شفا آنلاين-با شروع فصل تابستان و داغ شدن موضوع عفاف و حجاب، دانشگاه‌ها هم از تیررس منتقدان در امان نبوده‌اند. همین چند روز پیش بود که ورود غیر قانونی پلیس گشت ارشاد به یک مکان آموزشی برای دستگیری یک دختر بدحجاب به درگیری میان پلیس و کارکنان حراست دانشگاه کشیده شد؛ اتفاقی که با انتقاد دانشگاهیان روبه‌رو شد و در نهایت با عذرخواهی پلیس خاتمه یافت.
به گزارش شفا آنلاين،موضوع حجاب و عفاف در دانشگاه‌ها اکنون به یکی از چالش‌های اصلی میان
مسئولان تبدیل شده است. هفته گذشته حراست دانشگاه آزاد اسلامی با ابلاغ
بخشنامه‌ای به همه واحدها و مراکز این دانشگاه در سراسر کشور، از متصدیان
حراست و انتظامات خواست تا از این پس در مقوله حجاب و عفاف دانشجویان ورود
نکنند. با این حال این بخشنامه از لحظه صدور با واکنش‌های مخالف و موافق
زیادی همراه بود. به اعتقاد موافقان، امور فرهنگی و ترویج حجاب را نمی‌توان
با روش‌های آمرانه و تحکم‌آمیز انجام داد. اما مخالفان می‌گویند که
بی‌تفاوتی حراست، وضعیت حجاب در دانشگاه‌ها را تشدید خواهد کرد.
حال سؤالی که در این میان مطرح می‌شود، آن است که آیا در موضوعی مانند عفاف و حجاب که با روح و روان جوانان سر و کار دارد چگونه باید رفتار کرد تا ضمن ترویج ارزشهای دینی، کرامت آنان نیز حفظ شود. همچنین برخوردها باید از چه ویژگی‌هایی برخوردار باشد تا عکس‌العمل‌های لجوجانه در پی نداشته باشد و در دوران‌هایی که با فشار و زور به دنبال اصلاح حجاب برآمده‌ایم چه توفیقاتی به دست آمده است.
برای درمان یک آسیب و هنجار اجتماعی بهترین راه‌حل چیست؟!
در دولت نهم و بویژه دهم وزارت علوم با هدف اسلامی کردن دانشگاه‌ها دست به تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها زد و حتی مجوز تأسیس چند دانشگاه تک جنسیتی را صادر کرد و در همین دوره حذف جنسیتی دختران از تحصیل در برخی رشته‌ها و بومی گزینی دختران صورت گرفت. طی این مدت وزارت علوم یک سویه و با وجود مخالفت‌های دانشگاهیان حرف خود را با برخورد سلبی پیش برد، در حالی که به گفته کارشناسان این موضوع نه تنها نتیجه مطلوب را برای دانشجویان به همراه نداشته بلکه موجب فضای بسته و سرخوردگی دانشجویان نیز شده است. آنگونه که معاون فرهنگی وزیر علوم می‌گوید: حجاب هم که یک موضوع فرهنگی است و با شیوه و روش درست باید به سمت ترویج حجاب حرکت کرد چرا که اگر دغدغه‌های مثبت با روش‌های غلط پیگیری شود قطعاً به تخریب بیشتر می‌انجامد.
سید ضیا هاشمی می‌افزاید: بخشی از ناهنجاری‌های اجتماعی که امروز در جامعه می‌بینیم، میراث برخوردهای غلط گذشته و سیاست‌های ناکارآمد است، لذا نباید برخوردهای دستوری و پلیسی را برای ترویج سنت و فرهنگ توصیه کنیم. ضمن آن‌که گذشتگان پاسخ دهند که حاصل کارشان چه بوده است؟ آیا برخوردهای سلبی پاسخ داده یا خیر؟!!
به گفته وی، وضعیت حجاب در دانشگاه‌ها نسبت به فضای عمومی جامعه مناسب‌تر است، عفاف و حجاب هم در دانشگاه مهم است و هم در سطح جامعه در حالی که اگر بخواهیم دانشگاه را با بیرون دانشگاه مقایسه کنیم، قطعاً در بیرون دانشگاه مصادیق بیشتری از بدحجابی مشاهده می‌شود.
برداشت های سطحی و سلیقه ای
مدیرکل تشکل‌های اسلامی سیاسی دانشگاه آزاد هم با تأکید بر این‌که نگاه فرهنگی و اجتماعی به مقوله حجاب می‌تواند بازخورد و نتیجه مؤثرتری داشته باشد، می‌افزاید: دانشگاه آزاد بخصوص در دوره مدیریت جدید درباره بخش‌های فرهنگی اهتمام ویژه‌ای دارد و برای این کار زیرساخت‌ها و سیاستگذاری کارشناسانه‌ای را ایجاد کرده است.
علی قدمیاری درخصوص بخشنامه‌ای که اخیراً از سوی حراست دانشگاه آزاد اسلامی به همه واحدهای این دانشگاه در خصوص حجاب و عفاف صادر شده می‌گوید: نکته‌ای که در این بین وجود دارد برداشت‌های سطحی و سلیقه‌ای و خارج از ضابطه و قانون در مورد مسأله حجاب در حراست‌هاست که نه تنها در گذشته نتیجه‌ای نداشته است، بلکه موجب نارضایتی و برخوردهای افراطی دانشجویان و استادان نیز می‌شده که به دور از کرامت انسانی است. به گفته وی، با توجه به کارکرد حراست در دانشگاه، احساس ما این است که نگاه فرهنگی و اجتماعی به مقوله حجاب می‌تواند بازخورد و نتیجه مؤثرتری داشته باشد.
قدمیاری با تأکید بر این‌که حجاب جزو مقولات مهم در شریعت و اولویت‌های مهم دانشگاه آزاد است، می‌افزاید: متأسفانه دوستانی که در این چندسال باید خودشان عرصه‌های فرهنگی را راهبری می‌کردند و ابزارهای بی‌شماری را نیز در اختیار داشتند، به جای پاسخگویی مطالبه‌گر شده‌اند. بیش از آن‌که مقوله حجاب و عفاف را بتوان با اقدامات فیزیکی، حراستی و امنیتی حل کرد، نیازمند برنامه‌‌های فرهنگی است.
خانواده، مهمترین نقش را در بحث عفاف و حجاب دارد
دکتر فاطمه پرورش، استاد دانشگاه و جامعه شناس درخصوص فضای فرهنگی و حجاب در دانشگاه‌ها می‌گوید: موضوع حجاب در همه دانشگاه‌های کشور یکسان نیست و در کل می‌توان گفت وضعیت حجاب در دانشگاه‌ها از جامعه بسیار بهتر است.
وی با بیان این‌که خانواده‌ها مهمترین و اساسی‌ترین نقش را در مقوله حجاب و عفاف دارند، می‌افزاید: انتقال ندادن ارزشهای دینی آسیب‌های فراوانی را بر سر راه نهاد خانواده‌ها قرار داده است و اگر شاهد معضلات اجتماعی و ناهنجاری‌ها در جامعه هستیم نشان‌دهنده آن است که خانواده‌ها توفیق چندانی در انتقال این ارزش‌ها به فرزندانشان نداشته‌اند.
به گفته وی، آموزش و پرورش و صدا و سیما نیز از سازمان‌هایی‌اند که در زمینه گسترش عفاف و حجاب بیشترین انتقادهای وارده را داشته است. صدا و سیما با توجه به تأثیر‌گذاری‌ای که در جامعه دارد می‌تواند نقش بسیار مهمی را در ترویج و گسترش، نهادینه کردن فرهنگ عفاف و حجاب و مقابله با فرهنگ بد حجابی ایفا کند، اما متأسفانه این رسانه نیز آن طور که از آن انتظار می‌رفت به تکلیف خودش عمل نکرد و تاکنون که تجربه موفقی در گسترش فرهنگ عفاف و حجاب نداشته است.
دکتر پرورش با بیان این‌که برخورد قهری و سلبی در موضوع حجاب بویژه در دانشگاه‌ها جواب نمی‌دهد، تصریح می‌کند: برخورد قهرآمیز موجب می‌شود تا آن مضمون دینی حتی مورد تنفر قرار گیرد.
به گفته وی، در زمینه حجاب نه فقط کار علمی مناسب انجام نشده است که حتی تلاشی قابل اشاره نیز برای قانع کردن عقل‌ها و ایجاد احساس خوشایند نسبت به حجاب صورت نگرفته است. این استاد دانشگاه با اشاره به این‌که رفتارهای قهرآمیز برای دشمنی با لجاجت و سرکشی افراد است، اظهار می‌کند: باید برای اشاعه یک موضوع اعتقادی و فرهنگی اول افراد را از نظر عقلی و قلبی اقناع کرده و لجاجت‌ها را از بین ببریم در این صورت کار فرهنگی جواب خواهد داد.
دکتر پرورش با بیان این‌که برخوردهای پلیسی و اجبارهای فیزیکی در مقوله حجاب حتی موجب تنفر و رفتارهای قهرآمیز بسیاری از افراد می‌شود، تصریح می‌کند: برخورد فیزیکی با پدیده‌های فرهنگی واکنش‌هایی را به وجود می‌آورد که به جای تأثیر مثبت، تأثیر منفی به دنبال دارد و در حقیقت نه تنها آن معضل را برطرف نمی‌کند که حتی یک معضل جدید و بزرگ‌تر را به وجود می‌آورد.
وی با بیان این‌که برخورد کنونی با بدحجابی ستم در حق حجاب است، می‌افزاید: تا زمانی که جنبه‌های مثبت عفاف و حجاب برای اقشار جامعه بویژه جوانان نهادینه نشود و دستگاه‌های مختلف از منظر فلسفی، جهان بینی، فرهنگی و اجتماعی این مقوله را تبیین نکنند، وضعیت حجاب در کشور با برخوردهای اینچنینی اصلاح نخواهد شد. همان‌طور که در این گزارش به آن اشاره شد حجاب و عفاف در جامعه ما یک عرف اجتماعی است که با دین و سنت‌های مردم گره
خورده است.
موضوع حجاب چیزی نیست که هر فردی با متر و معیار خود آن را بسنجد و برای آن نسخه بپیچد، تجربه سال‌های گذشته هم نشان می‌دهد طرح‌های یکجانبه و سلبی نه در جامعه و نه در دانشگاه, نه تنها نتیجه بخش نبوده بلکه آسیب‌های بیشتری نیز به جامعه وارد کرده است، همان‌طور که طرح‌هایی مانند تفکیک جنسیتی و حذف دختران در بخشی از رشته‌های دانشگاهی نتیجه نداشته است. دانشجویان به عنوان قشر تحصیلکرده و فرهیخته به خوبی با عقاید و هنجارهای جامعه آشنا هستند، بنابراین اگر ناهنجاری و موضوعی خلاف عرف در جامعه دانشگاهی رخ می‌دهد باید از راه فرهنگی با آن روبه‌رو و برای حل آن دست به کار شد.
ایران
حال سؤالی که در این میان مطرح می‌شود، آن است که آیا در موضوعی مانند عفاف و حجاب که با روح و روان جوانان سر و کار دارد چگونه باید رفتار کرد تا ضمن ترویج ارزشهای دینی، کرامت آنان نیز حفظ شود. همچنین برخوردها باید از چه ویژگی‌هایی برخوردار باشد تا عکس‌العمل‌های لجوجانه در پی نداشته باشد و در دوران‌هایی که با فشار و زور به دنبال اصلاح حجاب برآمده‌ایم چه توفیقاتی به دست آمده است.
برای درمان یک آسیب و هنجار اجتماعی بهترین راه‌حل چیست؟!
در دولت نهم و بویژه دهم وزارت علوم با هدف اسلامی کردن دانشگاه‌ها دست به تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها زد و حتی مجوز تأسیس چند دانشگاه تک جنسیتی را صادر کرد و در همین دوره حذف جنسیتی دختران از تحصیل در برخی رشته‌ها و بومی گزینی دختران صورت گرفت. طی این مدت وزارت علوم یک سویه و با وجود مخالفت‌های دانشگاهیان حرف خود را با برخورد سلبی پیش برد، در حالی که به گفته کارشناسان این موضوع نه تنها نتیجه مطلوب را برای دانشجویان به همراه نداشته بلکه موجب فضای بسته و سرخوردگی دانشجویان نیز شده است. آنگونه که معاون فرهنگی وزیر علوم می‌گوید: حجاب هم که یک موضوع فرهنگی است و با شیوه و روش درست باید به سمت ترویج حجاب حرکت کرد چرا که اگر دغدغه‌های مثبت با روش‌های غلط پیگیری شود قطعاً به تخریب بیشتر می‌انجامد.
سید ضیا هاشمی می‌افزاید: بخشی از ناهنجاری‌های اجتماعی که امروز در جامعه می‌بینیم، میراث برخوردهای غلط گذشته و سیاست‌های ناکارآمد است، لذا نباید برخوردهای دستوری و پلیسی را برای ترویج سنت و فرهنگ توصیه کنیم. ضمن آن‌که گذشتگان پاسخ دهند که حاصل کارشان چه بوده است؟ آیا برخوردهای سلبی پاسخ داده یا خیر؟!!
به گفته وی، وضعیت حجاب در دانشگاه‌ها نسبت به فضای عمومی جامعه مناسب‌تر است، عفاف و حجاب هم در دانشگاه مهم است و هم در سطح جامعه در حالی که اگر بخواهیم دانشگاه را با بیرون دانشگاه مقایسه کنیم، قطعاً در بیرون دانشگاه مصادیق بیشتری از بدحجابی مشاهده می‌شود.
برداشت های سطحی و سلیقه ای
مدیرکل تشکل‌های اسلامی سیاسی دانشگاه آزاد هم با تأکید بر این‌که نگاه فرهنگی و اجتماعی به مقوله حجاب می‌تواند بازخورد و نتیجه مؤثرتری داشته باشد، می‌افزاید: دانشگاه آزاد بخصوص در دوره مدیریت جدید درباره بخش‌های فرهنگی اهتمام ویژه‌ای دارد و برای این کار زیرساخت‌ها و سیاستگذاری کارشناسانه‌ای را ایجاد کرده است.
علی قدمیاری درخصوص بخشنامه‌ای که اخیراً از سوی حراست دانشگاه آزاد اسلامی به همه واحدهای این دانشگاه در خصوص حجاب و عفاف صادر شده می‌گوید: نکته‌ای که در این بین وجود دارد برداشت‌های سطحی و سلیقه‌ای و خارج از ضابطه و قانون در مورد مسأله حجاب در حراست‌هاست که نه تنها در گذشته نتیجه‌ای نداشته است، بلکه موجب نارضایتی و برخوردهای افراطی دانشجویان و استادان نیز می‌شده که به دور از کرامت انسانی است. به گفته وی، با توجه به کارکرد حراست در دانشگاه، احساس ما این است که نگاه فرهنگی و اجتماعی به مقوله حجاب می‌تواند بازخورد و نتیجه مؤثرتری داشته باشد.
قدمیاری با تأکید بر این‌که حجاب جزو مقولات مهم در شریعت و اولویت‌های مهم دانشگاه آزاد است، می‌افزاید: متأسفانه دوستانی که در این چندسال باید خودشان عرصه‌های فرهنگی را راهبری می‌کردند و ابزارهای بی‌شماری را نیز در اختیار داشتند، به جای پاسخگویی مطالبه‌گر شده‌اند. بیش از آن‌که مقوله حجاب و عفاف را بتوان با اقدامات فیزیکی، حراستی و امنیتی حل کرد، نیازمند برنامه‌‌های فرهنگی است.
خانواده، مهمترین نقش را در بحث عفاف و حجاب دارد
دکتر فاطمه پرورش، استاد دانشگاه و جامعه شناس درخصوص فضای فرهنگی و حجاب در دانشگاه‌ها می‌گوید: موضوع حجاب در همه دانشگاه‌های کشور یکسان نیست و در کل می‌توان گفت وضعیت حجاب در دانشگاه‌ها از جامعه بسیار بهتر است.
وی با بیان این‌که خانواده‌ها مهمترین و اساسی‌ترین نقش را در مقوله حجاب و عفاف دارند، می‌افزاید: انتقال ندادن ارزشهای دینی آسیب‌های فراوانی را بر سر راه نهاد خانواده‌ها قرار داده است و اگر شاهد معضلات اجتماعی و ناهنجاری‌ها در جامعه هستیم نشان‌دهنده آن است که خانواده‌ها توفیق چندانی در انتقال این ارزش‌ها به فرزندانشان نداشته‌اند.
به گفته وی، آموزش و پرورش و صدا و سیما نیز از سازمان‌هایی‌اند که در زمینه گسترش عفاف و حجاب بیشترین انتقادهای وارده را داشته است. صدا و سیما با توجه به تأثیر‌گذاری‌ای که در جامعه دارد می‌تواند نقش بسیار مهمی را در ترویج و گسترش، نهادینه کردن فرهنگ عفاف و حجاب و مقابله با فرهنگ بد حجابی ایفا کند، اما متأسفانه این رسانه نیز آن طور که از آن انتظار می‌رفت به تکلیف خودش عمل نکرد و تاکنون که تجربه موفقی در گسترش فرهنگ عفاف و حجاب نداشته است.
دکتر پرورش با بیان این‌که برخورد قهری و سلبی در موضوع حجاب بویژه در دانشگاه‌ها جواب نمی‌دهد، تصریح می‌کند: برخورد قهرآمیز موجب می‌شود تا آن مضمون دینی حتی مورد تنفر قرار گیرد.
به گفته وی، در زمینه حجاب نه فقط کار علمی مناسب انجام نشده است که حتی تلاشی قابل اشاره نیز برای قانع کردن عقل‌ها و ایجاد احساس خوشایند نسبت به حجاب صورت نگرفته است. این استاد دانشگاه با اشاره به این‌که رفتارهای قهرآمیز برای دشمنی با لجاجت و سرکشی افراد است، اظهار می‌کند: باید برای اشاعه یک موضوع اعتقادی و فرهنگی اول افراد را از نظر عقلی و قلبی اقناع کرده و لجاجت‌ها را از بین ببریم در این صورت کار فرهنگی جواب خواهد داد.
دکتر پرورش با بیان این‌که برخوردهای پلیسی و اجبارهای فیزیکی در مقوله حجاب حتی موجب تنفر و رفتارهای قهرآمیز بسیاری از افراد می‌شود، تصریح می‌کند: برخورد فیزیکی با پدیده‌های فرهنگی واکنش‌هایی را به وجود می‌آورد که به جای تأثیر مثبت، تأثیر منفی به دنبال دارد و در حقیقت نه تنها آن معضل را برطرف نمی‌کند که حتی یک معضل جدید و بزرگ‌تر را به وجود می‌آورد.
وی با بیان این‌که برخورد کنونی با بدحجابی ستم در حق حجاب است، می‌افزاید: تا زمانی که جنبه‌های مثبت عفاف و حجاب برای اقشار جامعه بویژه جوانان نهادینه نشود و دستگاه‌های مختلف از منظر فلسفی، جهان بینی، فرهنگی و اجتماعی این مقوله را تبیین نکنند، وضعیت حجاب در کشور با برخوردهای اینچنینی اصلاح نخواهد شد. همان‌طور که در این گزارش به آن اشاره شد حجاب و عفاف در جامعه ما یک عرف اجتماعی است که با دین و سنت‌های مردم گره
خورده است.
موضوع حجاب چیزی نیست که هر فردی با متر و معیار خود آن را بسنجد و برای آن نسخه بپیچد، تجربه سال‌های گذشته هم نشان می‌دهد طرح‌های یکجانبه و سلبی نه در جامعه و نه در دانشگاه, نه تنها نتیجه بخش نبوده بلکه آسیب‌های بیشتری نیز به جامعه وارد کرده است، همان‌طور که طرح‌هایی مانند تفکیک جنسیتی و حذف دختران در بخشی از رشته‌های دانشگاهی نتیجه نداشته است. دانشجویان به عنوان قشر تحصیلکرده و فرهیخته به خوبی با عقاید و هنجارهای جامعه آشنا هستند، بنابراین اگر ناهنجاری و موضوعی خلاف عرف در جامعه دانشگاهی رخ می‌دهد باید از راه فرهنگی با آن روبه‌رو و برای حل آن دست به کار شد.
ایران
نظرشما
آخرین اخبار