شفاآنلاین>اجتماعی>مشارکت اجتماعی یکی از مهمترین مولفه‌ها در هر جامعه‌ای است، که برای مثال می‌توان به اهمیت مشارکت مردمی و اجتماعی در کاهش شیوع بیماری، حضور در انتخابات، افزایش امنیت و توسعه هر کشوری اشاره کرد که نشان از اهمیت این موضوع دارد. لازمه مشارکت، «اعتماد» است و هر کجا که اعتماد وجود نداشته باشد، نیز مشارکتی رخ نخواهد داد. برای توضیح بیشتر می‌توان یک تیم ورزشی را مثال زد که از تماشاگران، ساختار اداری، فنی و مربیان و بازیکنان تشکیل شده است، شما تصویر کنید که بذر بی‌اعتمادی در میان آنها رشد پیدا کند در اولین گام بازیکنان کنار می‌کشند و سپس مربیان و سپس اعضای کادر مدیریتی و در نهایت هواداران، دیگر به ورزشگاه نمی‌روند و اینگونه می‌شود که یک تیم از هم می‌پاشد. جامعه نیز به همین شکل است و اگر اعتماد اجتماعی در آن وجود نداشته باشد، مشارکت اجتماعی در هیچ حوزه‌ای رخ نخواهد داد. به همین دلیل و به منظور افزایش مشارکت اجتماعی در یک جامعه باید اعتماد اجتماعی در آن تقویت شود و این مهم جز با توجه به منافع و مصالح جمعی محقق نمی‌شود. مشارکت در یک گروه اجتماعی براساس اصول، اهداف و مقاصد مشخص شکل می‌گیرد. به عنوان مثال، مشارکت در خانواده مطابق با وظایف و مسئولیت نقش والدین، همسر و فرزندان تداوم یافته و باعث ادامه ارتباطات خواهد شد. در سطح ساختار اجتماعی کلان نیز با توجه به حضور گروه‌های اجتماعی مختلف، منافع متعدد و اهداف و مقاصد متمایز، مشارکت مستلزم پذیرش مصالح جمعی است. پذیرش منافع عمومی سبب تقویت اعتماد جمعی و در نتیجه افزایش مشارکت اجتماعی خواهد شد و فردگرایی و عمل کردن براساس منافع شخصی، مشارکت اجتماعی را کاهش می‌دهد توجه به این منافع فردی در سطح خانواده هم می‌تواند ارتباطات اجتماعی را متزلزل و اعتماد اجتماعی را از بین ببرد. به عنوان مثال، درخواست ازدواج یک پسر با هدف دستیابی به ثروت بدون شک در سال‌های آتی زندگی مشترک را تخریب می‌کند. بنابراین برای تقویت مشارکت اجتماعی در هر جامعه باید منافع و مصالح جمعی را درنظر گرفت و در این راستا عمل کرد. رشد و بالندگی یک جامعه نیز در گرو توجه به منافع جمعی است. توجه به اهداف و مصالح عمومی اعتماد و همدلی را در کشور تقویت کرده و مشارکت اجتماعی را افزایش خواهد داد و این امر بدون شک باعث رشد وکمال یک جامعه می‌شود. این مشارکت (کوتاه‌مدت، میان مدت یا بلندمدت) نیز باید تابع قوانین و ضوابط باشد، تقسیم کار اتفاق افتد و مطابق با منافع اجتماعی تداوم یابد، در غیر این صورت اعتماد اجتماعی از دست خواهد رفت و اعتماد «از دست رفته» به سهولت بازنمی‌گردد. به منظور دستیابی به مشارکت اجتماعی ارتباطات و کارکردها نیز باید مشخص شود، گاه اهداف پنهان هم مشارکت اجتماعی در گروه را متزلزل می‌کند، مشارکت اجتماعی با پذیرش «یکدیگر» اتفاق می‌افتد. مشارکت اجتماعی در حقیقت پذیرش مهارت و تخصص یکدیگر است، بدون پذیرش یکدیگر مشارکت اتفاق نمی‌افتد، باید به مهارت همدیگر اعتماد کنیم و براساس این اعتماد واطمینان مشارکت اجتماعی را افزایش داده و در راستای رشد وبالندگی قدم برداریم.
مصطفی اقلیما رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران
