افزایش تخت‌های بستری و بازنشستگی پرستاران سبب شده است که مجوزهای استخدامی پرستاران تنها جای این دو مورد را پر کند. مثلا در نظر بگیرید که رئیس جمهوری اعلام کرد که در دولت یازدهم، ۴۰ هزار تخت بیمارستانی اضافه شده است
شفاآنلاین>سلامت> باوجود آنکه وزارت بهداشت می‌گوید در دوران پاندمی کرونا حدود 24 هزار پرستار را استخدام کرده است، اما بسیاری از فعالان جامعه پرستاری نسبت به این آمارها تردید دارند. آنها می‌گویند حتی اگر آمار استخدام 24 هزار پرستار را هم بپذیریم، باز هم این میزان استخدام صورت گرفته در برابر کمبود گسترده پرستار در مراکز درمان کرونا، چیزی در حد شوخی است.
به گزارش شفاآنلاین: فعالان جامعه پرستاری گلایه دارند که بسیاری از این استخدام‌ها به طور موقت بوده است. یعنی چند هزار پرستار را به طور موقت جذب کرده‌اند و بعد از فروکش کردن هر موج از بیماری کرونا، دوباره آنها اخراج شده‌اند.
مریم حضرتی، معاون پرستاری وزیر بهداشت هم به آمار پرستاران جذب شده در پاندمی کرونا اشاره کرد و گفت: «یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در دوره کووید۱۹ مسئله کمبود نیروی پرستاری بود. بنابراین ۲۴ هزار نیروی پرستاری استخدام شد. همچنین ارائه تسهیلات جهت جذب نیرو پرستاری موقت، بهره‌گیری از ظرفیت کارکنان پرستاری اعم از پرسنل بازنشسته، دانشجویان کارشناسی ارشد، دانشجویان سال آخر پرستاری، اساتید و مربیان پرستاری برای ارائه خدمات پرستاری در بیمارستان ها و سیستم‌های مشاوره خود مراقبتی علیه کووید۱۹ انجام شد.»
در عین حال، محمد میرزابیگی، رئیس کل سازمان نظام پرستاری تاکید دارد که آمار پرستاران استخدام شده در دوران کرونا به هیچ وجه کافی نیست. او تصریح کرد: «افزایش تخت‌های بستری و بازنشستگی پرستاران سبب شده است که مجوزهای استخدامی پرستاران تنها جای این دو مورد را پر کند. مثلا در نظر بگیرید که رئیس جمهوری اعلام کرد که در دولت یازدهم، ۴۰ هزار تخت بیمارستانی اضافه شده است. این تعداد تخت به ۱۰۰ هزار نیروی پرستاری نیاز دارد که این میزان پرستار، جذب نشد. حتی در دوره کرونا ما به شکل دوره‌ای شاهد خارج شدن پرستاران برای طی دوره درمان بودیم. یعنی معمولا سلسله‌وار حدود هفت هزار پرستار یا در قرنطینه یا مرخصی استعلاجی بوده‌اند.»
او تاکید کرد: «روند جذب پرستاران، بسیار آهسته است. ۵۳ هزار مجوز استخدام داده شده است، ولی تاکنون بیش از دو یا سه هزار نفر وارد سیستم نشدند. پس اگر این نیروها در بحران وارد کار نشود، کِی قرار است به کارگیری شوند؟ روند استخدامی مانند شرایط عادی دنبال می‌شود که درست نیست. سیستم باید چابک باشد.»
همچنین محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار هم به مشکل کمبود پرستار در پاندمی کرونا اشاره می‌کند و می‌گوید: «بر اساس آزمون استخدامی وزارت بهداشت، قرار است 12 هزار پرستار جذب کنند، در حالی که حداقل با کمبود 120 هزار پرستار مواجه هستیم. این میزان محدود استخدام پرستار نمی‌تواند کمبودهای فعلی را برطرف کند. سازمان جهانی بهداشت می‌گوید برای برخورداری از سقف کیفیت خدمات مراقبت پرستاری باید 10 پرستار به ازای هر هزار نفر جمعیت وجود داشته باشد که در بسیاری از نقاط اروپا، این استاندارد وجود دارد. در برخی کشور‌ها مثل گرجستان و ارمنستان هم پنج تا شش پرستار به ازای هر هزار نفر جمعیت وجود دارد.»
او خاطرنشان می‌کند: «سازمان جهانی بهداشت تاکید دارد که کف کیفیت خدمات پرستاری با حداقل سه پرستار به ازای هر هزار نفر جمعیت محقق می‌شود. هرچقدر کمتر از سه پرستار به ازای هر هزار نفر جمعیت وجود داشته باشد، به همان میزان نیز خسارت به مردم و پرستاران وارد می‌شود. در کشور ما تا قبل از دوران کرونا حدود یک و نیم پرستار به ازای هر هزار نفر جمعیت وجود داشت. الان متاسفانه این نرخ حتی کمتر از یک و نیم است. یعنی هم اکنون مردم ما در بهترین حالت، 50 درصد کف کیفیت خدمات پرستاری را دریافت می‌کنند. حال در این شرایط اگر جمعیت پرستاری دو برابر شود، تازه حداقل کیفیت خدمات پرستاری را خواهیم داشت. وضعیت فعلی به فرسایش شغلی پرستاران، بالا رفتن ضریب خطاهای پزشکی و کاهش کیفیت ارائه خدمات مراقبتی و درمانی منجر شده است. با این وجود شاهد هستیم که سیاست اصلی وزارت بهداشت، استخدام بلندمدت پرستاران در یک فرآیند قانونی و معقول نیست، بلکه تلاش می‌کنند صرفا با استخدام موقت پرستاران شرکتی، مشکل را به شکل کوتاه مدت حل کنند.»
شریفی مقدم به ضرورت جذب سریع‌تر پرستاران برای کنترل بحران کرونا اشاره می‌کند و یادآور می‌شود: «تا قبل از کرونا هم با کمبود شدید پرستار مواجه بودیم؛ طوری که نسبت پرستار به جمعیت در ایران، نصف حداقل استانداردهای جهانی است. با بحران کرونا، نیاز به خدمات پرستاری تشدید شد. یک بیمار مبتلا به کرونا، نیاز به خدمات 24 ساعته مراقبت پرستاری دارد، در حالی که یک بیمار که جراحی انجام داده است، نیاز به چهار ساعت مراقبت پرستاری دارد. در کشورهای توسعه یافته برای مهار بحران کرونا، بیشترین تمرکز را روی جذب کادر پرستار قرار داده‌اند و آمار فوتی‌هایشان به شدت کاهش پیدا کرده است، اما چنین حساسیتی در کشور ما وجود ندارد و آمار مرگ‌ها بر اثر کرونا بالا می‌رود. در نظر بگیرید اگر حتی سالانه 10 هزار پرستار جدید جذب شود، فقط وضعیت موجود حفظ می‌شود که این کار را هم انجام ندادند.»
از ابتدای پاندمی کرونا تاکنون، پرستاران در خط مقدم نبرد با این بیماری مهلک بوده‌اند و در این مسیر، بسیاری از آنها به کرونا مبتلا شده‌اند. حتی گروهی از آنها نیز به دلیل ابتلا به کرونا، جان باخته‌اند. در شرایطی که از ابتدای بحران کرونا هشدار داده شد که تعداد نیروهای پرستاری به شدت ناکافی است، اما همچنان اقدام جدی برای جبران کمبود نیروی پرستاری در مراکز درمان کرونا اندیشیده نشده است.
در بسیاری از مراکز درمان کرونا، هر پرستار همزمان بجای چند نیرو کار می‌کند. کمبود پرستار در سایر مراکز درمانی نیز کاملا مشهود است. با توجه به اینکه مشخص نیست بحران کرونا تا چه زمانی ادامه دارد، نمایندگان جامعه پرستاری هشدار می‌دهند که در صورت تداوم مشکل کمبود پرستار باید منتظر تشدید فرسودگی در کادر پرستاری باشیم.
اگرچه برای جذب پرستاران جدید نیز وعده‌های متعددی داده شده است، اما نمایندگان جامعه پرستاری می‌گویند همچنان جذب نیروهای جدید پرستاری در پیچ‌وخم بروکراسی‌های اداری گرفتار شده است.
فعالان جامعه پرستاری هشدار می‌دهند که تداوم این وضعیت در نهایت به افت کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی نیز منجر خواهد شد. جایگزین نشدن نیروهای جدید پرستاری می‌تواند سطح کیفی ارائه خدمات مراقبتی به بیماران مبتلا به کرونا را کاهش دهد و حتی موجب افزایش آمار مرگ و میر این گروه از بیماران شود.
قاسم ابوطالبی، عضو شورای عالی نظام پرستاری کشور هم با اشاره به حل نشدن مشکل کمبود پرستار، تاکید کرد: «طی سالیان اخیر، توجه صرف به توسعه فیزیکی محیط‌های درمانی و افزایش سالیانه تخت‌های بیمارستانی بدون توجه به توسعه منابع انسانی و استخدام نیروی پرستاری باعث کمبود شدید نیروی پرستاری در مراکز درمانی کشور شد. نتیجه استخدام نشدن یا استخدام قطره چکانی نیروی پرستاری و جایگزین نشدن نیرو به جای پرستاران بازنشسته، کاهش شدید نسبت پرستار به بیمار است که سبب فشار کاری مضاعف بر جامعه پرستاری کشور شده است.»
او یادآور شد: «متاسفانه با شروع بحران کرونا مشکل کمبود نیروی پرستاری تبدیل به بحرانی فراگیر در کشور شد و نامتناسب بودن نسبت نیرو با نیاز رو به افزایش بیماران مبتلا به کرونا، سبب وارد نمودن فشار کاری مضاعف و طاقت‌فرسایی به همکاران پرستاری شد که ماحصل آن خستگی و فرسودگی شغلی همکاران است. کمبود شدید نیرو باعث شد در بسیاری از موارد همکاران پرستار باوجود ابتلا به بیماری کرونا بدون طی کامل دوره بهبودی به مراکز درمانی فراخوانده شوند که این مسئله به شدت سلامت همکاران را در معرض خطر قرار داده است و این مسئله پذیرفتنی نیست.»
ابوطالبی خاطرنشان کرد: «هر چند از ابتدای شروع بحران کرونا، مسئولان دانشگاه‌ها سعی کردند کمبود نیروی پرستاری را با استفاده از نیروهای قراردادی و شرکتی یا تمدید طرح نیروهای طرحی جبران کنند، اما نابرابری در پرداخت‌ها و استثمار نیروهای قراردادی و شرکتی و طرحی در مراکز درمانی سبب‌ساز مشکلات فراوان شد. هم‌اکنون تنها چاره کار برای رفع کمبود نیروی پرستاری، استخدام نیروی جدید است و تبدیل وضعیت نیروهای قراردادی، شرکتی و طرحی به پیمانی است تا جانی تازه به تن خسته مدافعان سلامت کشور دمیده شود.»
همچنین سیما شیرانی، پرستار فعال در بخش‌های درمان کرونا به مشکل کمبود پرستار در این بخش‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «مدت‌هاست که گفته می‌شود نیروهای جدید به مراکز درمان کرونا جذب می‌شوند، اما تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است. چندین ماه است که با کمترین نیرو در حال خدمت به بیماران مبتلا به کرونا هستیم. اگر قرار نیست نیروهای جدید جذب شود، باید حداقل کاری شود تا بیماران ورودی بیمارستان ها کمتر شود. در این صورت پرستاران می‌توانند کمی استراحت و تجدید قوا کنند تا با روحیه بهتری به ادامه کار بپردازند.» او تاکید می‌کند: «کمبود پرستار بخصوص در شیفت‌های شب به شکل محسوس‌تری وجود دارد که باید برای رفع این مشکل، فکر عاجلی شود. همچنین خیلی از پرستاران به دلیل فشار کاری زیاد نمی‌توانند به مرخصی بروند. در عین حال در برخی مراکز درمانی، مرخصی‌های استحقاقی پرستاران سوخت می‌شود. در شرایط کرونا که به شدت به نیروهای پرستاری نیاز داریم، باید قدری اجرای این قانون منعطف شود تا پرستار بتواند حداقل از مرخصی‌هایش در آینده استفاده کند.»
بسیاری از پرستاران به صورت شیفت‌های طولانی مدت در مراکز درمان کرونا حضور دارند. بسیاری از نمایندگان جامعه پرستاری تاکید دارند که این وضعیت نمی‌تواند در مدت طولانی ادامه داشته باشد و این اتفاق در نهایت به فرسودگی کادر درمان منجر می‌شود. در شرایطی که وزارت بهداشت وعده داده که برای رفع دغدغه‌های پرستاران در مراکز درمان کرونا در حال اقدام است، بسیاری از پرستاران امید دارند که این وعده‌های حمایتی، هرچه سریع‌تر محقق شود تا خستگی و فرسودگی جامعه پرستاری به نقطه غیرقابل بازگشت نرسد.
یکی از عمده گروه‌هایی که بار اصلی درمان بیماران مبتلا به کرونا را بر دوش می‌کشد، پرستاران هستند. خیلی از آنها جانشان را کف دستشان گذاشته‌اند و چندین ماه است که بی‌وقفه در حال خدمت‌رسانی به این گروه از بیماران هستند.
در شرایطی که خیل عظیمی از پرستاران در خط مقدم نبرد با کرونا قرار دارند، کمبود شدید پرستار باعث شده است که در بسیاری از مراکز درمانی، هر پرستار بجای چند نیروی انسانی کار کند. به همین دلیل، فرسودگی و خستگی مفرط در جامعه پرستاری، روز به روز در حال افزایش است. حضور نیروهای تازه نفس و جذب نیروهای جدید می‌تواند فرصتی را فراهم کند که پرستاران فعلی، تجدید قوا کنند و قدری نفس بکشند.
نظرشما
آخرین اخبار