ماده شش این قانون نیز وظایف نهادها را مشخص کرده است که از جمله آن میتوان به وظایف سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت اشاره کرد
شفاآنلاین>سلامت> لایحه حمایت از اطفال و نوجوانان در 23 اردیبهشتماه 99 با تصویب مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان به صورت قانون درآمد و از سوی دولت به تمامی ارگانها ابلاغ شد. روز گذشته در جلسه هیئت دولت آییننامه اجرایی آن نیز پس یکسال، تصویب شد. به گفته رئیس سازمان اورژانس اجتماعی کشور این آییننامه موجب میشود تا هریک از سازمانها وظایف خود را در راستای حمایت از اطفال و نوجوانان در معرض آسیب بدانند و برای این وظایف منابع و ساختارهای لازم را تعبیه کنند.
به گزارش شفاآنلاین: در ماده 3 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، موارد بی سرپرستی طفل و نوجوان و بیتوجهی و سهلانگاری و در انجام وظایف قانونی نسبت به آنان، ابتلای هر یک از والدین، اولیاء یا سرپرستان قانونی به بیماری یا اختلالهای رفتاری، روانی یا شخصیتی و یا بیماریهای جسمی واگیر صعبالعلاج به تشخیص پزشکی قانونی، زندانی شدن هر یک از والدین، اولیاء یا سرپرستان قانونی، ابتلاء هریک از والدین، اولیاء یا سرپرستان قانونی به اعتیادهای زیانآور به مواد مخدر، روانگردان یا قمار در صورتیکه طفل یا نوجوان را در معرض بزهدیدگی یا ورود آسیب به سلامت جسمی، روانی، اجتماعی، اخلاقی، امنیت و یا وضع آموزشی قرار دهد، وضع مخاطرهآمیز محسوب شده و موجب مداخله و حمایت قانونی از طفل و نوجوان میشود.
همچنین دایر یا اداره کردن مراکز
فساد و فحشا توسط هر یک از والدین، اولیاء یا سرپرستان قانونی و یا اشتهار آنها به فساد اخلاق و فحشا، خشونت مستمر والدین، اولیاء، سرپرستان قانونی و یا سایر اعضای خانواده نسبت به یکدیگر، عدم اقدام برای ثبت واقعه ولادت یا عدم اخذ اسناد سجلی یا هویتی برای طفل یا نوجوان بدون عذر موجه، بازماندن طفل و نوجوان از تحصیل، طرد شدن طفل و نوجوان از سوی خانواده، کمتوانی جسمی یا ذهنی طفل و نوجوان، ابتلای وی به بیماریهای خاص یا اختلال هویت جنسی، نقض قوانین جزایی توسط طفل یا ارتکاب جرم توسط نوجوان و یا استفاده از آنها در فعالیتهای مجرمانه، وارد شدن یا وارد کردن طفل و نوجوان در فعالیتهایی نظیر تکدیگری و قاچاق و همچنین اعتیاد آنان به مواد مخدر، روانگردان یا مشروبات الکلی، هرگونه وضع زیانبار ناشی از فقر شدید، آوارگی، پناهندگی، مهاجرت یا بیتابعیتی، فرار مکرر از خانه یا مدرسه و ترک تحصیل از سوی طفل یا نوجوان و سوءرفتار نسبت به طفل و نوجوان و یا بهرهکشی از او در همین ماده موجب دخالت فوری نهادهای قانونی و حمایت آنان از کودک میشود.
وظایف قانونی دستگاهها
ماده شش این قانون نیز وظایف نهادها را مشخص کرده است که از جمله آن میتوان به وظایف سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت اشاره کرد. در تشریح وظایف بهزیستی آمده است که این سازمان با استفاده از مددکاران اجتماعی در قالب فوریتهای خدمات اجتماعی و با استقرار پایگاههای تخصصی در مناطق و محلات شهرها و روستاها با همکاری شهرداری یا دهیاری و نیروی انتظامی نسبت به شناسایی، پذیرش، حمایت، نگهداری و توانمندسازی اطفال و نوجوانان موضوع این قانون و اعلام مراتب به مراجع صالح اقدام کند، همچنین به اخذ و جمعآوری اطلاعات مربوط به وضعیتهای مخاطرهآمیز برای اطفال و نوجوانان و انجام اقدامات لازم برای افزایش آگاهیهای مردم در این زمینه اقدام بپردازد.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز مکلف است دستورالعملهای بهداشت کار و مراقبت پزشکی برای انطباق شرایط کار نوجوانان با استانداردهای لازم را تدوین کند. پذیرش و درمان فوری اطفال و نوجوانان آسیبدیده در تمام مراکز بهداشتی درمانی همراه با ارسال گزارش موارد مشکوک به آزار به مراجع قضائی و بهزیستی باید از سوی این وزارت خانه صورت بگیرد همچنین پوشش کامل بیمه سلامت برای تمام اطفال و نوجوانان ساکن ایران ضروری است.
تصویب آییننامه اجرایی
یکسال پس از تصویب و ابلاغ این قانون آییننامه اجرای تبصره ماده (۶ ) نیز تدوین و تصویب شد. بر اساس ماده 3 قانون، طفل یا نوجوان در معرض خطر، فردی است که در معرض بزهدیدگی یا ورود آسیب به سلامت جسمی، روانی، اجتماعی، اخلاقی قرار دارد، همچنین طفل و نوجوان بزهدیده نیز به فردی اطلاق میشود که از وقوع جرم متحمل ضرر و زیان شده است.
بر این اساس در آییننامه مذکور سازمان بهزیستی کشور مسئولیت اصلی حمایت از اطفال و نوجوانان در معرض خطر و بزهدیده را برعهده دارد، که با مشارکت دستگاههای اجرایی، نهادهای حمایتی و مددکاران اجتماعی نسبت به شناسایی، پذیرش، حمایت، نگهداری و توانمندسازی این گروه اقدام کند. همچنین مددکاران اجتماعی بهزیستی یا ماموران نیروی انتظامی مکلف هستند در موارد مشاهده طفل و نوجوان بدون همراهی والدین، اولیا یا سرپرست قانونی در وضعیت مخاطرهآمیز، نسبت به ثبت اطلاعات و شناسایی خانواده وی اقدام و در صورت عدم نیاز به اقدامات حمایتی، وی را به خانواده تحویل و موارد خطر را به آنها تذکر دهند و در صورت نیاز به حمایت، طفل و نوجوان را به پایگاههای بهزیستی معرفی کنند.
مددکاران اجتماعی مراکز فوریتهای خدمات اجتماعی پس از شناسایی طفل و نوجوان در معرض خطر یا بزهدیده نسبت به تشکیل پرونده، ثبت مشخصات و سایر اطلاعات وی اقدام میکنند. بعد از پذیرش طفل و نوجوان، چنانچه وی دارای ولی خاص، قیم یا سرپرست قانونی بوده و بازگشت فرد نزد آنان بلامانع باشد، مددکاران اقدام لازم را جهت برقراری ارتباط با اشخاص مذکور، بازگرداندن طفل و نوجوان به خانواده، پیشگیری از جدایی و بروز خطر مجدد و ارائه خدمات تخصصی یا حمایت مالی به عمل آورند.همچنین مددکاران میتوانند پس از پذیرش، اقدامات لازم را جهت پیشگیری و کاهش آسیب و رفع وضعیت مخاطرهآمیز انجام میدهند و در صورتی که نیاز به معاینه پزشک قانونی یا نگهداری طفل و نوجوان در مراکز تحت نظر سازمان بهزیستی کشور باشد، فرد را به پزشکی قانونی، معرفی و یا مجوز قضایی را جهت نگهداری وی اخذ کنند. ضمن اینکه مددکاران در صورت وجود قرائنی دال بر وقوع جرم علیه طفل و نوجوان، علاوه بر انجام اقدامات حمایتی، موضوع را به مرجع انتظامی یا قضایی اعلام می نمایند.
افزون بر این، طفل و نوجوان درصورت بیسرپرستی یا بدسرپرستی، عدم دسترسی به والدین، اولیا یا سرپرست قانونی و یا زندانی بودن آنها، ناتوانی والدین، اولیا یا سرپرست قانونی در نگهداری از وی، وضعیت مخاطرهآمیز طفل در خانواده، بیتوجهی و سهلانگاری نسبت به طفل و نوجوان یا طرد وی توسط خانواده، حسب دستور قضایی و زیر نظر مددکار اجتماعی در مراکز تحت نظر بهزیستی نگهداری میشود.
وضعیت کودکان خاص دارای بیماری
بر اساس این آییننامه اطفال و نوجوانان دارای وضعیت خاص، از جمله دارای اعتیاد، کمتوانی جسمی یا ذهنی، مبتلا به بیماریهای خاص یا اختلال هویت جنسی یا روانی نیز به مراکز تخصصی ارجاع میشوند.
همچنین در صورت ورود طفل و نوجوان به مراکز نگهداری، پس از ثبت مشخصات، وضعیت سلامت جسمی و روانی، ویژگیهای شخصیتی و بالینی، اختلالات احتمالی و سوابق بیماری وی در فضای مناسب و دوستدار کودک و با رعایت موازین اسلامی و حقوق شهروندی توسط پزشک معتمد مرکز بررسی و در پرونده ثبت میشود و در صورت لزوم برای پیشگیری از بروز، شیوع یا درمان آن اقدام میشود. مدیر مرکز نگهداری نیز مکلف است شرایط و امکانات تحصیل، برنامههای تربیتی از جمله آموزشهای خودمراقبتی و مهارتهای ارتباطی و آموزشهای فنی و حرفهای و آموزش سواد رسانهای و فضای مجازی متناسب با نیازها، علائق و استعدادهای اطفال و نوجوانان را فراهم نماید. تحصیل تا پایان دوره متوسطه اول برای طفل و نوجوان الزامی است. هر طفل و نوجوانی در مرکز باید به تحصیلات خود ادامه دهد.
وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی نیز موظف است نسبت به ارائه خدمات درمانی و بهداشتی رایگان به اطفال و نوجوانان مربوط و برقراری پوشش کامل بیمه سلامت برای تمام اطفال و نوجوانان ساکن ایران اعم از ایرانی یا غیر ایرانی به ویژه اطفال و نوجوانان در معرض خطر یا بزهدیده اقدام کند. همچنین کمیته امداد امام خمینی(ره) مکلف به ارائه انواع حمایتهای معیشتی، اجتماعی، بهداشتی و درمانی به اطفال و نوجوانان و خانوادههای آنان با معرفی سازمان بهزیستی کشور است.
مسیر ارگانها مشخص شد
محمود علیگو، ریس سازمان اورژانس اجتماعی کشور در رابطه با اهمیت این آییننامه ، گفت: «این قانون و آییننامه برای حفاظت از کودک و نوجوانی که در معرض آسیبهای مختلف است بسیار مناسب است.»
وی با بیان اینکه یکی از مشکلات اصلی قانون حمایت طفل و نوجوان در معرض آسیب و بزه نبود آیین نامه اجرایی مناسب برای آن بود، گفت: « حدود یکسال بر روی این آییننامه کار کارشناسی در نهادهای مختلف صورت گرفت و پس از ارجاع به هیئت دولت به تصویب رسید.»
علیگو تاکید کرد: «وجود یک آییننامه موجب اجرایی شدن قانون حمایت از اطفال و نوجوانان توسط دستگاههای اجرایی کشور میشود، همچنین وظایف دستگاهها و ضوابط آنها را تعیین تکلیف میکند، همچنین بر اساس این آییننامه اجرایی دستگاهها ملزم میشوند که ساختارهایی را برای انجام وظایف خود ایجاد کنند.»
رئیس سازمان اورژانس اجتماعی کشور ادامه داد: «این آییننامه کودک آزاری و سایر وضعیتهایی که سلامت و جان کودک را به مخاطره میاندازد، به دقت و با جزئیات مورد توجه قرار داده است.»
علیگو: «پیش از این ارگانهایی مانند وزارت بهداشت یا سازمان بهزیستی خود مسیرهایی برای رسیدگی به وضعیت این کودکان وجود داشت اما این قانون بیش از این مسیرها بوده و وضعیتهایی را که کودک به آن دچار میشد و هیچ مجرای قانونی برای رسیدگی به آن وجود نداشت را تعیین کرده است.»
وی بیان کرد: «این قانون از سال گذشته لازم الاجرا بوده اما سازمانها برای اینکه بتوانند منابعی برای آن تعیین کنند آییننامه اجرایی آن تدوین و تصویب شده است.»روزنامه سپید