بشر مصرف شیر را از هزاران سال قبل بعد از اهلی شدن تدریجی دام آغاز کرده است و در سده ها های اخیر با توجه به پیشرفت دانش در حوزه های علوم تغذیه و همچنین صنایع غذایی بیش از پیش به اهمیت جایگاه شیر در سلامت انسان و جامعه پی برده است.
شفاآنلاین>سلامت> روز جهانی شیر توسط سازمان خواربار و کشاورزی (فائو) پیشنهاد گردید و از سال 2001 تاکنون هر سال در اول ژوئن این روز جشن گرفته می‌شود تا در آن به اهمیت شیر و جایگاه آن بعنوان یک غذای کامل و استراتژیک در سطح جهان تاکید شود. اهمیت مصرف شیر به گونه ای است که مصرف سرانه شیر یکی از معیارهای توسعه و پیشرفت جوامع مختلف محسوب می شود.
بشر مصرف شیر را از هزاران سال قبل بعد از اهلی شدن تدریجی دام آغاز کرده است و در سده ها های اخیر با توجه به پیشرفت دانش در حوزه های علوم تغذیه و همچنین صنایع غذایی بیش از پیش به اهمیت جایگاه شیر در سلامت انسان و جامعه پی برده است.
شیر دارای ارزش غذایی بالایی است و حاوی ماکرو نوترینت ها و میکرونوترینت ها ی مورد نیاز بدن می باشد . این مواد شامل پروتئین‌های مفید، چربی های گوناگون سالم، کربوهیدرات‌ها، مواد معدنی (کلسیم، روی، منیزیم، فسفر، ید، آهن، پتاسیم)، انواع ویتامین‌هامانند فولات، ویتامین A ، ویتامین D، ریبوفلاوین، ویتامین 12 B می باشد .
هر لیوان شیر گاو (250 میلی لیتر) حدود 315 میلی گرم کلسیم دارد و 22تا 29 درصد نیاز روزانه کلسیم فرد را تامین می‌کند. کلسیم نقش اساسی در استحکام استخوان‌ها و سایر وظایف مهم در بدن دارد.
مصرف شیر و لبنیات در ایران فراز و نشیب های زیادی را طی کرده و متاسفانه در حال حاضر وضعیت نگران کننده ای را ایجاد کرده است به گونه ای که روند اصلاحی سرانه مصرف شیر که در سال های گذشته آغاز گشته و رو به فزونی گذاشته بود و تا میزان حدود ۹۰ تا ۱۰۰ کیلو در سال نیز رسیده بود طی دو سال گذشته به دلیل مشکلات اساسی اقتصادی در کشور و افزایش قیمت شیر وارد سیکل معیوب خود گردیده به طوریکه در حال حاضر به حدود ۶۰ تا ۷۰ کیلو در سال رسیده است
این در حالی است که سرانه مصرف شیر در کشور های توسعه یافته حدود ۳۵۰ کیلوگرم می باشد.
در کنار مشکلات اساسی کشور در شرایط پیچیده و دشوار اقتصادی و تحریم که در واقع نوعی جنگ تمام عیار و خاموش به حساب می آید مداخلات افراد ناآگاه و بعضا سودجو در امر سلامت مردم و تشویق مردم به منع مصرف شیر به این مصیبت دامن می زند. جای بسی تاسف است که این افراد با دسترسی آزاد به تریبون های سراسری و ملی مانند صدا و سیما با انتشار این مطالب عوام فریبانه که فاقد مستندات و پایه های علمی بوده توانسته اند در خصوص مصرف شیر در جامعه تردید و دو گانگی ایجاد نموده و زحمات چندین ساله حوزه های مختلف علمی و اجرایی کشور در خصوص ترویج فرهنگ مصرف شیر را کم اثر و بعضا بی اثر نمایند . بدیهیست هرگونه نظریه و تئوری علمی در هر زمینه ای می بایست مورد پژوهش های علمی و آکادمیک قرار گیرد تا بتوان به نتایج آن استناد نمود و صرفا نمی توان بر اساس نظرات و منافع شخصی و باز کردن دکان های شیادی و شارلاتانیزم سلامت افراد و جامعه را نشانه رفت . فلذا لزوم تصویب قوانین بازدارنده توسط وزارت بهداشت و سازمان های ذیربط در برخورد با این افراد که آتش به اختیار سودا گری می کنند بیش از هرزمان دیگری ضروری به نظر می رسد.
راه کارهای عملی کوتاه مدت؛ میان مدت و دراز مدت برای اصلاح مصرف شیر در ایران:
این که سیاستگذاران حوزه غذا و تغذیه جهت جلوگیری از آسیب های جدی به سلامت جامعه می بایست به صورت فوری؛ تشکیلاتی و استراتژیک به این مسئله ورود نمایند امری اجتناب ناپذیر است. در این خصوص راه کارهای زیر می تواند مثمر به ثمر باشد.
کوتاه مدت
به مدد سازمان ها و نهادهای مختلفی نظیر سازمان بهزیستی؛ کمیته امداد امام خمینی و ده ها سازمان مردم نهاد دیگر که طی سال های گذشته اطلاعات کامل و جامعی در خصوص اقشار آسیب پذیر را به صورت مستند گردآوری نموده و جهت مساعدت و حمایت تحت پوشش دارند می توان سبدهای حمایتی غذایی ( و نه یارانه و پول نقد ) را به صورت علمی تعریف و تهیه و در فواصل زمانی مشخص حتی به صورت هفتگی توزیع نمود که در آن البته شیر و لبنات جایگاه ویژه خود را خواهند داشت. این قشراز جامعه جزء ضعیف ترین و آسیب پذیر ترین طبقه جامعه هستند.میان مدت
الگوی توزیع شیر در مدارس الگویی شناخته شده و تاثیر گذار در سراسر جهان برای ارتقاء مصرف شیر می باشد که همزمان با آثار مفید دریافت شیر روزانه اثر بسیار مهم فرهنگ سازی در زمینه مصرف شیر در سراسر زندگی را برای دانش آموزان که در اوج یادگیری می باشند نهادینه می سازد.
دراز مدت
استفاده از مشاورین و متخصصین تغذیه در مدارس و در سطح جامعه برای ترویج فرهنگ تغذیه سالم با اولویت و تاکید بر مصرف شیر ( فرهنگ سازی در مصرف شیر شاه کلید ارتقاء مصرف شیر در جامعه می باشد که البته متضمن داشتن برنامه ای مدون بوده و امری زمان بر و هزینه بر می باشد).استفاده از رسانه ملی و فضای مجازی برای فرهنگ سازی صحیح در این زمینه برخوردهای سخت و قانونی با شیادان و سوداگران مداخله گر در امر تغذیه مردم .
رفع موانع تولید شیر و لبنات و جلوگیری از هر گونه قوانین ضد و نقیض و مخرب برای حمایت از تولید کنندگان از دامداراری تا سفره.همکاری نزدیک و استفاده از تجربیات انجمن صنایع لبنی و پیشکسوتان حوزه تولید صنایع شیر و لبنیات حمایت از مصرف کنندگان چه از لحاظ نظارت بر تولید مرغوب و چه از نظر قیمت
هدف گذاری ایران برای سال 1404(انتهای برنامه اقتصاد مقاومتی)رسیدن به سرانه مصرف 170 کیلو گرم شیر برای هر ایرانی است. دسترسی به این مهم نیازمند به کارگیری غیرت ملی دستگاه های مختلف اجرایی و سیاستگذاری نظیر وزارت بهداشت؛ وزارت جهاد کشاورزی؛ وزارت صمت و.... می باشد.کاش سیاستگذاران و مسئولان ما دو جمله ی پایانی ام را درک نموده و بدان اعتقاد داشته باشند:
«انسان سالم محور توسعه پایدار؛
جامعه توسعه یافته در گرو تغذیه سالم » دکتر جلال الدین میرزای رزاز/ عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رییس انجمن تغدیه ایران/ وبدا
نظرشما
آخرین اخبار