برخی به دلیل ترس از ابتلا به کرونا حتی با وجود مشاهدات به پزشک مراجعه نکردند. خیلی از افراد به ویژه در رشته ما یعنی بخش کلیه و مجای ادراری که اغلب افراد مسن هستند و بیشتر دستورالعملهای بهداشتی را رعایت میکنند، ترس از کرونا و عدم مراجعه به پزشک باعث مشکلات شدید در آنها شده است
شفاآنلاین>سلامت> در شرایطی که موج پنجم کرونا در حال رسیدن به نقطه اوج است، همچنان بسیاری از بیماران مبتلا به کرونا با تاخیر زیاد به مراکز تشخیصی و درمانی مراجعه میکنند. برخی بیماران مبتلا به کرونا با وجود علایم شدید تنفسی به این امید که خود به خود خوب میشوند، از مراجعه به مراکز بهداشتی، تشخیصی و درمانی اجتناب میکنند. این اتفاق یکی از عمده اشتباهاتی است که گاهی بیماران را به کام مرگ میکشاند.
به گزارش شفاآنلاین: با توجه به اینکه هنوز واکسیناسیون سراسری کرونا در ابتدای راه است، بنابراین احتمال دارد واکسیناسیون 70 درصدی مردم تا پایان امسال هم طول بکشد. صاحبنظران سلامت نگران هستند که به تعویق انداختن درمان تا زمان تکمیل واکسیناسیون سراسری، آسیبهای جدیتری حتی بدتر از تبعات کرونا به همراه داشته باشد.
وحید نجاران طوسی، جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری نیز از خطرات به تعویق انداختن درمان در دوران کرونا گفت و یادآور شد: «برخی به دلیل ترس از ابتلا به کرونا حتی با وجود مشاهدات به پزشک مراجعه نکردند. خیلی از افراد به ویژه در رشته ما یعنی بخش کلیه و مجای ادراری که اغلب افراد مسن هستند و بیشتر دستورالعملهای بهداشتی را رعایت میکنند، ترس از کرونا و عدم مراجعه به پزشک باعث مشکلات شدید در آنها شده است، تا آنجایی که گاهی آنقدر عوارض پیشرفته شده بود که نمیتوانستیم کاری بکنیم.»
او یادآور شد: «بنابراین باید به این موارد اشاره کنیم که چطور میتوان بیماریهای کلیوی و مثانه را کنترل و چکاپ کرد و حتی به صورت غیرحضوری بیماران را تحت کنترل و درمان قرار داد، مثل مواردی که حتی آزمایشها در منزل انجام شده و فرزندان میتوانند بدون حضور بیمار آزمایشها را به پزشک برسانند و بعد اگر لازم بود بیمار را به صورت حضوری معاینه کنیم.»
این متخصص مجاری ادراری، تناسلی و ناباروری تصریح کرد: «به طور کلی در بیماریهای دسته اورولوژی از کلیه و مثانه گرفته تا سیستمهای تناسلی در هر کدام یک سری موارد اورژانس و نشانهها داریم که بهتر است در این موارد افراد بیماری را با وسواس بیشتری مورد نظر داشته باشند تا مشکلی ایجاد نشود. اولین و نخستین مورد افرادی هستند که در ادرارشان خونریزی داشتند، چه در مواردی که به چشم دیده شود و چه مواردی که در آزمایش مشاهده شود.»
وی با اشاره به اینکه این مورد ممکن است به دلیل وجود عفونت، سنگ و یا حتی سرطان باشد، اظهار کرد: «متاسفانه خونریزیهای سرطان هم عموما متناوب است. یعنی ممکن است امروز دیده شود و تا مدتها دیده نشود، تا زمانی که پیشرفته شود. در این دوره افرادی داشتیم که به دلیل ترس از کرونا به پزشک مراجعه نکرده و بعد با شرایط حاد و پیشرفته مواجه شدیم، در حالی که در مراحل اولیه با یک تراش کوچک قابل درمان بود. مورد دیگر سنگ کلیه است که ممکن است بعد از مدتی از درد بیفتد، اما سنگ هنوز دفع نشده باشد. در این مدت کلیه دچار کاهش کارکرد شده و به مرور از بین میرود. یعنی باید اثبات شود که سنگ دفع شده تا در این زمان به نارسایی کلیه نینجامد.»
نجاران طوسی با تاکید بر اینکه مورد دیگر احتباسهای ادراری است، گفت: «خیلی از بیماران در این مدت فعالیت خودشان را کم کردند و همین باعث احتباس ادراری در افراد مسن شده است. یعنی اگر یک بیماری خفیف کلیه داشتند به دلیل عدم فعالیت شدید شده است. در جوانها هم به غیر از موارد عفونت، شاهد تورم بیضه هستیم. مثل مواردی داشتیم فردی که خودسرانه آنتی بیوتیک استفاده کرده بود، در حالی که بعد از مراجعه تشخیص تومور ناحیه بیضه بود.»
فلوشیپ فوق تخصصی اندویورولوژی و لاپاروسکوپی پیشرفته یادآور شد: «گاهی اوقات افراد تهوع، استفراغ و سردرد دارند و شک میکنند، چون اینها از علائم نارسایی کلیه هستند. یعنی حتی وجود سنگ و یا عفونت و نارسایی خودش را با این علائم نشان میدهد و سریع با آزمایش مشکل مشخص خواهد شد. بنابراین اگر این موارد را مشاهده کردند که حتما مراجعه کنند و اگر نداشتند چکاپهای دورهای سالیانه و شش ماه یکبار را انجام دهند.»
او با اشاره به اینکه مثلا سرطان پروستات تا زمانی که پیشرفته شود هیچ علامتی ندارد، تصریح کرد: «اما حتی سالها قبل از بروز آن با یک آزمایش خون و تست «پیاسآ» میتوان به احتمال وقوع آن پی برد. بیمار داشتیم که در گروه مشکوک بوده و گفتیم سه ماه بعد بیا تا دوباره این تست را انجام دهیم، اما بعد از یک سال و نیم هنوز نیامده است، در حالی که این تست باید از سن ۵۰ سال به بعد سالیانه انجام شود.»
نجاران طوسی توصیه کرد: «بنابراین درخواست ما از فرزندان این است که مراقب باشند و حتی اگر امکان حضور سالمند نیست، آزمایشها را به ما برسانند تا در صورت لزوم بیمار را خواسته و بتوانیم هر چه زودتر اقدامات درمانی را آغاز کنیم.»
گوشهای از عوارض تاخیر در مراجعه به مراکز درمانی
با وجود گذشت حدود 17 ماه از پاندمی کرونا، هنوز برخی بیماران برای دریافت خدمات در مراکز درمانی تردید دارند. این گروه از بیماران به دلیل ترس از ابتلا به کرونا به مراکز درمانی مراجعه نمیکنند و معمولا در شرایطی پا به بیمارستان میگذرانند که وضعیت جسمی آنها اورژانسی شده باشد. برخی از کارشناسان سلامت نسبت به رواج این اتفاق، نگران هستند. آنها معتقدند که تاخیر در درمان به دلیل ترس از ابتلا به کرونا، ممکن است عوارض بسیار جدیتری به دنبال داشته باشد.
علیرضا فهیم زاد، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم به تاثیر تعلیق عملهای ضروری در وضعیت درمان بیماران میپردازد و میگوید: «به طور دقیق، معلوم نیست که چه زمانی دوباره به شرایط ایمن قبل از کرونا بازمیگردیم. به همین دلیل واقعیت این است که نمیتوان به طور مدام، عملهای جراحی ضروری را به تاخیر انداخت. حتی تعلیق عملهای نیمه ضروری نیز میتواند در بلند مدت به سلامت جامعه آسیب بزند.»
او تاکید میکند: «واقعا نمیتوان گفت ریسک ابتلا به کرونا در مراکز درمانی صفر است. در هیچ مکان دیگری هم نمیشود چنین ادعایی داشت، اما باید در نظر داشت که به تاخیر انداختن درمان به دلیل ترس از ابتلا به کرونا، ممکن است خطرات جدی برای سلامت افراد داشته باشد.»
همچنین علی یعقوبی جویباری، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هشدار میدهد: «گاهی بیمار دچار علایم بیماری است، اما ممکن است به دلیل ترس از ابتلا به کرونا به بیمارستان مراجعه نکند، اما در مراحل پیشرفتهتر بیماری مجبور خواهد شد که در مراکز درمانی بستری شود. بنابراین در دوران کرونا، نباید از آن طرف بام بیفتیم و درمانهای ضروری را به تعویق بیندازیم. آموزش رسانهها نباید فقط به این محدود باشد که به مردم بگویند از خانه بیرون نیایید. باید در کنار آن به مردم آموزش دهیم که ضمن رعایت پروتکلهای بهداشتی، فرآیندهای درمانی ضروری خود را به تاخیر نیندازند، زیرا این تاخیر موجب تشدید بسیاری از بیماریها میشود.»
همچنین کامران خداکرمی، جراح گوش و حلق و بینی هم با اشاره به تبعات تاخیر در مراجعه به مراکز درمانی در دوران کرونا توضیح میدهد: «اعمال جراحی ضروری، اعمالی هستند که اگر یک ماه به تعویق بیفتند ممکن است بیمار را دچار مشکلاتی کنند. از جمله این اعمال جراحی میتوان به جراحی تعویض باتری و دریچه قلب، پارگی تاندون و ... اشاره کرد. در این شرایط اگر بیمار سابقه تماس با افراد مبتلا و مشکوک به کرونا را داشته باشد بیمارستان موظف است از بیمار سیتیاسکن ریه یا تست کرونا بگیرد. سپس از بیمار اطلاعاتی گرفته میشود که در صورت داشتن علائم مشکوک، به درمانگاه کرونا منتقل و بررسی میشود. شرایطی نیز باید در اتاق عمل رعایت شود که این شرایط شامل رفتوآمد و حضور حداقلی افراد در اتاق عمل، استفاده از وسایل یکبار مصرف برای بیهوشی و تعویض فیلتر گازهای بیهوشی است.»
خداکرمی درباره اعمال جراحی نیمه ضروری توضیح میدهد: «منظور از جراحیهای نیمهضروری، اعمالی است که حتی اگر تا سه ماه نیز به تعویق بیفتد آسیب جدی به بدن بیمار نمیرسد، اما بهتر است از زمانی که روند بیماران مبتلا به کرونا کاهش یافت انجام شوند. برخی اعمال جراحی مانند جراحیهای مرتبط با سرطانهایی که سیر سریع ندارند، از جمله تومورهای تیروئیدی جزو اعمال جراحی نیمه ضروری هستند. جراحیهای غیرضروری، اعمالی هستند که میتوان در طول یک سال آنها را انجام داد و جراحی نکردن، عارضهای در بدن فرد ایجاد نمیکند یا عوارض مختصر و قابل جبرانی ایجاد میکند. اعمال زیبایی، جراحی بینی و عمل جراحی کوچک کردن سینه، شکم و معده جزو اعمال جراحی غیرضروری هستند که برخی از این اعمال ممکن است جنبه زیبایی و یا درمانی داشته باشند.»
البته همه عملهای جراحی را نمیتوان به ضروری یا غیرضروری تقسیم بندی کرد. برخی از عملها در زمره جراحیهای نیمه ضروری قرار میگیرند که انجام آنها نباید در یک بازه زمانی طولانی مدت به تعویق بیفتد. تاکید برخی از اعضای جامعه پزشکی بر انجام این گروه از جراحیهای نیمه ضروری در دوران کرونا است که تاخیر در انجام آن به سلامت جامعه آسیب میزند.
مراکز درمان خصوصی در مرز ورشکستگی
نباید از خاطر برد که بعد از گذشت حدود 17 ماه از پاندمی کرونا، بسیاری از بخشهای خصوصی فعال در نظام سلامت به مرحله ضرردهی رسیدهاند. بخشی از این مراکز، تعطیل شدهاند و بسیاری از این مراکز هم در شرف تعطیلی هستند.
کاهش درآمدها در بخش خصوصی نظام سلامت باعث شده است که چراغ این بخشها به زحمت روشن بماند و آنها صورتشان را با سیلی سرخ نگه دارند. کارشناسان سلامت تاکید دارند که تنها راه اصلی برای عبور از این شرایط، سرعت بخشیدن به فرآیند واکسیناسیون سراسری است تا اوضاع، رفته رفته به سمت شرایط طبیعی مثل دوران قبل از کرونا برگردد.
یکی از عمده منابع درآمد درمانگاهها و بیمارستانهای بخش خصوصی، انجام عملهای جراحی زیبایی و الکتیو است، اما در دوران کرونا شاهد بودیم که این منبع مهم درآمدی، رفته رفته کاهش پیدا کرد. حتی در یک مقطع زمانی، این درآمد در برخی مراکز به صفر رسید.
صاحبنظران نظام سلامت معتقدند که اگر میخواهیم بخش خصوصی فعال در نظام سلامت، فرصت احیا داشته باشد و بتواند زنده بماند، باید فرآیند واکسیناسیون سراسری شتاب بگیرد. فقط در این شرایط است که میتوان انتظار داشت اقتصاد سلامت در بخش خصوصی از هم نپاشد و حداقل هزینههایش با درآمدش تناسب داشته باشد.
در دوران کرونا، برخی بیماران فقط در صورت داشتن علایم درد شدید به مراکز درمانی مراجعه میکنند. حتی برخی بیماران نیز در صورت داشتن علایم درد نیز حاضر نیستند ریسک رفتن به مراکز درمانی را به جان بخرند. بسیاری از متخصصان تاکید دارند که مردم به هیج وجه عملهای نیمه ضروری را در یک بازه طولانی مدت به تاخیر نیندازند.
محمد مهدی طرزی، عضو انجمن جراحان پلاستیک ایران نیز به تاثیر تاخیر در عملهای جراحی بر اقتصاد مراکز درمانی میپردازد و میگوید: «کلینیکهای جراحی زیبایی، فقط منبع درآمد پزشکان نیست. هر کلینیک به طور متوسط حدود 60 پرسنل دارد. اگر مجموعه این پرسنل بیکار شوند، 60 خانواده هم آسیب میبینند. با توجه به افزایش افسارگسیخته تورم، بیکاری این نیروها میتواند ضربات اقتصادی سنگینی به معیشت بسیاری از خانوادهها بزند.»
تاخیر در جراحیها، تاثیرات اقتصادی گستردهای هم بر اقتصاد مراکز درمانی داشته است. نباید از خاطر برد که لغو بسیاری از عملهای جراحی الکتیو و نیمهضروری موجب شده است که برخی مراکز خصوصی به سمت ورشکستگی سوق داده شوند. تغییر این شرایط نیازمند برنامهریزی جدی متولیان نظام سلامت است.روزنامه سپید