منتظرِ سویه جدید باشیم؟

شفاآنلاین>سلامت> درحالی‌که سویه دلتا کرونا در حال قتل‌عام مردم ایران و جهان است محققان با جهشی جدید موسوم به «لامبدا» مواجه شده‌اند.

به گزارش شفاآنلاین: ویروس‌ها همواره در حال تکامل هستند. ویروس SARS-CoV-۲ که موجب بیماری کووید-۱۹ می‌شود هم از این قاعده مستثنا نیست. بنابراین به‌وجودآمدن گونه‌های مختلف از این ویروس جای تعجب ندارد و هر جهش ژنتیک جدید یک تهدید جدی به‌حساب می‌آید. اما حالا که دنیا گرفتار گونه دلتاست، در هفته‌های اخیر خبرهایی درباره جهش جدیدی به نام لامبدا که اواخر سال گذشته در پرو ظهور کرد، باعث افزایش هشدارهای جهانی شده است.

این گونه جدید که در ابتدا به‌نام C.۳۷ شناخته شده بود، به‌سرعت در آمریکای جنوبی منتشر شد. در ۱۴ ژوئن سازمان بهداشت جهانی آن‌ را به‌نام عنوان‌گونه‌ای تشخیص داد که از گونه اصلی ویروس، خطرناک‌تر است. به‌گفته دانشمندان، شیوع و جهش‌های گونه لامبدا ‌که شباهت بسیاری به‌گونه‌های عفونی‌تر و نگران‌کننده دارد، نشان می‌دهد که باید مورد توجه قرار گیرد. اما آنچه بیشتر ناشناخته باقی مانده و همچنان روشن نیست، میزان ریسک آن است.

ناتانیل لاندو، یک میکروبیولوژیست در دانشکده پزشکی دانشگاه گروسمان نیویورک، که در حال مطالعه روی گونه‌های مختلف ویروس کروناست می‌گوید: فکر می‌کنم برخی از نگرانی‌ها مبتنی بر این حقیقت است که این ویروس یک گونه جدید است و نام جدیدی دارد. اما فکر نمی‌کنم دلیل دیگری وجود داشته باشد که بیش از گذشته نگران این گونه باشیم. او معتقد است: تاکنون نشانه‌ای مشاهده نشده است که لامبدا بدتر از دلتا -‌ گونه‌ای که به‌شدت سرایت‌پذیر است و حالا گونه غالب در اکثر مناطق جهان نامیده می‌شود- عمل می‌کند. بنابراین دلیلی ندارد که فکر کنیم با چیزی بدتر از دلتا روبه‌رو خواهیم شد.

پابلو سوکایاما، میکروبیولوژیست در دانشگاه کایتانو هردیا پرو، که بروز لامبدا را مستندسازی کرده نیز با این نظر موافق است. به‌گفته او، آمریکای لاتین ظرفیت محدودی برای انجام نظارت ژنومی و پیگیری تحقیقات آزمایشگاهی انواع مختلف دارد. این امر منجر به ایجاد شکاف اطلاعاتی شده است که نگرانی‌ها در مورد لامبدا را تشدید می‌کند. او می‌گوید: فکر نمی‌کنم این گونه بدتر از هرکدام از مواردی باشد که قبلا داشته‌ایم. به همین دلیل اطلاعات محدودی درباره این گونه داریم که منجر به حدس و گمان‌های ضدو نقیضی درباره آن می‌شود.
 
ردیابی در ۲۹ کشور جهان

طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، در اواسط ژوئن، لامبدا در ۲۹ کشور جهان منتشر شده است. این گونه در ۸۱ درصد از نمونه‌های مثبت بیماران در پرو در ‌ماه آوریل دیده شده است و در شیلی در همین بازه زمانی نیز در ۳۱ درصد بیماران مشاهده شده است.

اما براساس GISAID که انبار داده‌های ژنوم ویروسی است، این نوع از ویروس کرونا کمتر از یک‌درصد از نمونه‌های توالی‌شده در ایالات متحده را شامل می‌شود. گونه لامبدا، ۸ جهش قابل توجه دارد که از این بین ۷ جهش در پروتئین سنبله که روی سطح ویروس است، اتفاق افتاده است. برخی از این جهش‌ها در گونه‌های دیگر نیز ظاهر شده و ممکن است ویروس را عفونی‌تر کرده یا کمک کند که از سیستم ایمنی بدن فرار کند.

اما سؤال بزرگ همچنان بی‌پاسخ باقی مانده است. هنوز مشخص نیست آیا لامبدا از گونه‌های دیگر سرعت انتقال بیشتری دارد یا باعث بیماری شدید و بی‌اثرشدن واکسن‌ها می‌شود.

ریکاردو ستو ریفو، یک ویروس‌شناس در دانشگاه شیلی، که روی این نوع از ویروس مطالعه کرده است می‌گوید: ما اطلاعات چندانی درباره این گونه در مقایسه با گونه‌های قبلی نداریم. مطالعات آزمایشگاهی اولیه که هنوز در مجلات معتبر منتشر نشده است، هم دلیلی بر نگرانی و هم اطمینان خاطر ایجاد می‌کند. در این مطالعات، تیم‌های تحقیقاتی به رهبری دکتر سوتو ریفو و دکتر لاندو متوجه شدند، آنتی بادی‌های تولیدشده توسط واکسن‌های فایزر، مدرنا و سایر واکسن‌های کرونا در برابر گونه لامبدا قدرت کمتری به نسبت گونه اصلی این ویروس دارند اما همچنان در خنثی‌ کردن آن توانمند هستند.

به‌گفته دانشمندان یافته‌ها نشان می‌دهد که این واکسن‌ها همچنان در برابر گونه لامبدا مؤثر هستند. فراتر از این، آنتی‌بادی‌ها تنها سد محافظتی در برابر ویروس‌ها نیستند، ‌حتی اگر در برابر لامبدا قدرت کمتری داشته باشند، ‌سایر اجزای سیستم ایمنی مانند

سلول‌های T به ایجاد حفاظت کمک می‌کنند. دکتر سوتوریفو می‌گوید: این افزایش آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده به این معنی نیست که واکسن اثربخشی‌اش را کاهش می‌دهد. مطالعات در دنیای واقعی همچنان برای اینکه نشان دهد واکسن در برابر گونه‌های مختلف چقدر می‌تواند تأثیرگذار باشد، لازم است.

محققان همچنین گزارش می‌کنند که مانند سایر گونه‌ها، لامبدا بیشتر به سلول نفوذ می‌کند که این باعث می‌شود بیشتر قابل انتقال باشد. با اینکه سؤال‌های زیادی همچنان باقی است، ‌تروور بدفورد، یک بیولوژیست، می‌گوید که لامبدا را خطرناک‌تر از دلتا نمی‌بیند و فکر نمی‌کند به‌گونه غالب در دنیا تبدیل شود: درست که لامبدا هم‌اکنون در آمریکای جنوبی منتشر شده اما خیلی کم به آمریکا رسیده است و در مقایسه با نوع گاما که نخستین‌بار در برزیل مشاهده شد، ‌کمتر در اینجا دیده شده است. فکر می‌کنم همچنان بهتر است همه تمرکزمان روی دلتا باشد.