طبق مطالعات علمی، مردان در همه گروه‌های سنی از کودک و نوجوان تا میانسال و سالمند نسبت به زنان در معرض فاکتورهای خطر بیشتر و در نتیجه مرگ و میر بالاتری هستند. به غیر از بیماری‌های دوره نوزادی و کودکی در سایر دوره‌های زندگی نیز عوامل خطر محیطی و شغلی در مردان بیشتر است
شفاآنلاین>سلامت> به دلیل تاثیر و اهمیت بالای سلامت مردان در ارتقای سلامت جامعه، 14 تا 20 ژوئن مصادف با 24 تا 30 خردادماه به عنوان هفته جهانی سلامت مردان نامگذاری شده است. این مدت را می‌توان فرصت مناسبی برای اطلاع‌رسانی در مورد پیشگیری از بیماری‌ها در مردان دانست.
به گزارش شفاآنلاین: هفته جهانی سلامت مردان در سال 2002، طی همایشی سراسری که با حضور شش نماینده از سازمان‌های فعال در حوزه سلامت مردان در وین اتریش برگزار شده بود، نامگذاری شد. هدف از آن افزایش آگاهی درباره مسائل بهداشت عمومی و تشویق نهادهای بین‌المللی و داخلی به ارائه خدمات بهداشتی، درمان و آموزشی با کیفیت بیشتر به مردان در سراسر جهان است.
طبق مطالعات علمی، مردان در همه گروه‌های سنی از کودک و نوجوان تا میانسال و سالمند نسبت به زنان در معرض فاکتورهای خطر بیشتر و در نتیجه مرگ و میر بالاتری هستند. به غیر از بیماری‌های دوره نوزادی و کودکی در سایر دوره‌های زندگی نیز عوامل خطر محیطی و شغلی در مردان بیشتر است. مردان نسبت به زنان در معرض فاکتورهای خطر بیشتر و در نتیجه مرگ و میر بالاتری هستند. همچنین عادات و رفتارهای نادرست مانند مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر و همچنین استرس‌های مختلف نیز سلامت بسیاری از مردان را تهدید می‌کند.
حفظ سلامتی در مردان علاوه بر آنکه سبب حفظ نیروی مهم مولد در جامعه می‌شود، بر کیفیت زندگی خانواده‌ها نیز تاثیرگذار است. متخصصان سلامت و پزشکان به خاطر مسئولیت‌های فراوان مردان در قبال خود و خانواده، آنها را به تلاش جهت حفظ سلامتی‌شان در همه مراحل و سنین تشویق می‌کنند. فعال باقی ماندن مردان از نظر جسمانی در 30 ساله دوم زندگی، کیفیت زندگی آنها را بسیار بالا خواهد برد.
طبق شواهد علمی، اغلب مردان به سلامت جسم و روح خود چندان توجهی نمی‌کنند. آنها فکر می‌کنند که اگر نقش اجتماعی آنها زنده و پویا است، از سلامت کامل برخوردارند. مردان کمتر از زنان به پزشک مراجعه می‌کنند و اغلب ارجاعات آنها به پزشک نیز به علت بیماری‌های جدی است، در حالی که لازم است مردان حتی با وجود احساس سلامت، برنامه‌ای منظم برای معاینات پزشکی و مراجعات بهداشتی تنظیم کنند.
بسیاری از کارشناسان سلامت و فعالان جامعه پزشکی بر این باورند که اگر مردان به مباحث خودمراقبتی توجه کنند و برای سلامت خود، اولویت بالاتری قائل شوند، روند مزمن شدن بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه هزینه‌های نظام سلامت نیز در این صورت به شدت کاهش پیدا خواهد کرد.
یکی از عمده مشکلاتی که به افزایش آمار بیماری‌های غیرواگیر در جامعه دامن زده است، بحث بی‌توجهی بسیاری از مردان به وضعیت سلامتی خودشان است. آمارهای رسمی هم تاکید دارد که بسیاری از مردان چندان به سلامت خود اهمیت نمی‌دهند.
در سراسر جهان، میزان ابتلا و مرگ و میر مردان ناشی از بیماری کووید ۱۹ بنا به دلایل بیولوژیکی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نسبت به زنان بالاتر است. این موضوع لزوم توجه بیشتر به سلامت مردان را نشان می‌دهد.
تشویق مردان به مشارکت در توسعه برنامه‌های بهداشتی پایه، ترغیب آنان به رعایت شیوه زندگی سالم و انجام مراقبت‌های به موقع در بیماری‌های زمینه‌ای، می‌تواند به عنوان یک راهکار برای عبور از بحران کم توجهی مردان به سلامت خود باشد.
جلب نظر سیاستگذاران و مسئولان نسبت به اهمیت سلامت مردان و تاثیر آن بر سلامت خانواده، جامعه و اقتصاد کلان و اقتصاد سلامت، افزایش آگاهی و دانش مردان در جنبه‌های مختلف سلامت شامل سبک زندگی سالم، سلامت روان، سلامت باروری، سلامت اجتماعی و ... نیز از دیگر مسائل مغفول مانده در جهت ارتقای سلامت مردان است.
همچنین عباس بصیری، رئیس انجمن اورولوژی ایران هم با اشاره به اینکه نیمی از مشکل ناباروری مربوط به مردان است، خاطرنشان کرد: «در گذشته بسیاری از خانواده‌ها تصور می‌کردند که ناباروری تنها ریشه در مشکلات زنانه دارد، در حالی که امروزه مشخص شده ۵۰ درصد از علل ناباروری مربوط به مردان و ۵۰ درصد مربوط به زنان است. بر اساس آخرین بررسی‌ها در ایران ۱۲.۵ درصد از خانواده‌ها در ابتدای ازدواج گرفتار مشکل ناباروری هستند. ۱۶ درصد از زوجین نیز پس از فرزند اول دچار ناباروری‌اند. به طور متوسط می‌توان گفت که ۱۵ درصد از خانواده‌های ایرانی گرفتار مسئله ناباروری هستند. این مسئله دلایل مختلفی دارد. مسائل متفاوتی می‌تواند سبب بروز ناباروری در مردان شود. در عین حال به طور کلی می‌توان گفت که بیش از ۵۰ درصد از ناباروری مردان قابل درمان است.»
عباسی همچنین با اشاره به مهم‌ترین عوامل مرگ و میر در میان مردان، اظهار کرد: «بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان، تصادفات رانندگی و دیابت چهار عامل اصلی مرگ و میر در میان مردان است.»
همچنین فریبا سهرابی، رئیس گروه میانسالان و سالمندان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه هم تصریح کرد: «مردان کمتر از زنان به سلامت خود اهمیت می‌دهند. بحران سلامت مردان در تمام دنیا به عنوان بحران خاموش سلامت تلقی می‌شود. پژوهش‌های مختلف نیز نشان می‌دهد مردان نسبت به زنان در سبک زندگی، روش‌های نامناسب‌تری دارند و نسبت به بیماری خود بی توجه‌تر هستند. علائم هشدار دهنده را نادیده می‌گیرند و دیرتر به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. به طور کلی نیز مردان، مرگ و میر بالاتر و طول عمر کوتاه‌تری نسبت به زنان دارند و مشکلات و عوامل خطر متعددی سلامت آنها را تهدید می‌کند. به طور مثال، بر اساس نتایج مطالعات مرتبط انجام شده، بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان‌ها، مهم‌ترین علل مرگ و میر مردان هستند. همچنین عوامل خطرناک متعددی در محیط‌های کاری وجود دارد که می‌تواند ایجاد کننده سرطان باشد.»
سهرابی با اشاره به مخاطراتی که سلامت مردان در محیط کار را تحت تاثیر قرار می‌دهد، یادآور شد: «بیشترین حوادث شغلی در ایران مربوط به حوادث ناشی از ساختمان، صنعت و کشاورزی است. از طرفی سبک زندگی ماشینی سبب شده میزان فعالیت بدنی در همه آحاد جامعه کاهش یابد. در نتیجه بیشترین کاهش فعالیت بدنی در افراد جوان، میانسال و به ویژه میانسالان شاغل در ادارت مشاهده شود. استفاده از روش‌های موثر برای فعالیت بدنی در محیط‌های کار ضروری است. مزایای فعالیت‌های بدنی در محیط کار شامل کاهش هزینه‌های مرتبط با سلامت کارکنان، افزایش پتانسیل و بهره‌وری نیروی کار و کاهش قیمت‌ها خواهد شد. بنابراین برنامه فعالیت بدنی در محیط کار ابزاری برای جذب و حفظ نیروهای کار و محافظت از آنها است که فواید آن به کارفرما نیز خواهد رسید. همچنین باید شرایطی فراهم شود تا کارکنان در برابر دود ناشی از دخانیات که از عوامل زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌ها است، محافظت شوند و موضوع سلامت روان در محیط کار نیز باید مورد توجه قرار گیرد.»
او با اشاره به سایر عواملی که سلامت مردان را تهدید می‌کند، تاکید کرد: «از آنجا که مردان شاغل ممکن است فرصت چندانی برای رسیدگی به سلامت خود نداشته باشند باید شرایطی فراهم شود تا در محیط‌های کاری فعالیت بدنی داشته باشند. برخی دستگاه‌ها نظیر ورزش جوانان و آموزش و پرورش نیز می‌توانند در حساس سازی و ارتقای سلامت مردان نقش موثری داشته باشند. تعداد مرگ و میر در گروه مردان نسبت به زنان بیشتر است و مردان بیش از زنان به بیماری‌های قلبی و عروقی مبتلا می‌شوند، در حالی که بیماری‌های قلبی و عروقی کاملا قابل پیشگیری است. داشتن ۳۰ دقیقه فعالیت ورزشی در روز، سبک زندگی سالم و پرهیز از استعمال دخانیات مانع از ابتلا به انواع سرطان‌ها و بروز بیماری‌های قلبی می‌شود.»
همچنین رئیس گروه میانسالان و سالمندان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه یادآور شد: «باید در نظر داشت که از نگاه وزارت بهداشت، مرگ بین ۳۰ تا ۷۰ سال، مرگ زودرس تلقی می‌شود که بیشتر مرگ و میرها در این رده سنی در بین مردان رخ می‌دهد.»
از سوی دیگر، مسعود مردانی، متخصص بیماری‌های عفونی نیز با تاکید بر اینکه مردان ایرانی کمتر به سلامت خود توجه می‌کنند، تاکید کرد: «مردان نباید تعیین سلامت سالانه (چک آپ) را از دست بدهند. شاهد هستیم در یک خانواده، زنان سالی چند بار برای تعیین سلامت مراجعه می‌کنند، در حالی که مردان چند سال یکبار هم مراجعه نمی‌کنند. بسیاری از مردان حتی می‌دانند که مشکل قلبی دارند و امکان سکته در آنان بالا رفته است، اما برای سلامت قلبشان مراجعه نمی‌کنند. یکی از مهم‌ترین راهکارهای موثر در افزایش توجه مردان به سلامت، پرداختن اصحاب رسانه و قلم به آگاهی‌رسانی و برجسته کردن توجه به سلامت مردان است.»
مردانی با تاکید بر اینکه مردان بالای ۵۰ سال باید سالی یکبار آزمایش «پی اس آ» دهند که مشخص کننده سرطان پروستات در آنان است، خاطرنشان کرد: «در همه دنیا، این آزمایش به صورت سالانه انجام می‌شود، اما شاهدیم که در ایران بیمار ۷۵ ساله اصلا نمی‌داند این آزمایش چیست یا در طول زندگی خود این آزمایش را انجام نداده است.»
او با تاکید بر اینکه در دوران کرونا، آسیب‌پذیری مردان نسبت به زنان بیشتر است، توضیح داد: «مردان منبع درآمد خانواده محسوب می‌شوند و به همین دلیل ساعات بیشتری خارج از منزل و در معرض خطر قرار دارند. همچنین مردان بیش از زنان، دخانیات و سیگار استعمال می‌کنند و بیماری‌های قلبی، عروقی و فشار خون در آنان شایع‌تر است. به همین دلیل نسبت به بیماری کرونا بیشتر آسیب‌پذیر هستند.»
این متخصص بیماری‌های عفونی درباره سرطان‌های رایج در میان مردان هم یادآور شد: «سرطان شایع در میان مردان، سرطان پروستات، سرطان معده و روده است که مردان با آن دست به گریبان هستند.»
بسیاری از مردان ایرانی، تنها زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که بیماری به مرحله حاد و مزمنی رسیده باشد. از نگاه کارشناسان سلامت، همین کم توجهی یکی از مهم‌ترین عوامل تهدید کننده سلامت مردان به حساب می‌آید.
امیر کامران نیکوسخن، مدیرعامل انجمن دیابت ایران و دبیر علمی شبکه ملی پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر نیز در گفتگو با سپید با اشاره به اهمیت خودمراقبتی برای کنترل دیابت، تصریح می‌کند: «افراد مبتلا به دیابت 99 درصد از زمان خود را به تنهایی می‌گذرانند و فقط یک درصد از زمان‌شان را نزد پزشک خود هستند. همین موضوع نشان می‌دهد چقدر خودمراقبتی دیابت و آموزش آن به افراد مبتلا به دیابت و اقشار مرتبط با دیابت اهمیت دارد. این خودمراقبتی نیاز به مهارت‌هایی دارد که ما به آن می‌گوییم توانمندسازی فرد مبتلا به دیابت. خودمراقبتی نیز با آموزش شروع می‌شود. بنابراین امروزه توصیه می‌شود که هر فرد مبتلا به دیابت حداقل 10 ساعت آموزش ببیند.»
او یادآور می‌شود: «این آموزش‌ها بهتر است که به صورت گروهی و حضوری باشد که البته در شرایط شیوع کووید19 ناگزیر باید به همان شکل مجازی و آنلاین صورت گیرد. در این آموزش‌ها باید همه جنبه‌های زندگی بیمار را از نظر فکری، فرهنگی، جسمی و روانی در نظر گرفت. در این راستا نیاز به افراد آموزش‌دیده‌ای داریم که خودمراقبتی را به این افراد آموزش دهند. افرادی که یاد گرفته‌اند چطور به بیماران مبتلا به دیابت آموزش بدهند. آموزش‌ها باید بر اساس استانداردهای مراقبتی کشوری باشد و ما باید یک استاندارد کشوری داشته‌باشیم که آموزش‌ها را بر اساس آن پیش ببریم. در این مسیر، پرستاران نقش بسیار پررنگی در آموزش به افراد مبتلا به دیابت دارند.»
نظرشما
آخرین اخبار