اگر در محل کار، همکارتان خمیازه بکشد، به احتمال زیاد شما نیز این کار را تکرار می‌کنید. نکته‌ی جالب این است که کودکان زیر ۵ سال به‌دلیل نداشتن تجربه روابط اجتماعی، دچار خمیازه مسری نمی‌شوند.
