کودک همسری در تمام نقاط جهان و در تمام فرهنگها رخ میدهد و مختص یک کشور یا باور خاص نیست. اما در مناطقی که نابرابری جنسیتی وجود دارد و دختران و زنان کمارزشتر از مردان تلقی میشوند، این معضل شیوع بیشتری دارد
شفاآنلاین>سلامت> کودک همسری نوعی ازدواج رسمی یا غیررسمی است که در آن فرد پیش از رسیدن به ۱۸ سالگی وارد پیمان زناشویی میشود. سن قانونی ازدواج در ایران برای دختر ۱۳ سال تمام و پسر۱۵ سال تمام است و ثبت ازدواج قبل از رسیدن به این سن، با اجازه ولی کودک و تشخیص دادگاه انجام میگیرد.
بر اساس جدیدترین آمار ۱۷ درصد از ازدواجهای کشور مربوط به ازدواج دختران زیر ۱۸ سال بوده و روند افزایشی داشته است.
دلایل پدیده کودک همسری:
کودک همسری در تمام نقاط جهان و در تمام فرهنگها رخ میدهد و مختص یک کشور یا باور خاص نیست. اما در مناطقی که نابرابری جنسیتی وجود دارد و دختران و زنان کمارزشتر از مردان تلقی میشوند، این معضل شیوع بیشتری دارد.البته
کودک همسری یک پدیده پیچیده است و در کنار نابرابری جنسیتی، عوامل دیگری نیز وجود دارند که به این معضل دامن میزنند. این عوامل عبارتند از:
۱. نابرابری جنسیتی: در جوامعی که زنان و دختران جایگاه پایینتری نسبت به مردان و پسران دارند، به فرزندان دختر به چشم بار اضافی بر دوش خانواده نگاه میشود و والدین برای رهایی از این بار اضافی، آن را به خانه شوهر منتقل میکنند.
۲. رسوم غلط: در بسیاری از مناطق، کودک همسری صرفاً به این دلیل اتفاق میافتد که در نسلهای قبلی اتفاق افتاده است. در برخی جوامع، زمانیکه قاعدگی دختران شروع میشود، بهعنوان یک زن کامل تلقی شده و ازدواج گامی در جهت ارتقای مقام آنها به همسر و مادر در نظر گرفته میشود. و یا ازدواج دختران در سنین پایین را یک موفقیت دانسته و این کار را روشی مناسب برای جلوگیری از به گناه افتادن فرزندان به دلیل نیازهای جنسی میدانند.
3. فقر : بیش از نیمی از دخترانی که قربانی کودک همسری میشوند، در خانوادههای بسیار فقیر زندگی میکنند. در شرایط فقر شدید، خانوادهها و برخی اوقات خود دختران فکر میکنند که ازدواج راهحلی برای برونرفت از بحران و تامین آینده است.
۴. نبود امنیت: در مناطقی که دختران در معرض خطر آزار و تعرض جسمی یا جنسی قرار دارند، والدین برای تامین امنیت دختران جوان خود، آنان را روانه خانه شوهر میکنند تا تحت حفاظت یک مرد قرار بگیرند. در واقع، برخی خانوادهها ازدواج را بهعنوان مکانیسمی برای مقابله با فقر و خشونت قلمداد میکنند.
آسیبهای کودک همسری
= تغییر مسیر زندگی:کودکان، پیش از هرچیز انسانهایی هستند که حق دارند از جانب خانواده و اطرافیان برای شکوفایی استعدادهایشان و پیشرفت در زندگی حمایت شوند. ازدواج در سنین پایین باعث میشود که فرد در مسیری به غیر از آموزش و تلاش برای پیشرفت قرار بگیرد.
= آسیبهای جسمی زنان:بر اساس نظر پزشکان و متخصصین حوزه سلامت زنان، برقراری رابطه جنسی و بارداری در سنین پایین برای دختران، خطر ابتلا به مشکلات جسمی بسیار و یا حتی مرگ را افزایش میدهد.
= احساس پوچی:دیدگاه افراد در سنین پایین نسبت به ازدواج، دیدگاهی کودکانه بوده و آنها اهداف عمیقی برای این مسئله در نظر ندارند. رویاهایی نظیر جشن عروسی، ورود به دنیای بزرگسالی و استقلال و همچنین برطرف کردن غرایز جنسی، فرد را به سمت ازدواج سوق میدهند. این در حالی است که فرد پس از دست یافتن به اینها، دلیل و هدف دیگری برای زندگی مشترکش احساس نمیکند و به زودی از آن دلزده شده یا احساس میکند که زندگیش را از دست داده و احساس شکست میکند.
بالا رفتن آمار طلاق و روابط فرازناشویی
کودکان، به ویژه آنهایی که در سنین پایینتر ازدواج میکنند، معمولا این کار را نه با رضایت شخصی بلکه با صلاحدید خانواده انجام میدهند. هنگامی که سن فرد بیشتر میشود، اداره زندگی و تصمیم گیری برعهده خود فرد خواهد بود. بسیاری از این افراد در سنین بالاتر، احساس میکنند که تمایلی به زندگی با همسرشان ندارند و خواهان جدایی هستندو یا ممکن است به فرد دیگری علاقمند شود. این شرایط باعث میشود تا احتمال ایجاد روابط فرازناشویی قوت بگیرد.فاطمه رسولی/ روزنامه آفتاب یزد