متاسفانه در مورد کنترل سفرها کسی به حرف من گوش نداد و امروز با گرفتاری بسیار سنگینی مواجه هستیم
شفاآنلاین>سلامت> در حالی که رئیس جمهوری در هفتم فروردین امسال از تمام شدن پیک کرونا سخن گفت، حالا موج چهارم کرونا با قدرت آغاز شده و آمار فوتیهای کرونا دوباره سه رقمی شده است.
به گزارش شفاآنلاین: وزیر بهداشت هم این موج تازه را «اژدهایی چموش» لقب داده و به صراحت گفته که «مهار این موج از دست ما خارج شده است.» سعید نمکی تاکید کرده است: «امروزه مهار اژدهای کووید ۱۹ چموش سرکش از دست ما رها شده است و مشخص نیست چه زمانی مرگ سه رقمی را کاهش دهیم. در حال حاضر در شرایط بسیار سنگین و دشواری قرار داریم.»
نوک پیکان انتقادات هم به سمت سفرهای نوروزی و مجوزی است که این سفرها را محدود نکرد. نمکی انتقاد کرده است: «متاسفانه در مورد کنترل سفرها کسی به حرف من گوش نداد و امروز با گرفتاری بسیار سنگینی مواجه هستیم.»
مجموع این رخدادها باعث شده است که وضعیت
کرونا در بهار 1400، همه نشانهها و علایم یک بحران جدی را داشته باشد. وزیر بهداشت هم ایام پیشرو را سخت و پرچالش دانسته و گفته است: «برای نظام سلامت ایام پرچالشی را میبینم، اما میتوانستیم به این مرحله نرسیم. اتفاقی که در خوزستان افتاد به ما نشان داد که مدیریت این ویروس، کار بسیار سخت و مشکلی است. سختیهایی که کادر بهداشت و درمان در کنترل مسائل خوزستان متحمل شدند، از تلاشهای ۱۲ ماهه برای کل کشور سختتر و سنگینتر بود. در واقع اگر همزمان سه موج مانند خوزستان به ما تحمیل میشد، نظام سلامت فرو میریخت.»
همچنین ایرج حریرچی، معاون کل وزیر بهداشت هم با اشاره به وخامت اوضاع فعلی، تصریح کرد: «قطعا وارد پیک چهارم کرونا شدهایم. در چند هفته آینده، وضعیت بیماری کرونا از نظر آمار بیماران سرپایی، بستری و مرگ و میر مبتلایان به کرونا، صعودی خواهد بود. در حال حاضر نیز پیشبینی میشود که باتوجه به افزایش روند آمار بیماران سرپایی و بستری مبتلا به کرونا به مرحلهای برسیم که تا سه الی چهار هفته آینده، روند صعودی را بخصوص در زمینه مرگومیر افراد داشته باشیم.»
او تاکید کرد: «به همین دلایل، رعایت شیوه نامههای بهداشتی تنها راه حل جلوگیری از ابتلا به ویروس کروناست. باید تماس و مواجهه با دیگران در داخل یا بیرون منزل به صورت تفریح، مسافرت، نزدیکی با همکاران در محل کار، در منزل آشنایان و ... را کاهش دهیم.»
حالا این روزها با شیوع گسترده کرونای جهش یافته در نقاط مختلف کشور، بیم آن میرود که موجهای متعددی شبیه خوزستان، کل کشور را فرا بگیرد و بقایای نظام سلامت را متلاشی کند.
غربالگری بدون پیگیری بیمار، ارزشی ندارد
برخی کارشناسان سلامت بر این باورند که مراحل پیگیری بیماران مبتلا به کرونا به خوبی انجام نمیشود. از نگاه آنها همین نقطه ضعف، یکی از دلایلی است که به تشدید کرونا در کشور، دامن زده است.
صادق براتی نیا، متخصص مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی به دلایل سه رقمی شدن فوتیهای کرونا اشاره میکند و میگوید: «ما سیستم درستی برای رصد و پیگیری مبتلایان به کرونا نداریم. یعنی اقدام درستی انجام نمیدهیم که بیمار مبتلا به کرونا، دیگران را هم آلوده نکند. بارزترین نمونه آن، مسافرت 15 هزار مبتلا به کرونا در تعطیلات نوروزی است. البته قطعا هزاران نفر دیگر هم مبتلا به کرونا بودهاند و به سفر رفتهاند، بدون اینکه خودشان از بیماریشان باخبر باشند. تست گرفتن و تشخیص بیماران مبتلا به کرونا فقط زمانی ارزشمند است که ما فکری به حال پیشگیری کنیم و اجازه ندهیم که ویروس در سطح گستردهتری منتشر شود. انجام تستهای متعدد کرونا، اگر همراه با پیگیری بیمار نباشد، فقط اتلاف منابع نظام سلامت است.»
او تاکید میکند: «کسی که با وجود تست مثبت کرونا به سفر میرود، قطعا ابایی ندارد که به مهمانی و محل کار هم برود. همین چرخه معیوب موجب گسترش ویروس کرونا در جامعه میشود. انجام تستهای متعدد کرونا باید به منظور کنترل بیماری انجام شود، نه اینکه فقط صرفا آمار مبتلایان را بدانیم. این دادههای خام، هیچ دردی را دوا نمیکند. فرآیند تست و غربالگری فقط زمانی میتواند به کمک ما بیاید که اقدامات بعدی را برای کنترل فرد بیمار انجام دهیم، اما خیلی اوقات شاهد هستیم که بیمار با تست مثبت کرونا به فعالیت عادی زندگیاش ادامه میدهد و هیچ محدودیتی به او تحمیل نمیشود.»
براتی نیا خاطرنشان میکند: «فرآیند واکسیناسیون سراسری به کندی پیش میرود. منعی هم برای تجمعات و سفرها و دوهمیها اعمال نمیشود. همچنین نوع جهش یافته ویروس کرونا هم روز به روز در حال گسترش است که زمینه بیماریزایی بسیار بیشتری دارد. این سه عامل را میتوان از مهمترین دلایل افزایش مرگ و میرهای کرونایی دانست. اگر این سه عامل منفی در یک بازه چند ماهه تداوم داشته باشد، حتی احتمال دارد که آمار مرگ و میرها چهار رقمی شود. این سناریویی است که در اروپا و آمریکای جنوبی هم اتفاق افتاد. اگر شرایط فعلی مدیریت نشود، تکرار همین اتفاق در کشور ما نیز اصلا دور از انتظار نیست.»
دلایل متعدد سه رقمی شدن فوتیهای کرونا
سه رقمی شدن فوتیهای کرونا دلایل متعددی دارد که مجموع این دلایل موجب شد که تعداد فوتیهای روزانه کرونا از 50 نفر به 174 نفر برسد.
محمدعلی محسنی بندپی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم با اشاره به دلایل سه رقمی شدن فوتیهای کرونا گفت: «متاسفانه با تداوم سیاستهای انفعالی، تعداد فوتیهای کرونا سه رقمی و تعداد مبتلایان از مرز ۱۱ هزار نفر گذشته است. نیاز است نیروی انتظامی و سایر دستگاههای اجرایی همان حمایتی که از وزارت بهداشت در روز طبیعت داشتند را تداوم دهند تا بتواند به وظایف خود به درستی عمل کند. در خانه ماندن و قرنطینه خانگی از مهمترین راهکار قطع زنجیره انتقال کرونا است. سفر رفتن و حضور در اماکن پرتردد، زمینه شیوع بیشتر کرونا را فراهم میکند. باید همچنان استفاده از ماسک و رعایت فاصلهگذاری اجتماعی را جدی گرفت و از دورهمیها و سفرهای غیرضروری پرهیز کرد.»
او اظهار داشت: «نابودی کووید۱۹ نیازمند عزم ملی است. افزایش تعداد مبتلایان کرونا، زنگ هشداری برای اوجگیری بیماری کرونا است. عقل سلیم حکم میکند بیش از گذشته پروتکلهای بهداشتی را رعایت کنیم. کرونای جهش یافته که هم اکنون در کشو شیوع پیدا کرده بسیار خطرناکتر از نوع قبلی آن است. نوع جدید بیماری دامنه وسیعتری از کودکان، نوجوانان و جوانان را تهدید میکند. با توجه به اینکه ویروس جهش یافته انگلیسی بر روی کودکان تاثیر میگذارد و آنها را درگیر می کند، از وزیر بهداشت درخواست کردم به مراکز تولید واکسن داخلی دستور دهد که از این به بعد آزمایش بالینی واکسن کرونا روی کودکان نیز همچون بزرگسالان صورت گیرد که نتیجه آن واکسیناسیون کودکان خواهد بود.»
همچنین علیرضا ناجی، عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا و رئیس مرکز ویروسشناسی بیمارستان مسیح دانشوری هم با انتقاد از شیوه فعلی مدیریت کرونا، خاطرنشان کرد: «درحالحاضر معیار ما برای رنگ بندی شهرها براساس تعداد بیماران بستری مبتلا به کرونا در بیمارستانهاست، درصورتیکه در هیچکجای دنیا صرفا بر این اساس تصمیمگیری نمیشود و سیاستگذاری نمیکنند. آمار بستری، تنها یکی از معیارهاست، نه تنها معیار آن. تمام دنیا رنگبندیها را براساس تعداد موارد مثبت روزانه کرونا، بروز بیماری، مراجعه به بیمارستانها، آمار سرپاییها و... انجام میدهند که ما هیچکدام از آن معیارها را درنظر نمیگیریم. خیلی وقت هم هست که صحبت میکنیم که معیار رنگبندی شهرها باید عوض شود، ولی همچنان براساس همان معیار نادرست این رنگبندیها صورت میگیرد.»
عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا با تاکید بر اینکه در عمل به سمت ایمنی جمعی حرکت میکنیم، انتقاد کرد: «سرعت واکسیناسیونمان زیاد نیست. جدای از آن عدهای همچنان اصرار بر این دارند که حتما با عفونت طبیعی بتوانند ایمنی ایجاد کنند و ایمنی جمعی حاصل شود. یکسری از افراد از همان ابتدا نظرشان بر ایجاد ایمنی جمعی بود و بر همین مدار سیاستگذاری کردند و کار را جلو بردند. همچنان هم بر همین ایده استوارند و آن را پیش میبرند. میدانیم ایمنی جمعی نمیتواند خصوصا با ورود واریانتها و جهشهای جدید پایدار باشد و نمیتواند این اپیدمی را بشکند و آن را کنترل کند. دعوت مردم به مسافرت رفتن و عدم ایجاد محدودیت برای سفرهای نوروزی نشان داد که ما دوست داریم به استقبال پیک چهارم برویم و این یعنی سیاست مقابلهای ایران در مواجهه با کرونا براساس ایمنی جمعی با عفونت طبیعی است.»
ناجی یادآور شد: «ما مسئولیت کنترل کرونا را نمیتوانیم فقط بهعهده نظام بهداشت و درمان بگذاریم، چراکه نظام بهداشت و درمان ما دارد کارش را انجام میدهد و توصیههایش را میکند، اما تصمیمگیرنده نیست. وقتی مسئولیتی به نهادی هم داده میشود و مثلا به وزارت بهداشت گفته میشود که تعیینکننده اصلی است، باید قدرت اجرایی هم به آن داده شود. یا اینکه قدرتی داشته باشد که بتواند باقی دستگاهها را سرخط کند و حرفش را به کرسی بنشاند. مشخص است که وزارت بهداشت مسئولیت و قدرتی برای اجرای مطالبات و توصیههایش را ندارد. چون کنترل کووید یک مساله بسیار فراوزارت بهداشتی است و خیلی از دستگاههای دیگر باید هم گوش شنوایی برای توصیهها و درخواستها داشته باشند و هم کنترل بکنند. همین مثالهایی را که با هم صحبت کردیم، همین سفرهای نوروزی، وزارت بهداشت مخالف آن است، آیا جلوگیری شد؟ یا مثال خوزستان، وزارت بهداشت چه توصیهای داشت؟ آیا به آن عمل شد؟ خیر. مسئولیت مراقبت و کنترل کووید در قسمت اجرایی با وزارت بهداشت نیست، بلکه با شخص رئیسجمهور و دولت و ارگانها و وزارتخانههای دیگر است.»
رئیس مرکز ویروسشناسی بیمارستان مسیح دانشوری با اشاره به فشاری که روی کادر درمان قرار دارد، گفت: «با ورود به پیک چهارم کرونا، تابآوری کادر درمان افت شدیدی خواهد کرد. کادر درمان تا الان با شهامت پای کار ایستاده و پس از این هم ایستادگی میکند. فرسودگی و بیانگیزگی آنها در ارتباط با مطالباتی که داشتند، محتمل است. یکی از مشکلاتی که وزارت بهداشت دارد عقبافتادگی مطالبات بسیاری از اعضای کادر درمان و بهداشت است. ما بیشترین مشکل را نهتنها در معاونت درمان و مطالبات آنها داریم، بلکه مطالبات بخش بهداشت را هم داریم و ظلم بیشتری به اینها شده است. موضوع فقط بحث مالی نیست، ولی باید بههرحال برای رفع آن کاری شود. این افراد هم شهامت به خرج دادند و هم تلفات زیادی دادند. هم شهادت و هم ابتلا به کرونا داشتند.
وضعیت سخت و وخیمی را گذراندهاند و باید به اینها رسیدگی شود.» او با اشاره به فشار کاری روزافزون کادر درمان، تاکید کرد: «تابآوری کادر درمان بسیار پایین آمده است و در خیلی از بخشهای درمان نهتنها کادر درمان خستهاند، بلکه دلچرکین و گلهمند هستند. من اکراه داشتم از گفتن لغت ایمنی گلهای ولی باید گفت، ایمنی گلهای شایسته انسان نیست، اما این تفکر کار را به اینجا رسانده و ادامه پیدا کرده است. این موضوع متاسفانه بین افراد علمی هم طرفدارهایی دارد. افرادی که متاسفانه اصلا دید سلامتگرا ندارند و به آن قسمی هم که خوردهاند، پایبندی ندارند.»
با توجه به سه رقمی شدن فوتیهای روزانه کرونا، باید امیدوار بود که واکسیناسیون سراسری هرچه سریعتر به سرانجام برسد تا قربانیان موج چهارم کرونا در هفتههای آینده، چند برابر نشود.روزنامه سپید