طبیعی است که در این شرایط بحرانی، تمام توان نظام بهداشت و درمان برای مقابله با این بیماری بسیج شده و عملکرد یک‌سال و نیم اخیرش، روی این حوزه متمرکز بوده است اما نمی‌توان از نگاه جامع و کلان به آن غافل شد و کاستی و مشکلات آن را از یاد بر
شفاآنلاین>سلامت> دوازدهمین گزارش عملکرد 8 ساله دولت نشان می دهد با وجود توسعه زیرساخت، همچنان سرانه بهداشت ما با استانداردها فاصله دارد.
به گزارش شفاآنلاین: بیش از 17 ماه است که نظام بهداشت و درمان کشورمان با بحرانی به نام «کرونا» مواجه شده است؛ اتفاقی که نه فقط سلامت، که بسیاری از حوزه‌های دیگر همچون اقتصاد و معیشت را هم تحت‌الشعاع قرار داده است.
طبیعی است که در این شرایط بحرانی، تمام توان نظام بهداشت و درمان برای مقابله با این بیماری بسیج شده و عملکرد یک‌سال و نیم اخیرش، روی این حوزه متمرکز بوده است اما نمی‌توان از نگاه جامع و کلان به آن غافل شد و کاستی و مشکلات آن را از یاد برد.
در دوازدهمین گزارش عملکرد 8 ساله دولت، به بررسی اقدامات و کارنامه دولت در حوزه بهداشت و درمان پرداخته‌ایم؛ اقداماتی که به گفته رئیس‌جمهور یکی از افتخارات دولت‌های یازدهم و دوازدهم به‌شمار می‌آید، اما برخی کارشناسان نیز با تایید توسعه زیرساخت‌های بهداشتی طی سال‌های اخیر، وجود برخی کاستی‌ها را نگران‌کننده و نیازمند تدبیر و برنامه توصیف کرده‌اند. آن‌چه در این گزارش آمده، مستند به گزارش‌های مرکز ملی آمار، پایگاه‌های اطلاع‌رسانی دولت، وزارت بهداشت، وزارت راه و شهرسازی و... است. این نکته نیز حائز اهمیت است که در بررسی حوزه بهداشت و درمان، موضوعات مختلفی مطرح است که طبیعتا بررسی همه آن‌ها نیازمند گزارش‌های جامع متعددی است و ما در این گزارش تنها به برخی از شاخص‌های آن پرداخته‌ایم.
ساخت، توسعه و بهره برداری از 1711 پروژه بیمارستانی
بر اساس گزارش دولت، ساخت، توسعه و بهره‌برداری از یک‌هزار و 711 پروژه بیمارستانی طی 8 سال گذشته از مهم‌ترین اقدامات دولت در حوزه
بهداشت و درمان بوده و۷۱ پروژه بیمارستانی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم تکمیل و تحویل داده شده است.به گفته رئیس‌جمهور، در ابتدای دولت یازدهم حدود ۹۰ هزار تخت بیمارستانی داشتیم که این تعداد تا پایان دولت دوازدهم به حداقل ۱۶۰ هزار تخت می‌رسد، همچنین همه ۹۰ هزار تخت قبلی نیز به شکل اساسی بازسازی و نوسازی شده است. اظهارنظر دکتر روحانی در این حوزه نیز این بوده است که: «در کل دولت یازدهم و دوازدهم با توجه به بازسازی‌های اصلی که ما در برخی از مراکز پزشکی انجام دادیم، بیش از 2 برابر کل تخت‌های بیمارستانی تاریخ ایران انجام داده شده و اقدامات دولت در حوزه سلامت در تاریخ ایران یعنی از زمان هخامنشیان تا الان بی‌نظیر بوده است».
* تعداد کل تخت‌های مراقبت‌های ویژه کشور پیش از آغاز فعالیت دولت یازدهم 4 هزار و 96 تخت بوده که در فاصله سال‌های 92 تا 98، دوهزار و 158 تخت به آن افزوده شده است. در دوران شیوع کرونا نیز 2 هزار و 161 تخت دیگر به ظرفیت درمانی کشور افزوده شده است، یعنی درمجموع 8415 تخت.
* جمعیت تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی نیز با طرح تحول سلامت در کشور با افزایش5/2درصدی و جمعیت تحت پوشش بیمه درمان نیز با افزایش ۵ درصدی همراه بوده است.
اما و اگرها درباره طرح تحول سلامت
دولت یازدهم از سال 93 با کلید زدن طرح تحول سلامت، گام‌های قابل توجهی را برای توسعه خدمات درمانی و کاهش هزینه‌های مردم برداشت؛ طرحی که موجب شد سهم پرداختی مردم از هزینه‌های بهداشت و درمان به 10 درصد کاهش یابد. البته این طرح برای پزشکان هم مزیت اقتصادی قابل‌توجهی داشت و کارانه‌های آن‌ها را به میزان قابل توجهی افزایش داد. اما نبود پشتوانه مالی مطمئن برای این طرح کلان ملی، منجر به بدهی کلان بیمهها و معوقات پرداختی‌ها به کادر درمان شد و اگرچه از میزان این بدهی‌ها کاسته شده، کلیت طرح تحول سلامت را دچار اما و اگرهایی کرده است.
کمبود در سرانه‌ها
با همه اقدامات انجام شده طی 8 سال اخیر و سال‌های قبل از آن، اما همچنان سرانه بهداشت و درمان در کشور ما فاصله قابل توجهی با میانگین سرانه جهانی دارد. مقایسه سرانه تخت بیمارستانی، پزشک و پرستار در جدول این گزارش، به خوبی گویای این فاصله است و نشان می‌دهد که دولت سیزدهم باید برنامه مشخصی برای این حوزه داشته باشد.
سهم بهداشت و درمان در سبد هزینه‌های خانوار
گزارش تازه منتشرشده مرکز آمار نشان می‌دهد که طی دوسال گذشته، 10 درصد از هزینه سالانه خانوارهای شهری مربوط به هزینه‌های بهداشت و درمان بوده است. این میزان برای خانوارهای روستایی در سال گذشته 9 درصد و در سال 98، به میزان 10 درصد کل هزینه‌های سالانه بوده است. همان‌طور که در نمودار این گزارش قابل مشاهده است، طی سال‌های 90 تا 98، متوسط هزینه بهداشت و درمان یک خانواده شهری همواره بیشتر از خانوارهای روستایی بوده و در سال 98 این نسبت به حدود 1.9 برابر رسیده است.
دیگر کم و کاستی‌ها
در کنار موضوعات مطرح‌شده، کارشناسان حوزه بهداشت و درمان به مسائل و چالش‌های دیگر این حوزه نیز اشاره داشته‌اند که باید دولت سیزدهم برای آن‌ها نسخه درمان داشته باشد:
* هزینه‌های مردم در حوزه سلامت همچنان بالاست و باید برای کاهش آن فکری کرد.
* هنوز 4 تا 5 میلیون نفر از مردم کشورمان فاقد هرگونه بیمه درمانی هستند.
* نظام جامع پزشک خانواده و نظام ارجاع، با چالش‌ها و مشکلات متعددی مواجه است.
* حدود ۵۷ درصد جمعیت کشور از امکان دریافت خدمات مراکز درمان ناباروری در شهرستان خود برخوردار نیستند.
* منابع مالی بیمهها نیازمند مدیریت و سامان‌دهی است.
* نسخه‌نویسی الکترونیکی با چالش‌های متعددی مواجه است و مشکلاتی را برای بیماران ایجاد کرده است.
* و ...
هجوم کرونا به اعتبارات طرح ها و برنامه های سلامت
از این مهم نباید غافل شویم که در طول یک‌سال و نیم گذشته، نه‌تنها بخش عمده اعتبارات حوزه بهداشت و درمان، که حتی بخشی از منابع مالی دیگر حوزه‌ها نیز برای مقابله با این بیماری و ارائه خدمت به مردم هزینه شد. در درست بودن این اقدام و تلاش دولت برای تامین منابع مالی این کار تردیدی نیست، اما نمی‌توان از ضربه‌های اقتصادی آن نیز چشم‌پوشی کرد. یک نمونه آن، حذف اعتبارات مربوط به طرح درمان ناباروری در سال گذشته بود که از سرفصل اصلی خود خارج و صرف مقابله با کرونا شد. بنابراین شکی نیست که اعتبارات بسیاری دیگر از طرح‌های سلامت نیز در سال گذشته تغییر مسیر داده و تسلیم کرونا شده است و این یعنی دولت سیزدهم کار ساده‌ای برای مدیریت این حوزه نخواهد داشت.
بماند که دولت آینده در کنار تسریع واکسیناسیون عمومی، باید برای برخی سوالات و ابهامات شکل‌گرفته در ذهن مردم نیز پاسخ‌هایی آماده کند، هرچندکه مسئولیت پاسخگویی آن با دولت فعلی باشد. ابهاماتی درباره سیاست‌گذاری‌های نامتمرکز، جدی نگرفتن محدودیت‌ها، وعده‌های مکرر درباره واکسن که تقریبا تعداد زیادی از آن محقق نشد، تعلل‌های احتمالی در ثبت سفارش خرید واکسن‌ها و همچنین جلوگیری از حضور فعال بخش خصوصی در واردات واکسن و... . روزنامه خراسان
